Ustawa o laickości zgodna z konstytucją. Kanadyjska prowincja Quebec ma prawo wymagać świeckości, choć z wyjątkami

Ustawa o laickości, która weszła w życie w prowincji Quebec w 2019 roku, zakazuje osobom zatrudnionym w sektorze publicznym noszenia widocznych symboli religijnych. Sąd orzekł we wtorek, że ustawa jest zgodna z konstytucją Kanady, choć część jej uchylił. Decyzja i jej uzasadnienie liczą 240 stron.

Powiązany Artykuł

"Znaczące nasilenie zjawisk prześladowań i ucisku". Raport o wolności religijnej na świecie

Sąd uznał, że zakaz używania symboli religijnych nie dotyczy parlamentarzystów. Uznał natomiast za zgodne z prawem, że szkoły francuskojęzyczne w Quebecu mogą wymagać od nauczycieli, by do pracy przychodzili bez widocznych symboli religijnych. Jednocześnie w szkołach chronionej konstytucją mniejszości, czyli w placówkach angielskojęzycznych prowincji, wymóg braku symboli religijnych przestaje obowiązywać.

Z tego właśnie powodu cytowany przez media minister sprawiedliwości prowincji Simon Jolin-Barette zapowiedział apelację od wyroku, który - jego zdaniem - oznacza podział mieszkańców Quebecu na dwie kategorie.

Natomiast osoby "sprawujące władzę", czyli m.in. policjanci, strażacy, strażnicy więzienni, będąc w pracy, nadal nie mogą używać symboli religijnych.

"Ustawa nie neguje swobód religijnych poza pracą"

Prawnicy reprezentujący rząd Quebecu podczas ubiegłorocznych rozpraw wskazywali, że ustawa nie neguje swobód religijnych, nie ogranicza ich poza miejscem pracy i podkreślali, że swobody religijne nie są bezwzględne w takich miejscach jak szkoła.

REKLAMA

Sąd Apelacyjny prowincji, który w 2019 r. zajmował się ustawą, jeszcze zanim trafiła przed Sąd Najwyższy prowincji, również zwrócił uwagę, że noszenie symboli religijnych w pracy nie jest absolutnym wymogiem wiary, a ustawa nie przekreśla dostępu do stanowisk "chrześcijanom, żydom, muzułmanom".

Rząd Quebecu, wnosząc projekt tzw. Ustawy 21 do parlamentu, argumentował, że w prowincji mnożyły się pytania o miejsce religii w miejscu publicznym. Parlament poparł projekt, a według badań opinii publicznej także mieszkańcy Quebecu uważali, że ustawa jest potrzebna.

Powiązany Artykuł

Prawnicy chrześcijańscy w Hiszpanii walczą z "krzyżofobią". "Coraz więcej skarg do sądów"

Ponad 65 procent opinii publicznej popierało ustawę

Instytut badania opinii publicznej CROP podawał np. że jeszcze w 2018 r., kiedy trwały prace nad ustawą, 72 proc. mieszkańców prowincji uważało, że sędziowie nie powinni nosić żadnych widocznych symboli religijnych, 71 proc. popierało taki zakaz dla policjantów i prokuratorów, 67 proc. - dla strażników więziennych, a 65 proc. - dla nauczycieli.

Skarga, którą rozpatrzył Sąd Najwyższy Quebecu, to cztery połączone pozwy, a w argumentach po stronie skarżących znalazły się m.in. opisy sytuacji, gdy odmówiono zatrudnienia nauczycielek muzułmanek noszących hidżab. W wielu opiniach cytowanych w minionych latach w kanadyjskich mediach pojawiał się zarzut, że ustawa wymierzona jest właśnie głównie w muzułmańskie kobiety.

REKLAMA

Zakończona orzeczeniem Sądu Najwyższego sprawa nie była pierwszym wystawieniem przepisów o laickości na próbę w sądzie. W połowie grudnia 2019 r. Sąd Apelacyjny Quebecu rozpatrywał wniosek o zawieszenie ustawy do czasu orzeczenia o jej zgodności z konstytucją, ale uznał, że nie może tego zrobić. Lokalny parlament, uchwalając ustawę, wpisał bowiem do niej, że może ona naruszać konstytucję Kanady, czyli zastosował tzw. klauzulę opt-out, przewidzianą w ustawie zasadniczej.

Klauzula opt-out

Klauzula przeznaczona na wyjątkowe sytuacje pozwala na czasowe zawieszanie rozwiązań konstytucyjnych. Nie wszystkie przepisy konstytucji można zawiesić, np. nie można naruszać równych praw kobiet i mężczyzn.

Stanowiąca część konstytucji Kanadyjska Karta Praw i Wolności wymienia wśród praw fundamentalnych prawo do wolności sumienia i religii. Jednak w roku 1985 Sąd Najwyższy Kanady wypowiedział się, że "jednakowo chronione jest wyrażanie i okazywanie niereligijności oraz odmowa uczestniczenia w praktykach religijnych".

• Tradycyjny zakaz jedzenia, picia i wszelkich rozrywek. Muzułmanie rozpoczęli ramadan
• "Źródłem naszej wiary jest Pismo Święte". Rozpoczął się XIII Tydzień Biblijny
• Faustyna Kowalska. Miała dar wnikania w tajemnicę Bożego Miłosierdzia

Dodatkowo Quebec od czasów tzw. spokojnej rewolucji, która w latach 60. XX w. pozbawiła Kościół katolicki uprzywilejowanej pozycji i wpływu na politykę, szkoły i życie publiczne, jest szczególnie wyczulony na utrzymanie świeckości państwa.

nt