"To może być początek kryzysu w Europie". Jutro referendum w Holandii o Ukrainie

Niewiążące referendum ogłoszono dzięki inicjatywie ugrupowań eurosceptycznych, które zebrały w tej sprawie ponad 300 tys. podpisów. Argumentują, że stowarzyszenie z Ukrainą jest pierwszym etapem procesu, który zakończy się przyjęciem do UE tego "pogrążonego w nieodpowiedzialnej wojnie z Rosją, skorumpowanego i rządzonego przez oligarchów kraju". Za wszystko zapłaci europejski podatnik, a porozumienie zawarli politycy i brukselscy technokraci ponad głowami obywateli.

Tak naprawdę środowe referendum będzie testem, jak silne są antyunijne nastroje społeczne i - najpewniej - wyraźnym znakiem poparcia dla eurosceptycznych partii przed wyborami parlamentarnymi w 2017 roku. Na razie prowadzą one w przedwyborczych sondażach. Badanie opinii Maurice De Hond wskazuje z kolei, że trzy czwarte Holendrów pewnych udziału w referendum planuje zagłosować przeciwko, a tylko jedna czwarta chce oddać głos za porozumieniem UE-Ukraina.

Kluczowa będzie frekwencja, która musi wynieść 30 proc., by referendum uznać za ważne. TNS Nipo prognozuje wynik 32 proc.

Holendrzy nie rozumieją sytuacji

Kampania przedreferendalna była spokojna i nie dotarła do wielu Holendrów, którzy w większości nie wiedzą, o co w głosowaniu chodzi. Tym bardziej, że od 1 stycznia 2016 roku umowa UE-Ukraina w całości obowiązuje, łącznie z jej zasadniczą częścią o wolnym handlu.

REKLAMA

Choć formalnie Holandia pozostaje jedynym krajem UE, który - w oczekiwaniu na wyniki referendum - nie dokończył procesu ratyfikacji.

Zamieszanie wykorzystują inicjatorzy głosowania, nie ukrywający prawdziwych intencji. - Tak naprawdę Ukraina nas za bardzo nie obchodzi, proszę to zrozumieć - powiedział szef komitetu referendalnego Burgercomite EU, profesor historii Arjan van Dixhoorn w wywiadzie dla dziennika "NRC-Handelsblad".

Rozmowy o Nexicie

Z rozmowy wprost wynika, że celem inicjatorów głosowania jest rozbicie UE albo utorowanie drogi do wyjścia Holandii ze wspólnoty. Dyskusja na temat tzw. Nexitu (analogicznie do brytyjskiego Brexitu) nabiera tempa, a jego zwolennicy wykorzystują każdą okazję, by nagłośnić swoje postulaty.

- "Referendum w sprawie Nexitu na razie nie było możliwe. Dlatego wykorzystujemy każdą możliwość, by wywrzeć presję na stosunki łączące Holandię z UE - powiedział Van Dixhoorn.
- Najwyższy czas, by ogłosić alarm dla naszej demokracji. Bruksela chce za dużo i za szybko - wtóruje mu w rozmowie z AFP Bart Nijman z organizacji GreenPeil, również wspierającej referendum.

REKLAMA

Problem dla rządu

Jeśli referendum będzie ważne, mimo niewiążącego charakteru, wygrana "nie" będzie dużym kłopotem dla holenderskiego rządu, który akurat sprawuje półroczną prezydencję w Radzie UE. Na razie nie ma żadnego oficjalnego scenariusza działań, ale analitycy są zdania, że kwestia ratyfikacji będzie musiała zostać ponownie poddana głosowaniu w parlamencie.
Reuters pisze, że na poziomie unijnym nie będzie konieczne zawetowanie umowy z Ukrainą, choć z drugiej strony ignorowanie wyniku referendum tylko pogłębi eurosceptyczne nastroje w Holandii i gdzie indziej. Również w Wielkiej Brytanii, gdzie już w czerwcu odbędzie się referendum o pozostaniu kraju w Unii Europejskiej.

- Jeśli politycy zignorują zdanie Holendrów, to będzie dla Brytyjczyków jeszcze bardziej donośny sygnał niż dotąd, że nie da się naprawić europejskiej klasy politycznej i że powinni oni głosować za opuszczeniem Unii - powiedział cytowany przez Reutersa Thierry Baudet, kolejny inicjator referendum.

"Początek kryzysu"

"Nie" mogłoby otworzyć drogę do europejskiego kryzysu - ostrzegał przewodniczący Komisji Europejskiej Jean-Claude Juncker. Dlatego niektórzy przedstawiciele rządu Holandii nawoływali w kampanii do głosowania za porozumieniem. - To jest głosowanie na temat Ukrainy. Są inne sposoby, by wyrazić antyeuropejskie przekonania - przekonywał wicepremier ds. socjalnych i zatrudnienia Lodewijk Asschera.

"Mam nadzieję, że Holendrzy będą zdolni powiedzieć: tak, mamy dosyć Europy, mamy dosyć tego holenderskiego rządu, ale wspieramy Ukrainę" - mówił minister finansów Jeroen Dijsselbloem.

REKLAMA

Cytowany przez AFP analityk ds. międzynarodowych haskiego Institut Cligendael, Tony van der Togt, uważa, że organizatorom referendum chodzi o atak na UE. - W przyszłości mogą rozpatrywać głosowanie w sprawie Nexitu - powiedział. I przestrzegł, że głosowanie stanowi niebezpieczny precedens dla całej Unii, który w przyszłości może sparaliżować podejmowanie decyzji w gronie "28".

Triumf Rosji?

Odrzucenie przez jeden z unijnych krajów umowy stowarzyszeniowej z Ukrainą będzie też zwycięstwem Rosji, która to porozumienie przed laty potraktowała jako ingerencję w jej strefę wpływów i która pozytywnie odbiera oznaki słabości i podziałów po stronie UE. "Widmo prezydenta Rosji Władimira Putina ciąży wyraźnie nad tym porozumieniem" - powiedział nawołujący do głosowania na "tak" działacz Joshua Livestro, cytowany przez Reutersa. "Czy damy teraz Putinowi to, czego on chce?" - pytał retorycznie.

Kampania referendalna była bacznie śledzona na Ukrainie, a rząd w Kijowie aktywnie nawoływał Holendrów do głosowania na "tak". W niedzielnym wywiadzie dla holenderskiej telewizji minister spraw zagranicznych Pawło Klimkin zachwalał, że nawet w dziedzinie praw osób LGBT - w której Holandia uważa się za światowego lidera postępu - na Ukrainie odnotowano poprawę.
- W ciągu 24 miesięcy, jakie minęły od czasu Majdanu, zrobiliśmy więcej reform niż w ciągu ostatnich 24 lat - powiedział Klimkin.

PAP/agkm

REKLAMA