Mija 26. rocznica powstania Grupy Wyszehradzkiej

Posłuchaj

Witold Waszczykowski: Grupa Wyszehradzka stała się marką w Europie (IAR)

Dodaj do playlisty

Dodaj do playlisty

Podpisy na dokumencie złożyli prezydenci Polski i Czechosłowacji - Lech Wałęsa i Vaclav Havel oraz premier Węgier József Antall. Umowę o współpracy zawarto w węgierskim mieście Wyszehrad. Początkowo porozumienie nosiło nazwę Trójkąta Wyszehradzkiego, a po rozpadzie Czechosłowacji i utworzeniu Czech oraz Słowacji, otrzymało miano Grupy Wyszehradzkiej - V4.
Działania czterech państw koncentrują się na wzmacnianiu stabilności w Europie Środkowej, wymianie informacji, współpracy w zakresie kultury, nauki i edukacji, a także na zwiększaniu bezpieczeństwa energetycznego. Za najbardziej udaną inicjatywę Grupy Wyszehradzkiej uznano współpracę w ramach CEFTA, czyli Środkowoeuropejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu, podpisanego w 1992 roku. Przyczyną powstania CEFTY był drastyczny spadek wymiany handlowej między krajami Europy Środkowej po transformacji politycznej przełomu lat 1989/1990 i rozwiązaniu Rady Wzajemnej Pomocy Gospodarczej.

Powiązany Artykuł

Prezes Polskiego Radia: w ramach Lata z Radiem koncert Grupy Wyszehradzkiej

W 2000 roku powołano Międzynarodowy Fundusz Grupy Wyszehradzkiej, mający na celu finansowe wspieranie międzynarodowych inicjatyw V4. Z jego środków jest opłacana między innymi współpraca kulturalna, naukowa, a także przygraniczna państw Grupy. Z kolei w 2011 roku podpisano deklarację w sprawie połączenia sieci energetycznych, a w 2013 roku przyjęto wspólne oświadczenie V4 oraz Japonii - „Partnerstwo oparte na wspólnych wartościach w XXI wieku”. Od połowy ubiegłego roku przewodnictwo w Grupie Wyszehradzkiej sprawuje nasz kraj, w lipcu na jej czele staną Węgry. Priorytety naszej prezydencji to między innymi zwiększenie roli państw V4 w Unii Europejskiej, umacnianie kontaktów pomiędzy społeczeństwami państw członkowskich, a także kwestie związane z bezpieczeństwem.

Grupa Wyszehradzka powstała jako nieformalna organizacja zrzeszającą państwa Europy Środkowej. Ideą jej utworzenia było zwiększenie współpracy w zakresie budowy demokratycznych struktur państwowych, a także uczestnictwo w procesie integracji europejskiej. Przejawem współpracy między krajami Grupy Wyszehradzkiej były wspólne starania o wstąpienie do północnoatlantyckich struktur bezpieczeństwa. Ostatecznie Polska, Czechy i Węgry w 1999 roku, a Słowacja w 2004-ym przystąpiły do NATO. W tym samym roku wszystkie państwa Grupy Wyszehradzkiej stały się członkami Unii Europejskiej, a w 2007-ym weszły do Strefy Schengen, czego konsekwencją było formalne i rzeczywiste zniesienie granic wewnętrznych między nimi.

Przez 26 lat istnienia w V4 dochodziło do kryzysów, między innymi po podziale CSRS, gdy Czechy i Słowacja pozostały w Grupie, jednak kontakty między Pragą a Bratysławą rozluźniły się, a także w 2014-ym w związku z różnym podejściem do aneksji Krymu przez Rosję i wojny na Ukrainie. Konflikt zaistniał również na tle kryzysu imigracyjnego. We wrześniu 2015 roku Polska jako jedyny kraj Grupy Wyszehradzkiej zgodziła się na proponowane przez Brukselę rozwiązanie, czyli podział 120 tysięcy uchodźców. Prezydencja w Grupie Wyszehradzkiej jest rotacyjna i trwa rok. Ostatnio Polska stała na jej czele od lipca 2012 roku.

W tym czasie duży nacisk położono na kwestie europejskie. Udało się między innymi osiągnąć kompromis dotyczący budżetu UE na lata 2014-2020. Dużo uwagi poświęcono również bezpieczeństwu energetycznemu, zwłaszcza działaniom na rzecz budowy regionalnego rynku gazu. W czerwcu 2013-go przyjęto "Mapę drogową w kierunku wspólnego regionalnego rynku gazu V4", dokument precyzujący działania niezbędne do realizacji energetycznej współpracy.