O północy wschodni Nowy Rok. Małanki w sobotę

Kilka tysięcy żyjących na Podkarpaciu grekokatolików i prawosławnych pożegna w środę stary rok zgodnie z kalendarzem juliańskim.

"Koniec starego roku przypada w środku tygodnia, w związku z tym na najbliższą noc zaplanowano mniej zabaw, zwanych małankami. W wielu miejscowościach regionu, m.in. w Mokrem k. Sanoka, odbędą się one w najbliższą sobotę" - powiedział proboszcz parafii greckokatolickiej w Komańczy w Bieszczadach, ks. Andrzej Żuraw.

Moda na małanki

Od początku lat 90. małanki cieszą się coraz większą popularnością, zresztą nie tylko u grekokatolików i prawosławnych. "Coraz częściej w miejscowościach, gdzie mieszkają chrześcijanie wschodni i zachodni, stary rok żegna się dwukrotnie, zgodnie z kalendarzem gregoriańskim i juliańskim" - zauważył ks. Żuraw.

REKLAMA

Tradycyjny dzień wróżb

W ludowej tradycji na Podlasiu, wieczór poprzedzający Nowy Rok nazywa się Hohotuchą, Szczodrym lub Bogatym Wieczorem.

W pamięci starszego pokolenia powitanie Nowego Roku wiązało się najczęściej z wróżbami, w których uczestniczyły dziewczęta. Większość wróżb związana była z przepowiedzeniem terminu zamążpójścia. Dla kawalerów był to czas sprawiania różnych psikusów. Do najbardziej popularnych żartów należało wyściełanie słomą drogi od domu dziewczyny do gospodarstwa chłopaka w celu skojarzenia ich w parę.

Małanka prawie jak Sylwester

REKLAMA

Obecnie forma przywitania nowego roku według kalendarza juliańskiego nie odbiega od gregoriańskiego Sylwestra. W regionie odbywa się dużo zabaw organizowanych przez środowiska mniejszości białoruskiej i ukraińskiej, cerkiewne bractwa, lokale oraz osoby prywatne. Takie zabawy zwane są Małankami. Ich określenie pochodzi od imienia Melanii Rzymianki - świętej żyjącej na przełomie IV i V wieku.

Określenie Nowego Roku według kalendarza juliańskiego mianem prawosławnego Sylwestra jest błędne. Kościół prawosławny czcić będzie bowiem pamięć tego świętego dopiero za dwa dni - 15 stycznia, a według starego stylu - 2 stycznia.

W noworoczną noc w wielu prawosławnych świątyniach odprawiane jest nabożeństwo, podczas którego sprawuje się liturgię świętego Bazylego Wielkiego. To właśnie z imieniem tego świętego, zgodnie z tradycją, kojarzono Nowy Rok.

ag, Informacyjna Agencja Radiowa (IAR), Sławomir Sawczuk

REKLAMA

 

ag, PAP