Iskandery, czołgi, prowokacje. OSW: Rosja coraz bardziej zbroi Kaliningrad

- Rosja będzie chciała w dalszym stopniu zachować pełną kontrolę nad regionem –  w celu wykorzystywania jego geopolitycznej lokalizacji i dalszej militaryzacji. Moskwa ograniczyła władze gubernatora względem władz centralnych, jednocześnie centralizując system władzy w eksklawie – zaznaczono w raporcie Ośrodka Studiów Wschodnich ”Twierdza Kaliningrad. Coraz bliżej Moskwy”, którego autorami są Maria Domańska, Szymon Kardaś, Marek Menkiszak, Jadwiga Rogoża, Andrzej Wilk, Iwona Wiśniewska, Piotr Żochowski.

Powiązany Artykuł

Czego boi się Aleksander Łukaszenka? Były urzędnik Pentagonu o rozmowach na Białorusi

Siły wojskowe wkrótce się podwoją

Na obszarze obwodu kaliningradzkiego Rosja powiększa stale zgrupowanie lądowo-militarne, tak że pod koniec dekady i na początku następnej można oczekiwać podwojenia tych zasobów – czytamy w raporcie Ośrodka Studiów Wschodnich. Zwiększanie potencjału odbywa się zarówno na bazie struktur na miejscu, jak i budowanych od początku.

CZYTAJ TAKŻE: Rosja umieściła w Kaliningradzie "wielki zagłuszacz" >>>

OSW zauważa, że ciągłym przekształceniom podlega Flota Bałtycka – jej element morski, jednak są to zmiany jakościowe, co zdaniem ośrodka wskazuje na jego służebną rolę w potencjalnym konflikcie wobec operacji łączonych sił powietrznych i lądowych.

REKLAMA

Zdolności ofensywne się zwiększają, modernizowane są magazyny broni jądrowej

Siły wojskowe są modernizowane, dotyczy to także sił ofensywnych. Odtwarzana jest brygada zmechanizowana, która, jak podkreśla OSW, ma charakter typowo ofensywny.

OSW wskazuje też na rozwój infrastruktury wojskowej, a także na rozbudowę lotniska wojskowego i modernizację magazynów broni jądrowej, rozbudowę sił zbrojnych, w tym reaktywowanie pułku czołgów i dywizji lotnictwa bojowego, modernizację techniczną, w tym rozmieszczenie na stałe lądowych systemów rakietowych Iskander, rozbudowę antyokrętowych systemów rakietowych Bastion, rozmieszczenie dodatkowych samolotów bojowych, śmigłowców bojowych, czołgów i okrętów wojennych.

REKLAMA

OSW zauważa także zwiększenie aktywności szkoleniowej, w tym ćwiczenia wojskowe ze scenariuszami ofensywnymi.

Ośrodek stwierdza, że kontynuowane są prowokacyjne działania bazowanego w obwodzie rosyjskiego lotnictwa i marynarki wojennej wobec sił państw NATO.

W kontekście modernizacji OSW zauważa, że w latach 2017–2018 przygotowano m.in. nowe obiekty dla systemów Iskander, a wyposażono w nie 152. brygadę rakietową w Czerniachowsku,  są systemy Bał i Bastion – wyposażony w nie jest 25. pułk rakietowy obrony wybrzeża (Donskoje).

REKLAMA

Modernizowana była infrastruktura dla powstającego 11. pułku czołgów. W połowie 2019 roku zakończono rekonstruować magazyn do przechowywania amunicji, w tym jądrowej – podaje OSW. Ten magazyn, przy miejscowości Kulikowo blisko Kaliningradu został praktycznie stworzony od nowa.

OSW zaznacza także, że zajęto się też kwestią lotnisk: w 2018 roku zaczęto użytkować lotnisko Czkałowsk, które jest obecnie w grupie największych lotnisk wojskowych w Rosji, zdolne jest przyjmować niemal wszystkie typy samolotów. Zrekonstruowane zostało lotnisko Czerniachowsk.

Zwiększanie sił powietrznych i lądowych

Jak zauważa OSW, Rosja odtworzyła w eksklawie dwa pułki lotnictwa bojowego (wchodzą w skład 72. Bazy Lotniczej, od maja 2019 r.oku132. Mieszanej Dywizji Lotniczej) oraz od nowa stworzyła samodzielny  pułk czołgów (w Gusiewie), podlegający pod dowództwo 11. Korpusu Armijnego. W pułku są zmodernizowane czołgi T-72B. Tworzenie trzeciego batalionu pułku ma się zakończyć w 2019 roku.

Odtwarzanie 4. pułku lotnictwa szturmowego Marynarki Wojennej (Czkałowsk, do października 2018 r. w Czerniachowsku) zaczęło się od dostaw samolotów bojowych Su-30  - zaznacza OSW. Do odtwarzania 689. pułku lotnictwa myśliwskiego przystąpiono w 2018 r. w związku z finalizowaniem rozbudowy lotniska Czkałowsk – zaznacza OSW. Tu znajdują się samoloty Su-27.

REKLAMA

Tworzony jest także pułk śmigłowców

Według OSW tworzenie pułku czołgów to pierwszy ”krok do odtworzenia na terytorium eksklawy dywizji zmechanizowanej”.

W 2019 r. w ramach 25. pułku rakietowego obrony wybrzeża ma powstać trzeci dywizjon rakietowy (w Donskoje), z systemami Bał. Jest już w tej jednostce system Bastion.

Iskandery: szczególne znaczenie ze względu na potencjalny zasięg

Jak podkreśla OSW, duże znaczenie ma uzbrojenie 152. Brygady Rakietowej (w Czerniachowsku) w systemy rakietowe Iskander, co zakończono w 2017 r. - W ich zasięgu nominalnym (500 km) znajdują się Polska oraz Estonia, Litwa i Łotwa, a w przypadku – co jest tylko kwestią czasu – wyposażenia wyrzutni w rakiety manewrujące 9M729, cała Europa – zauważają autorzy raportu.

REKLAMA

Bastion i Bał oraz strefa A2/AD

W systemy Bastion wyposażono drugi dywizjon ów 25. pułku rakietowego obrony wybrzeża (w Donskoje) – podaje OSW. Dodaje że pierwszy dywizjon 25. pułku rakietowego obrony wybrzeża wyposażony został w przeciwokrętowe systemy rakietowe Bał w 2016 r.

Systemy te służą  do niszczenia celów morskich, ale, jak zauważa OSW, ”mogą być uzbrojone nie tylko w rakiety Oniks (o zasięgu do 600 km), lecz także Kalibr (o zasięgu co najmniej 1500 km)”.

- Jak wykazały działania w Syrii, oba typy rakiet mogą być odpalane z wyrzutni systemu Bastion nie tylko do celów morskich, lecz także do celów lądowych – dodaje OSW.

”Przy nominalnym zastosowaniu Bastionów jako nosicieli rakiet przeciwokrętowych, ich rozmieszczenie w obwodzie kaliningradzkim przekształca akwen Morza Bałtyckiego (przynajmniej jego południową i środkową część) w strefę antydostępową (A2/AD), w przypadku konfliktu zbrojnego – utrudniającą bądź wręcz uniemożliwiającą swobodę żeglugi, porównywalną do takiej strefy tworzonej w przestrzeni powietrznej przez systemy S-400” – zauważa OSW.

REKLAMA

S-400 i S-300

OSW informuje także o wyposażeniu w w systemy S-400 183. pułku rakietowego obrony powietrznej (Gwardiejsk),  w 2019 r. wyposażono w nie dywizjon w pułku rakietowym obrony powietrznej (Znamiensk).

Jak pisze OSW, do końca 2019 r. w obwodzie kaliningradzkim ma ”być sześć dywizjonów z systemami S-400 (48 wyrzutni, łącznie 192 rakiety w jednorazowej salwie)”.

- W 1545. pułku pozostały dwa dywizjony wyposażone w starszego typu systemy S-300PS – podaje też OSW.

Samoloty i czołgi

W 2016 roku do Czerniachowska przyleciały nowe samoloty – Su-30SM. Do 2018 roku w 4. pułku lotnictwa szturmowego Marynarki Wojennej było ich osie, Rosja zamierza kontynuować dostawy. Niektóre źródła mówią o tym, że trafiło tam też osiem starszych Su-30M262. Do pułku 689 przekazano samoloty Su- 27 – mają je zastąpić Su-35S.

REKLAMA

W przypadku czołgów, jak pisze OSW, widać znaczny wzrost ich liczby – do lipca 2018 roku było ich zaledwie 41, ich liczba wzrośnie po dokończeniu formowania pułku do 135, a w ciągu dekady ma ich być około 300 w eksklawie.

Flotę Bałtycką zwiększano nieznacznie, dodano zmodernizowane śmigłowce do zwalczania okrętów podwodnych (ZOP) Ka-27M – siedem sztuk. Nowy okręt to prototypowa korweta rakietowa "Mytiszczi” projektu 22800 Karakurt. Uzbraja się w rakiety Kalibr i stacjonuje w Bałtyjsku. W 2019 roku ma się jeszcze pojawić kolejna jednostka tego tyou, "Sowietsk”.

Zapadła też decyzja o przystosowaniu do odpalania rakiet Kalibr korwet projektu 20380 Stierieguszczij, , których cztery są we Flocie Bałtyckiej, remontowanej fregaty "Nieustraszymyj” projektu 11540 Jastrieb, i okrętów podwodnych projektu 87 - zauważa OSW.

Niepokojące ćwiczenia. "Szykują się do regularnego starcia"

- Przynajmniej od połowy 2017 r., kiedy to stacjonujące na terytorium eksklawy jednostki przygotowywały się do ćwiczeń strategicznych pod kryptonimem Zapad-2017, ich aktywność szkoleniowa uległa widocznemu zwiększeniu, a stan taki utrzymuje się od tamtej pory nieprzerwanie – zauważa też raport OSW.

REKLAMA

- Ćwiczenia odbywają się niezależnie od pory roku na poligonach eksklawy i na Bałtyku, a wybrane jednostki są w stadium permanentnego szkolenia poligonowego. Do jesieni 2018 r. 26 z nich uzyskało status tzw. uderzeniowych (stałej gotowości). Z obserwacji ćwiczeń wynika, że zgrupowanie w obwodzie kaliningradzkim przygotowuje się do regularnego starcia zbrojnego w ramach operacji połączonej ze zgrupowaniem powietrzno-lądowo-morskim NATO. Szczególną uwagę zwracają formacje pierwszego kontaktu z przeciwnikiem – obrona powietrzna, lotnictwo bojowe, wojska rakietowe i walki radioelektronicznej, a także 336. Brygada Piechoty Morskiej – podkreśla ośrodek.

FSB może decydować o wielu sprawach, może być to miejsce operacji przeciw Polsce i Litwie

Na terenie obwodu intensywnie działają służby, odpowiedzialne, jak zaznacza OSW za ochronę kontrwywiadowczą i rządową łączność specjalną – Federalna Służba Bezpieczeństwa (FSB) i Federalna Służba Ochrony.

FSB ma zapewnić działania kontrwywiadowcze, zabezpieczające znajdujące się tam siły wojskowe. Jednocześnie jest to miejsce ważne dla służb Rosji, jeśli chodzi o prowadzenie operacji wywiadowczych na terenie Polski i Litwy, baza wypadowa – zaznaczono w raporcie. Zaznaczono, że FSB może mieć wpływ w kwestii realizacji inwestycji przez władze czy działalność biznesu.

Według służb litewskich, napisano w raporcie OSW, rosyjski wywiad prowadzi ”działania inspiracyjne, mające skłonić przedstawicieli elit politycznych i gospodarczych Litwy do promowania rozwiązań ułatwiających kontakty biznesowe (w tym kontekście ułatwień w ruchu granicznym) czy popularyzacji poglądu o konieczności prowadzenia „pragmatycznej” polityki wobec Rosji”. - Funkcjonariusze rosyjskich służb w obwodzie kaliningradzkim wykorzystują do działalności wywiadowczej wsparcie służb specjalnych Białorusi – dodano.

REKLAMA

Gospodarka, społeczeństwo i władza w Kaliningradzie

Raport OSW jest poświęcony przeanalizowaniu zmian, które miały miejsce w obwodzie kaliningradzkim w ciągu ostatnich czterech lat, od 2016 do 2019 roku.

Analiza składa się z kilku części: w pierwszej z nich OSW stawia diagnozę sytuacji politycznej i społecznej, chodzi tu m.in. o aktywność społeczność i związki obwodu z władzami federalnymi.  W drugiej części zajmuje się  kwestią gospodarki, energetyki, transportu, w trzeciej relacjami zewnętrznymi, w czwartej sprawami bezpieczeństw oraz rozbudową potencjału militarnego na tym obszarze.

W analizie sytuacji w Kaliningradzie zaznaczono m.in., że gubernator będzie miał niewielkie możliwości wpływania na stabilność w obwodzie kaliningradzkim, pozbawiony przez władzę takiego potencjału.

Natomiast Moskwa będzie mogła w razie wybuchu niezadowolenia kontrolować ludność poprzez represje, a elity poprzez np. procesy dotyczące korupcji czy inne mechanizmy federalne. Zaznaczono, że interesy grupy wokół Kremla, które reprezentuje obecny gubernator, wytypowany przez Moskwę Anton Alichanow, są w części sprzeczne z interesami miejscowych elit. Więcej w raporcie Ośrodka Studiów Wschodnich.

REKLAMA

Raport Ośrodka Studiów Wschodnich/ agkm