Możesz być chory i o tym nie wiedzieć. Jak rozpoznać cukrzycę?

Skąd się bierze cukrzyca?

Według definicji przyjętej przez Światową Organizację Zdrowia, cukrzyca (z łac. miodowe przeciekanie) to przewlekła choroba metaboliczna, charakteryzująca się tym, że pacjent ma wysoki poziom glukozy we krwi, tzw. hiperglikemię. Istnieją dwie bezpośrednie przyczyny cukrzycy: gdy zaburzone jest funkcjonowanie trzustki (nie jest ona w stanie produkować wystarczającej ilości insuliny niezbędnej do transportowani glukozy z krwi w głąb komórek) lub gdy mamy wystarczająco dużo insuliny, ale proces reagowania na nią w komórkach jest zaburzony i w konsekwencji cukier nie dociera w głąb komórek. W pewnych okolicznościach mogą występować obie te przyczyny. Ze względu na przyczynę i przebieg choroby, można wyróżnić cukrzycę typu 1, typu 2, cukrzycę ciężarnych i inne.

Powiązany Artykuł

Trauma. Jak z nią walczyć?

Cukrzyca typu 1

Ten rodzaj choroby polega na pierwotnym, niedostatecznym wydzielaniu insuliny, przy zachowaniu normalnej wrażliwości tkanek na ten hormon. Występuje najczęściej u dzieci i osób młodych, choć może się rozpocząć nawet po 80. roku życia. Leczenie wymaga stałego podawania insuliny. Zwykle przyczyną choroby jest uszkodzenie komórek przez własny układ odpornościowy. Tempo ich niszczenia może być szybkie lub wolne. Postać szybko postępująca zwykle występuje u dzieci, a wolno postępująca pojawia się u dorosłych i nosi nazwę utajonej cukrzycy autoimmunologicznej dorosłych. U 85-90% osób z cukrzycą typu 1 w chwili wykrycia choroby występują przeciwciała przeciwwyspowe i/lub przeciwinsulinowe albo przeciwko dekarboksylazie kwasu glutaminowego, które są markerami procesu autoimmunologicznego. Osoby z typem 1 statystycznie częściej zapadają na inne choroby autoimmunologiczne. Długość życia osoby z tą postacią cukrzycy jest uzależnione od zewnętrznego podawania insuliny.

Cukrzyca zwiększa ryzyko groźnych powikłań, stąd hasło tegorocznych obchodów w Polsce "Cukrzyca - skierujmy na nią oczy, okażmy jej serce". Prof. Maciej Małecki 

Cukrzyca typu 2

To najczęstsza postać cukrzycy. Chorobę charakteryzuje zmniejszona wrażliwość tkanek na insulinę, co wymaga produkcji nadmiernej jej ilości, lecz w konsekwencji przekracza zdolności wydzielnicze trzustki. W cukrzycy typu 2 dochodzi do uszkodzenia komórek beta w wyspach trzustki i upośledzenia, a później zaprzestania wydzielania insuliny. Ten typ cukrzycy może być uwarunkowany genetycznie lub też spowodowany nieodpowiednim trybem życia (otyłość, brak aktywności fizycznej). Leczenie polega zazwyczaj na redukcji masy ciała, zmianie nawyków żywieniowych, stosowaniu diety cukrzycowej, wysiłku fizycznego oraz doustnych leków przeciwcukrzycowych. U niektórych chorych po pewnym czasie trwania choroby konieczna jest insulinoterapia. Ta postać cukrzycy jest trudna do rozpoznania i może pozostawać niewykryta przez wiele lat. Mimo to, już w tym czasie mogą rozwinąć się powikłania choroby. Cukrzyca typu 2 występuje najczęściej u osób starszych z otyłością lub innymi zaburzeniami metabolicznymi. To właśnie otyłość, zwłaszcza nadmiar tkanki tłuszczowej w okolicy brzusznej, powoduje oporność na insulinę.

Powiązany Artykuł

Jak pokonać zapalenie zatok?

Jak rozpoznać cukrzycę?

Bezpośrednią przyczyną cukrzycy typu 1 jest błąd naszego układu odpornościowego, który omyłkowo niszczy zdrowe komórki produkujące insulinę. Według naukowców choroba ta występuje u osób, które mają genetyczne predyspozycje do jej rozwoju i którzy zostali poddani działaniu pewnych czynników środowiskowych (infekcje, głównie wirusowe, stres, ekspozycja środowiskowa (m.in. na leki i niektóre związki chemiczne). Należy niezwłocznie zgłosić się do lekarza, gdy zauważymy u siebie następujące objawy: nadmierne, ostre pragnienie, ciągłe zmęczenie, brak energii, nagły spadek wagi i masy mięśniowej, bardzo duża ilość i częstotliwość oddawanego moczu, całkowita utrata apetytu, wysoka temperatura, nudności, ból brzucha, wymioty.

W przeciwieństwie do cukrzycy typu 1, która rozwija się w ciągu kilku dni, cukrzyca typu 2 może latami nie dawać żadnych objawów. Typowe objawy cukrzycy typu 2 to: zmęczenie, zwłaszcza po posiłku, trata wagi i masy mięśniowej, senność w ciągu dnia oraz po posiłkach, zwiększone pragnienie, nadmierny apetyt krótko po posiłku i ochota na coś słodkiego, częste oddawanie moczu, wysokie cieśninie krwi.

Dodatkowo, istnieją czynniki zwiększające ryzyko zachorowania na cukrzycę typu 2: nieprawidłowa masa ciała, zwłaszcza w okolicy brzucha, wiek (ryzyko zachorowania wzrasta z wiekiem), płeć (częściej chorują kobiety), siedzący tryb życia, genetyka (obecność krewnego w pierwszej linii, który cierpi na cukrzyce typu 2 zwiększa ryzyko zachorowania nawet o 30%), wysoki poziom cholesterolu, nadciśnienie tętnicze.

14 listopada Światowym Dniem Cukrzycy

Światowy Dzień Walki z Cukrzycą jest międzynarodowym świętem obchodzonym corocznie 14 listopada, w rocznicę urodzin odkrywcy insuliny, Fredericka Bantinga. Ustanowiła je Międzynarodowa Federacja Diabetologiczna w 1991 roku, w 70. rocznicę odkrycia hormonu (1921). W 2006 roku Zgromadzenie Ogólne ONZ ogłosiło rezolucję na rzecz walki z cukrzycą ustanawiając dzień 14 listopada Światowym Dniem Cukrzycy Narodów Zjednoczonych. Minister zdrowia Konstanty Radziwiłł mówił na konferencji poprzedzającej obchody w Polsce, jak ważne jest wczesne wykrywanie cukrzycy i edukacja dotycząca profilaktyki. Dodał, że społeczeństwo coraz częściej zmaga się z problemem otyłości, mało aktywnego trybu życia i nieprawidłowego odżywiania. Prezes Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego profesor Maciej Małecki podkreślił, że cukrzyca zwiększa ryzyko groźnych powikłań, stąd hasło tegorocznych obchodów w Polsce "Cukrzyca - skierujmy na nią oczy, okażmy jej serce". Chodzi o to, żeby widzieć problem powikłań zarówno tych związanych z utratą wzroku, rozwojem chorób sercowo-naczyniowych, stopy cukrzycowej jak i innych - dodał. Na cukrzycę cierpi prawie 3 miliony Polaków, a cześć chorych nie zdaje sobie z tego sprawy.

 

 

Aleksandra Rybińska, IAR