Dariusz Daniluk przed komisją ds. VAT: zwiększenie wpływów było priorytetem resortu finansów

Posłuchaj

Dariusz Daniluk wyjaśniał, że nie zajmował się w ministerstwie kwestią podatków (IAR)

Dodaj do playlisty

Dodaj do playlisty

Pierwszym świadkiem, który zeznawał we wtorek przed komisją śledczą ds. VAT, był Daniluk - wiceminister finansów w latach 2008-2011. Potem przed komisją ma zeznawać Ludwik Kotecki, który w latach 2008-2012 był wiceministrem finansów, w latach 2009-2012 pełnomocnikiem rządu ds. wprowadzenia euro, a w latach 2012–2015 - radcą generalnym i głównym ekonomistą Ministerstwa Finansów. 

Daniluk wielokrotnie powtarzał, że w MF nie zajmował się tzw. luką VAT i zeznając przed komisją odczuwa "dyskomfort merytoryczny". - Moja podaż wiedzy nie odpowiada państwa popytowi, za co nie czuję się winny. Natomiast tak nas los połączył - powiedział świadek. 

Przewodniczący komisji Marcin Horała (PiS) pytał, kiedy pojawił się w resorcie temat wyłudzeń VAT, patologii w tym obszarze. 

- Co do patologii, to trudno mi się wypowiadać. Na całym świecie są różne, w różnej skali problemy z efektywnością systemów podatkowych (...). Kwestia przychodów i wydatków oczywiście była dominującym tematem w różnych dyskusjach - powiedział Daniluk. Podkreślił, że zwiększenie skali wpływów podatkowych oczywiście było jednym z priorytetów ministerstwa.

- Natomiast ja sobie nie przypominam, żeby w mojej obecności - ale nie zajmowałem się podatkami - jakoś pojęcie +luki podatkowej+, tak jak definiuje to wysoka komisja, było dyskutowane - przyznał. 

Dodał, że pojęcie "karuzeli podatkowej" czy "wyłudzeń podatku" pojawiało się, bowiem są to zjawiska o charakterze globalnym i europejskim. - Od wynalezienia podatków to zjawisko występuje (...). Natomiast to nie było tak, że w ministerstwie mówiono, że to jest zjawisko uniwersalne, w związku z tym się nie przejmujmy. Jak każdy z istotnych problemów - a powiedziałem, że kwestie wpływów podatkowych i ich zwiększenia były priorytetem ministra i ministerstwa (...) - były przedmiotem analiz i działań służb, które się tym zajmowały - mówił. 

Kwestia nowelizacji ustawy o podatku od towarów i usług

Horała poruszył temat przygotowywanej od 2008 r. przez MF nowelizacji ustawy o podatku od towarów i usług, która zakładała m.in. aktualizację ewidencji Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług oraz wprowadzenia odwróconego VAT-u na złom. - W tym kształcie trafiło na Komitet Stały i na Komitecie Stałym w toku prac w roku 2009 podjęto decyzję o rozdzieleniu tej ustawy na dwie części - wyjaśnił Horała.

Dodał, że tryb pilny nadano tylko tej części zawierającej zmiany w ewidencji, "natomiast odwrócony VAT na złom został skierowany do oddzielnej legislacji w trybie zwykłym". W tym kontekście zapytał świadka, czy przypomina sobie dyskusje w tej sprawie w MF i czy resort zabiegał o to, by sprawa odwróconego VAT-u na złom była procedowana w trybie pilnym. 

- Kwestia VAT-u odwróconego była przedmiotem dyskusji. Natomiast trudno mi komentować kwestię powodów, dla których Komitet Stały podjął taką czy inną decyzję - odpowiedział Daniluk. 

Horała pytał, czy podczas np. spotkań kierownictwa MF ktoś podnosił kwestię występowania odwróconego VAT-u w elektronice w krajach europejskich, np. Niemczech czy Wielkiej Brytanii, co mogło spowodować, że tego typu działalność przeniosłaby się do Polski. 

- Kwestie zwiększania wpływów podatkowych, zwłaszcza z VAT i akcyzy - bo to są najważniejsze źródła dochodów państwa - były wielokrotnie omawiane, natomiast technikaliami się nie zajmowałem - odpowiedział świadek. Wskazał, że kwestia harmonizacji przepisów podatkowych jest stosunkowo ograniczona na terenie Unii i państwa mają daleko idącą swobodę działania. 

Daniluk: kwestie VAT były poza zakresem moich obowiązków

Daniluk był pytany przez szefa komisji, jak w ministerstwie interpretowano spadek przychodów z VAT w 2009 r., mimo że wskaźniki mające wpływ na kwotę zebranego VAT-u nie spadały. Na pewno było to przedmiotem analiz - ocenił b. wiceminister. Podkreślił, że kwestie VAT były poza zakresem jego obowiązków, ponieważ zajmował się informatyzacją. 

- Jeśli problemy były systemowe, to były na ten temat dyskusje i decyzje w oparciu o stosowne analizy - mówił. Dodał, że kultura pracy w MF była taka, że problemy systemowe najpierw analizowano. - W mojej ocenie dominowała praca metodyczna, a nie improwizacja - podkreślił. Daniluk zaznaczył, że takie są doświadczenia z jego trzyletniej współpracy z ówczesnym ministrem finansów Jackiem Rostowskim. Tak się zajmowano kwestiami, którymi ja się zajmowałem - dodał. 

Daniluk wyjaśniał także, że nadzór nad rynkiem finansowym sprawowała Komisja Nadzoru Finansowego (KNF), natomiast w kwestiach szerszych, systemowych, sprawy te leżały w kompetencji Komitetu Stabilności Finansowej (KSF). - Wedle mojej pamięci kwestiami karuzel VAT Komitet Stabilności Finansowej się nie zajmował, bo to nie była jego domena. Poza tym od kwestii karuzeli VAT były oczywiście służby podatkowe, czyli odrębny pion w ministerstwie - powiedział. 

Dodał, że o ile pamięta, zjawisko to nie było też nigdy przedmiotem dyskusji w KNF, w kontekście zagrożenia dla poszczególnych instytucji, czy też rynków. 

Priorytety ministra Rostowskiego

Przewodniczący komisji pytał, jakie były priorytety, sprawy, które zajmowały ministra Rostowskiego. - Kwestie strategiczne związane ze zwiększaniem skali wpływów, ograniczaniem wydatków, zwiększaniem ich efektywności - wymienił Daniluk. Jak dodał, były to również "kwestie systemowe, związane z prawidłowym oszacowaniem i zapewnieniem finansowania na projekty infrastrukturalne", zapewnienie finansowania służby zdrowia czy wojska, a także monitorowanie stabilności sektora finansowego i zwiększenie aktywności Komitetu Stabilności Finansowej, którego Rostowski był przewodniczącym. 

Wiceprzewodniczący komisji Błażej Parda (Kukiz'15) pytał m.in. o to, czy minister Rostowski żalił się w rozmowach z Danilukiem, że jest duży problem ze ściągalnością VAT. - Nie byłem powiernikiem pana ministra co do jego żalu (...). Rozmawialiśmy na tematy takie, które były związane z moją tematyką - poinformował świadek. 

Daniluk został zapytany również, czy znał Renatę Hayder. Jej osobę przywołano 21 listopada przed sejmową komisją śledczą, jako społeczną doradczynię Rostowskiego i partnera w firmie doradczej Ernst & Young. Wiceminister finansów z rządu PO-PSL Elżbieta Chojna-Duch zeznała wówczas przed komisją, że według niej proces legislacyjny przejmowali od urzędników resortu finansów zewnętrzni doradcy. W resorcie finansów - jak mówiła - gabinet miał "superpracownik" - Renata Hayder zatrudniona w firmach doradczych - Arthur Andersen i Ernst & Young. 

Zewnętrzni doradcy

- Nazwisko pamiętam. Pewnie jakbym zobaczył panią Hayder, to bym sobie przypomniał twarz, natomiast ja z nią nie współpracowałem - powiedział Daniluk. Dopytywany, czy sam miał społecznych doradców w MF, zaprzeczył. Dodał jednak, że nie miał problemu ze spotykaniem się "z przedstawicielami różnego rodzaju instytucji czy organizacji". 

Parda pytał, czy Rostowski miał zewnętrznych doradców i ilu. - Nie umiem tego powiedzieć. Prace pana ministra wspierał bezpośrednio (...) gabinet ministra i gabinet polityczny, jak w każdym ministerstwie. W związku z tym ja się nie umiem wypowiedzieć co do kwestii tych doradców ministra - poinformował świadek. Dodał, że nie przypomina sobie, by minister przedstawiał mu jakiegoś doradcę. 

Wyjaśnił też, że nie wie, czy swój gabinet w MF miała Hayder, o co został zapytany. Zaznaczył, że nie wie też, czy bywała ona w ministerstwie i kiedy. 
Daniluk zeznał, że nie miał informacji o przypadkach niesprawności systemu informatycznego w instytucjach skarbowych, które miałyby wpływ na pobór podatków.

- Z punktu widzenia moich obowiązków, czyli zapewniania na bieżąco tych usług służbom celnym czy informatycznym, nie miałem informacji o tym, że te systemy nie działają, czy jakieś kluczowe funkcjonalności nie są osiągane, albo awaryjność jest duża i ma wpływ na ściągalność podatków - mówił. 

Wiceminister Ludwik Kotecki

Był y wiceminister finansów Ludwik Kotecki powiedział, że trudno ocenić, jaka część tak zwanej luki VAT wynika z wyłudzeń i innych przestępstw. Przypomniał on, że luka VAT czyli różnica między planowanymi a faktycznymi wpływami z tego podatku w latach rządów PO-PSL wyniosła około 250 miliardów złotych. Jak powiedział, oszustwa i wyłudzenia mogły sięgnąć od 20 do 35 procent tej sumy. Ludwik Kotecki od 1996 roku pracował w ministerstwie finansów. Z resortu odszedł w 2017 roku.

Według szacunków Komisji Europejskiej, luka w podatku VAT w latach 2008-2015 mogła wynieść ponad 250 miliardów złotych. Drugi ze świadków Ludwik Kotecki przytoczył szacunki, według których od 20 do 35 procent sumy wynika z wyłudzeń o oszustw VAT-owskich.

Zaznaczył on jednak, że trudno jednoznacznie ocenić skalę działań przestępczych. Według byłego wiceministra nie można porównać luk w różnych krajach. Nawet przy użyciu tego samego sposobu liczenia w różnych krajach działają różne systemu podatkowe.

22 listopada z komisji ds. podatku VAT odwołano jej wiceszefa Marka Jakubiaka. Na jego miejsce ugrupowanie Kukiz'15 powołało Błażeja Pardę. Jeszcze przed rozpoczęciem przesłuchania Dariusza Daniluka został on wiceprzewodniczącym komisji.

Dotychczas sejmowa komisja śledcza do spraw podatku VAT przesłuchała ośmiu świadków, w tym troje byłych wiceministrów finansów. Zgodnie z harmonogramem, komisja planuje przesłuchać również byłego ministra finansów Jacka Rostowskiego. Posiedzenie z jego udziałem posłowie planują na 10 grudnia.

dn