Medyczny Nobel za odkrycie "wewnętrznego GPS" człowieka

Posłuchaj

Przyznano medyczną Nagrodę Nobla - relacja Rafała Motriuka (IAR)

Dodaj do playlisty

Dodaj do playlisty

Odkrycia noblistów "pozwoliły wyjaśnić jak mózg tworzy mapę przestrzeni, która nas otacza i w jaki sposób możemy się poruszać w złożonym otoczeniu" - uzasadnił Komitet Noblowski przyznanie tegorocznej Nagrody Nobla w dziedzinie medycyny i fizjologii.

"Skąd wiemy, gdzie jesteśmy? Jak potrafimy znaleźć drogę z jednego miejsca do drugiego? I w jaki sposób przechowujemy tę informację, że następnym razem, gdy przemierzamy tę samą trasę, potrafimy ją natychmiast odnaleźć? Tegoroczni laureaci Nobla odkryli w mózgu system pozycjonowania, wewnętrzny GPS, który pozwala nam orientować się w przestrzeni" - napisali w uzasadnieniu swojej decyzji członkowie Komitetu.

Nobliści 2014 w dziedzinie medycyny i fizjologii: John O'Keefe (po lewej) oraz Edvard Moser (w środku) May-Britt Moser/Fot. EPA/CHRISTIAN CHARISIUS/TORSTEIN BOE

Ich zdaniem badacze "rozwiązali problem, który przez wieki zajmował filozofów i naukowców".

John O’Keefe jest profesorem londyńskiego uniwersytetu UCL. W latach 70. odkrył w hipokampie w mózgu tak zwane komórki miejsca. To dzięki dzięki nim badane szczury wiedziały, gdzie są. Dziewięć lat temu May-Britt i Edvard Moserowie z norweskiego Uniwersytetu Nauk i Technologii w Trondheim odkryli tak zwane komórki siatkowe. Decydują one o odnajdowaniu drogi w terenie.

Według Komitetu Noblowskiego odkrycia tegorocznych noblistów z dziedziny medycyny mogą pomóc lepiej zrozumieć mechanizm utraty pamięci przestrzennej, którą obserwuje się w chorobie Alzheimera.

O’Keefe otrzyma połowę nagrody, a małżeństwo Moserów podzieli się drugą połową. Norwedzy są piątym w dziejach małżeństwem wyróżnionym tą nagrodą.

CNN Newsource/x-news

Nagroda Nobla wynosi 8 milionów koron szwedzkich, czyli 871 tysięcy euro. Poza tym laureat dostaje dyplom i medal.

NAGRODY NOBLA 2014 - zobacz serwis specjalny >>>

Nagroda Nobla w dziedzinie medycyny i fizjologii promuje odkrycia przełomowe z punktu widzenia zdrowia i wiedzy o ludzkim organizmie. Nagrodę w dziedzinie fizjologii lub medycyny przyznaje Instytut Karolinska - najbardziej prestiżowy uniwersytet medyczny w Szwecji. Jego członkowie w tym roku otrzymali 263 nazwiska kandydatów.
Nagroda Nobla w dziedzinie fizjologii lub medycyny została przyznana po raz sto piąty. Do tej pory uhonorowano łącznie 207 osób, w tym jedenaście kobiet.

Werdykt ogłosił Göran K. Hansson, sekretarz Komitetu Noblowskiego w Sztokholmie.

W ubiegłym roku nagrodę Nobla w dziedzinie fizjologii i medycyny przyznano trzem naukowcom, pracującym w Stanach Zjednoczonych. Laureaci to James E. Rothman, Randy W. Schekman i Thomas C. Suedhof. Oodkryli oni sposób organizacji transportu wewnątrz komórki.

IAR, PAP, bk