Od renowacji pomników po pomoc charytatywną. Ruszają kwesty na cmentarzach w całej Polsce

Ludzie kultury, politycy, przedstawiciele stowarzyszeń i komitetów, harcerze, wolontariusze, zwykli ludzie. Co roku, pomimo jesiennej słoty, 1 listopada zbierają pieniądze do metalowych puszek. Drobne i większe kwoty, które decydują się wpłacać odwiedzających groby bliskich Polacy, zasilają budżety cmentarzy i organizacji, których celem jest renowacja zabytkowych nagrobków i rzeźb najstarszych nekropolii. Część z tych zbiórek wesprze też działalność charytatywną.

Kwesty prowadzone są w całej Polsce. Te najstarsze odbywają się od dziesiątek lat.

Kwesty w Warszawie

31 października zaczyna się dwudniowa kwesta na warszawskich Powązkach. W 49. zbiórce na rzecz renowacji zabytkowych pomników i nagrobków tradycyjnie uczestniczą znani aktorzy, dziennikarze i ludzie kultury.

Co roku zebrane fundusze pozwalają uratować kolejne zabytkowe nagrobki. Marcin Święcicki, przewodniczący Społecznego Komitetu Opieki nad Starymi Powązkami im. Jerzego Waldorffa, podkreśla, że cmentarz ten jest najwspanialszym zbiorem polskiej rzeźby na otwartym powietrzu. Wyjaśnił, że w czasach zaborów, kiedy Polacy nie mogli stawiać pomników swoim wybitnym przedstawicielom, pomniki stawiano na nagrobkach. Wśród twórców rzeźb nagrobnych na Powązkach można wymienić Wacława Szymanowskiego, Bolesława Syrewicza czy Jakuba Tatarkiewicza.

Wiceprzewodniczący Społecznego Komitetu Jerzy Kisielewski podkreśla, że przez blisko pół wieku idea zbiórki na rzecz odnowy starych cmentarzy została przejęta także przez inne miasta, a nawet niewielkie miejscowości. - Ta inicjatywa w najlepszym tego słowa znaczeniu okazała się zaraźliwa - podkreślił wiceprzewodniczący.

Inicjatorem kwesty był w 1975 roku Jerzy Waldorff, pisarz, publicysta i krytyk muzyczny. W tym roku do kwestowania zaproszono około 350 osób. Wśród nich są takie, które rozpoczynały zbiórkę 49 lat temu, jak aktorzy Maja Komorowska, Damian Damięcki i Olgierd Łukaszewicz, ale też twórcy młodego pokolenia, politycy, artyści Zespołu Pieśni i Tańca "Mazowsze" czy strażacy, górale i studenci.

Posłuchaj

Zaczyna się 49. kwesta na warszawskich Powązkach (IAR) 0:58

Dodaj do playlisty

Dodaj do playlisty

Kwesty w Krakowie

Obywatelski Komitet Ratowania Krakowa już po raz 43. organizuje kwestę na Cmentarzu Rakowickim - najstarszej nekropolii miasta. "1. listopada spotkajmy się na XLIII kweście na odbudowę zabytkowych nagrobków na Cmentarzu Rakowickim! Jesteśmy w biurze od rana do zmroku!" - poinformowano na Facebooku komitetu. 

Obywatelski Komitet Ratowania Krakowa zebrane datki przeznacza na odnowę nagrobków o wyjątkowych walorach estetycznych, architektonicznych i historycznych, które nie mają "dysponentów" czyli osób zobowiązanych do opieki nad nimi. Na Rakowicach we Wszystkich Świętych kwestują również wolontariusze na rzecz m.in. ratowania zabytków na Cmentarzu Łyczakowskim we Lwowie.

Na stronie  Zarządu Cmentarzy Komunalnych w Krakowie można przeczytać, że ta najstarsza krakowska nekropolia została założona w 1801 roku na terenie podmiejskiego wówczas folwarku Bosackiego, w związku z wydanym zakazem pochówków na dotychczas istniejących cmentarzach przykościelnych w obrębie miasta. Pierwszy pogrzeb miał miejsce w styczniu 1803 roku. Był to pogrzeb Apolonii z Lubowieckich Bursikowej, osiemnastoletniej mężatki.

Z kolei miejscem najczęściej odwiedzanym współcześnie jest grób rodziców papieża Jana Pawła II - Emilii z Kaczorowskich i Karola Wojtyły - oraz jego brata - Edmunda Wojtyły. Pobyty Jana Pawła II na Cmentarzu Rakowickim i jego modlitwę przy grobie najbliższych upamiętnia odsłonięty 9 kwietnia 2005 r. pomnik.

Kwesty w Olsztynie

1 listopada na dwóch olsztyńskich nekropoliach - przy ulicy Poprzecznej i w Dywitach - będą odbywać się kwesty, z których dochód zostanie przeznaczony na renowację zabytkowych pomników.

Jak mówi prezes Społecznego Komitetu Ratowania Dawnych Cmentarzy na Warmii i Mazurach, proboszcz Parafii Ewangelicko-Augsburskiej w Olsztynie ks. Łukasz Stachelek, zbiórka pieniędzy będzie odbywać się 1 listopada od godz. 8.00 do godzin popołudniowych w zależności od tego, ilu wolontariuszy zgłosi się do akcji.

Wolontariusze będą zbierać pieniądze do puszek przy wszystkich wejściach na cmentarzach. - Nie mamy jeszcze wystarczającej liczby chętnych do prowadzenia kwesty. Osoby chętne, pełnoletnie mogą zgłaszać się do Zarządu Cmentarzy, wskazując godziny, w których mogą prowadzić zbiórkę - tłumaczy ks. Stachelek.

Organizatorzy kwesty zachęcają do włączenia się do akcji i poszukują ochotników gotowych do udziału w kweście. Zapisy przyjmuje Zakład Cmentarzy Komunalnych.

W ubiegłym roku dochód z kwesty na olsztyńskich cmentarzach wyniósł 15,5 tys. zł. Była to zbyt mała kwota, by planować prace. Te pieniądze wraz z uzyskanymi w tym roku zostaną przeznaczone na renowację zabytkowych pomników, okuć i krzyży na cmentarzach św. Jakuba oraz św. Józefa.

Kwesty w Rzeszowie

Również na Starym Cmentarzu w Rzeszowie rozpoczyna się coroczna kwesta na rzecz ratowania zabytkowych pomników nagrobnych. Zebrane w tym roku pieniądze zostaną przeznaczone na odnowienie nagrobka rodziny Opolskich.

To będzie 21. kwesta, którą organizuje Stowarzyszenie Opieki nad Starym Cmentarzem. Potrwa dwa dni - 31 października i 1 listopada. We wtorek odbędzie się na Starym Cmentarzu przy ul. Targowej, a w środę również na dwóch największych nekropoliach w Rzeszowie: Wilkowyja i Pobitno. 40 wolontariuszy będzie czekać z puszkami od godz. 10. do zmierzchu.

Wiktoria Helwin, wiceprezes Stowarzyszenia, mówi, że dzięki zebranym datkom w przyszłym roku ma być odnowiony nagrobek rodziny Opolskich, która od pierwszej połowy XVIII wieku była już w spisie mieszkańców Rzeszowa. - To była rodzina rzeźników, którzy przekazywali swoje umiejętności rzemieślnicze z pokolenia na pokolenie, ale byli też zaangażowani w działalność społeczną. Tak jak inni rzemieślnicy dzielili się z mieszkańcami zarobionymi pieniędzmi - zaznacza.

Nagrobek rodziny Opolskich znajduje się przy głównej alei. Wymaga dużo pracy i pilnej renowacji. - Jest mocno zdewastowany. Jeśli będzie sroga zima, obawiam się, że może nie przetrwać - dodaje wiceprezes Stowarzyszenia Opieki nad Starym Cmentarzem.

Na rzeszowskim Starym Cmentarzu zachowało się 625 nagrobków. Najstarsze pochodzą z końca XVIII w. Cmentarz był czynny w latach 1792-1909, przez 117 lat służył mieszkańcom Rzeszowa i okolicznych gmin przynależnych do parafii rzeszowskiej. Był trzykrotnie poszerzany. Przed 1879 rokiem sięgał do brzegów Wisłoka. Najstarsza rzeszowska nekropolia została wpisana do rejestru zabytków w 1968 roku. - To jest nasze dziedzictwo, historyczne i narodowe, a przede wszystkim leżą tu nasi przodkowie, którzy budowali Rzeszów w XVIII i XIX wieku - podsumowuje Wiktoria Helwin.

Kwesty w Łodzi

Natomiast 29. kwesta na rzecz ratowania zabytków Starego Cmentarza w Łodzi rozpoczęła się już w minioną sobotę i potrwa do środy 1 listopada. Wolontariuszy można było spotkać na terenie nekropolii w weekend, będą też stali z puszkami w Święto Zmarłych. W poprzednich latach zebrano ok. 2 mln zł, co pozwoliło na odnowienie ponad 200 pomników.

O powodzeniu tegorocznej kwesty świadczy opublikowany wpis w mediach społecznościowych Towarzystwa Opieki nad Starym Cmentarzem w Łodzi. "Ruszyła 29. kwesta na Starym Cmentarzu. Wolontariat szkół odbył się 28 października. Mimo pogody uczniowie i nauczyciele z Łodzi i regionu nie zawiedli. Bardzo Wam wszystkim dziękujemy" - czytamy.

W tym roku w kweście wzięło udział 40 łódzkich szkół.

Stary Cmentarz w Łodzi powstał w latach 1855-58, od początku jako nekropolia trójwyznaniowa - dla katolików, prawosławnych i ewangelików. W 1995 roku, z inicjatywy dwóch nieżyjących już entuzjastów akcji - nestora łódzkich przewodników Stanisława Łukawskiego i dziennikarza TVP Łódź Wojciecha Słodkowskiego - zainaugurowano zbiórkę pieniędzy na rzecz ratowania zabytków cmentarza: pomników, rzeźb i nagrobków.

• Dzień Wszystkich Świętych. Jak jest obchodzony na świecie?
• Z myślą o tych, którzy odeszli

IAR,PAP,/warminskomazurskie.naszemiasto.pl,dzieje.pl,zck-krakow.pl,Facebook,pkur