Gdańsk: uczczono 72. rocznicę śmierci "Inki" i "Zagończyka"

Posłuchaj

Organizatorem uroczystości z ramienia gdańskiego IPN był dyrektor Muzeum II Wojny Światowej Karol Nawrocki (IAR/Radio Gdańsk)

Dodaj do playlisty

Dodaj do playlisty

Przed złożeniem wiązanek Mirosław Golon, dyrektor gdańskiego oddziału IPN, powiedział, że "życiorys Inki to jest taka historia Polski w pigułce". - To historia tragiczna, dramatyczna, ale zarazem wspaniała i wielka - powiedział Golon, przypominając, że w wieku 15 lat "Inka" została sierotą - w 1943 r. umarł jej ojciec wywieziony zimą 1940 r. "przez Sowietów na wschód", a kilka miesięcy później Niemcy zamordowali jej mamę, która współpracowała z AK.

Golon zaznaczył, że "Inka" była bohaterem i "symbolem polskiej martyrologii, polskiego cierpienia i polskiego ostatecznie zwycięstwa". - Bo cóż z tego, że ona swoje młode życie utraciła i oddała, gdy ocaliła najwyższe wartości. To, co kryje się pod słowami "Bóg, honor, ojczyzna", to rzeczywiście dla tej dziewczynki było czymś, co wyznaczało ramy, w jakich funkcjonowało jej życie - mówił też Golon.

Przypomniał, że "Inka" i "Zagończyk" "czekali równo 70 lat, aby zostać pogrzebani". Podkreślił, że zarówno w Polsce, jak i poza jej granicami, jest jeszcze wiele anonimowych grobów polskich bohaterów. - Mamy tych bohaterów jeszcze tysiące w granicach dzisiejszej Rzeczypospolitej i dziesiątki tysięcy jeśli nie więcej - na Wschodzie - mówił.

Uroczystość na cmentarzu zgromadziła ponad sto osób, w tym przedstawicieli władz regionalnych, harcerzy i kibiców. Po jej zakończeniu, w miejscowym kościele pw. św. Jana Bosko odprawiono mszę świętą, po której złożono kwiaty pod - sąsiadującym ze świątynią - pomnikiem Danuty Siedzikówny "Inki".

We wtorkowy wieczór, w placówce Stacja Orunia będącej częścią Gdańskiego Archipelagu Kultury, odbędzie się też spektakl teatralny pt. "Wyklęci" w wykonaniu Teatru Nie Teraz.

***

Danuta Siedzikówna, ps. Inka, urodziła się 3 września 1928 r. W wieku 15 lat złożyła przysięgę AK i odbyła szkolenie sanitarne, służyła m.in. w wileńskiej AK. W czerwcu 1946 r. została wysłana do Gdańska po zaopatrzenie medyczne. Tutaj aresztowało ją UB. Po ciężkim śledztwie została skazana na karę śmierci. Wyrok wykonano 28 sierpnia 1946 r.

Wraz z "Inka" zginął - również skazany na śmierć - ppor. Feliks Selmanowicz, ps. Zagończyk. Urodził się 6 czerwca 1904 r. w Wilnie. Jako ochotnik uczestniczył w wojnie polsko-bolszewickiej 1920 r. W czasie II wojny był m.in. żołnierzem 3. oraz 5. Wileńskiej Brygady AK mjr. "Łupaszki", gdzie pełnił funkcję zastępcy dowódcy plutonu. Został aresztowany w lipcu 1946 roku.

Miejsce pochówku "Inki" i "Zagończyka" długo pozostawało nieznane. Sądzono, ze ich szczątki spoczywają na Cmentarzu Garnizonowym w Gdańsku, gdzie pochowano wielu żołnierzy wyklętych zabitych lub zmarłych w pobliskim areszcie przy ul. Kurkowej. Na terenie jednej z kwater tego cmentarza prace poszukiwawcze prowadził w ostatnich latach kierowany przez prof. Krzysztofa Szwagrzyka zespół złożony głównie z pracowników IPN. We wrześniu 2014 r. członkowie zespołu natrafili na szczątki mężczyzny i kobiety.

1 marca 2015 r. w Narodowym Dniu Pamięci Żołnierzy Wyklętych podczas uroczystości w Pałacu Prezydenckim IPN ogłosił, że badania genetyczne potwierdziły, iż kobiece szczątki należą do Danuty Siedzikówny. Z kolei w czerwcu 2016 r. IPN poinformował, że męskie szczątki znalezione obok pochówku "Inki" to szczątki "Zagończyka".

Rodziny zadecydowały o wspólnym pochówku na Cmentarzu Garnizonowym w Gdańsku. Uroczysty państwowy pogrzeb miał miejsce 28 sierpnia 2016 r., w 70. rocznicę wykonania wyroku na "Ince" i "Zagończyku".

mr