Marek Kuchciński: Sejm organem jednoczącym Polskę. Wystawa z okazji jubileuszu parlamentaryzmu

Posłuchaj

550-lecie parlamentaryzmu w Polsce. Relacja Przemysława Lisa (IAR)

Dodaj do playlisty

Dodaj do playlisty

Wystawa została otwarta w piątek na Zamku Królewskim w Warszawie.

Marszałek Sejmu podkreślił, że Zamek Królewski jest najważniejszym miejscem dla całej Polski, siedzibą królów, a także miejscem obrad Sejmu i symbolem uchwalenia Konstytucji 3 Maja. - W tych murach zapadały decyzje doniosłe, ważne dla Rzeczypospolitej i jej obywateli, istotne dla polskiej państwowości - powiedział Kuchciński.

- Historia parlamentaryzmu Rzeczypospolitej, naszego parlamentaryzmu sięga wieków średnich. Datujemy ją od roku 1468, kiedy to po raz pierwszy w Piotrkowie odbył się Sejm dwuizbowy. I choć sama data wywołuje czasem wśród historyków dyskusje to wszyscy jesteśmy zgodni, że parlamentaryzm Rzeczypospolitej ma wielowiekowe tradycje. Najpóźniej od XV w. aż po czasy współczesne Sejm stał się trwałym elementem ustrojowym naszej polskiej państwowości - przypomniał marszałek.

Wzorzec ustroju Polski

Jak zaznaczył, na przestrzeni stuleci, pod wpływem różnorodnych nurtów światopoglądowych oraz wzorców kulturowych zmieniał się ustrój naszego państwa i struktura organizacyjna Sejmu. - Ale zawsze jednak wtedy kiedy istniała Rzeczpospolita Sejm, parlamentaryzm trwał. Sejm jest organem, który jednoczył Rzeczpospolitą. Wpływał na kształtowanie świadomości i politycznej i obywatelskiej, przyczyniał się do rozwoju prawa, historiografii, kultury czytanej i cytowanej w całym ówczesnym cywilizowanym świecie - mówił Kuchciński.

- Polska myśl ustrojowa znalazła szeroki wyraz w piśmiennictwie. Dopełnieniem treści stały się ilustracje książkowe, ulotki, plakaty, mapy, obrazy, a w czasach późniejszych, bliższych nam - fotografie i filmy. Dlatego też tak ważnym elementem naszej rodzimej kultury jest dziedzictwo, narodowa spuścizna wiążąca się z systemem sprawowania władzy i temu systemowi oraz obywatelom służąca - zaakcentował marszałek.

Przypomniał także, że podczas II wojny bezpowrotnie zostało zniszczonych wiele bezcennych dokumentów i dzieł sztuki. - Te, które przetrwały są materialnym dziedzictwem naszego parlamentaryzmu, parlamentaryzmu Rzeczypospolitej. I dlatego chciałbym z tego miejsca skierować słowa głębokiego uznania do osób, które na przestrzeni lat pielęgnowały ocalone zabytki historii Sejmu - powiedział Kuchciński.

- Dla nas parlamentarzystów dzisiejszy dzień jest wyjątkowy (...) czujemy się strażnikami spuścizny materialnej i duchowej naszych poprzedników, kontynuatorami najlepszych tradycji parlamentaryzmu polskiego - dodał marszałek Sejmu.

Historia częścią tożsamości

Dyrektor Zamku Królewskiego w Warszawie Wojciech Fałkowski powiedział, że "Zamek Królewski w Warszawie jest zachwycony tym, że może gościć wystawę o parlamentaryzmie polskim" dlatego, że Zamek Królewski "to miejsce gdzie Sejm Walny i system parlamentarny urzeczywistniały się". 

Zaznaczył, że w XVII i XVIII w. senatorowie i posłowie RP obradowali na Zamku Królewskim. - To właśnie tu uchwalono przez Sejm Walny Konstytucję 3 maja - dodał. Jak zaznaczył Fałkowski, procedury i historia przedstawione na wystawie są częścią zamku, częścią jego tożsamości.

- To nie my historycy kształtujemy, to co się nazywa pamięcią kulturową, kształtują ją artyści - powiedział autor scenariusza wystawy prof. dr hab. Michał Kopczyński. Jak poinformował, w pierwszej sali wystawy znajdują się obrazy Jana Matejki. Są to m.in "Konstytucja 3 maja" oraz "Rejtan - Upadek Polski". 

Kopczyński powiedział, że na wystawie znajdą się również dokumenty. - Zaczynamy od fundamentu parlamentaryzmu polskiego przywileju nieszawskiego - powiedział. Podkreślił, że dokument ten nie jest normalnie udostępniany zwiedzającym. 

Wystawa przedstawia zgromadzone w kilku salach dokumenty związane z historią polskiego parlamentu. Ekspozycja została zorganizowana w salach na I piętrze w skrzydle zachodnim Zamku Królewskiego w Warszawie. Na wystawie, w pierwszej izbie senatorskiej można zobaczyć konserwatorską kopię Aktu Unii Lubelskiej oraz potwierdzenie unii przez króla Zygmunta Augusta. Na ekspozycji znajdują się też akt Konfederacja Warszawskiej, oraz dokument oryginalny artykułów Henrykowskich. Jedna z sala poświęcona jest Księstwu Warszawskiemu.

Wystawę kończy nagranie ostatniego przemówienia byłego premiera Polski Ignacego Jana Paderewskiego ze stycznia 1940 r. Kuratorem wystawy jest dr Piotr Kopszak z Muzeum Narodowego w Warszawie. Ekspozycja dostępna w lipcu i sierpniu.

ras