Czy Józef Mackiewicz wraca na Litwę? Jego prochy mogą być sprowadzone do Wilna

Posłuchaj

Pomagał Polakom, pomagał Litwinom. O Józefie Mackiewiczu, Relacja Kamila Zalewskiego z Wilna (IAR)

Dodaj do playlisty

Dodaj do playlisty

Podczas konferencji prelegenci z Polski i Litwy o Józefie Mackiewiczu mówili jako o pisarzu, myślicielu politycznym, jako o antykomuniście i antynacjonaliście, a także jako o przyrodniku. Wskazywano, że myśli i idee Józefa Mackiewicza dzisiaj są bardzo aktualne, chociaż on sam „jest postacią przemilczaną”, a „warto go odkrywać na nowo nie tylko na Litwie, ale też w Polsce”. 

- Józef Mackiewicz będzie nam przyświecał jako człowiek, który zawsze stawał po stronie prawdy, przeciwko kłamstwu - powiedział PAP moderator konferencji, litewski publicysta Aleksander Radczenko. Podkreślił, że "w obecnej sytuacji geopolitycznej, kiedy jesteśmy narażani na nieustanne fake newsy wszelkiego rodzaju, jego postawa jest warta przypomnienia i naśladowania”. 

Radczenko podkreśla, że idee Józefa Mackiewicza są bardzo aktualne również dla budowania współczesnych relacji Polaków i Litwinów. Publicysta przypomina, że „Mackiewicz zawsze stawał po stronie słabszych; bronił Litwinów przed szykanami władz polskich, a po przyłączeniu Wilna do Litwy, bronił Polaków przed szykanami władz litewskich; był zawsze orędownikiem dialogu polsko-litewskiego”. 

Podczas niedzielnej dyskusji z satysfakcją uznano, że „Józef Mackiewicz powraca na Litwę”, że przywraca się tu pamięć braci Mackiewiczów. 

W języku litewskim wydane zostały dwie książki Józefa Mackiewicza. Przed rokiem w Wilnie, z inicjatywy Polaków i Litwinów, została odsłonięta tablica na domu, w którym przed II wojną światową mieszkali bracia Mackiewiczowie. W podwileńskiej miejscowości Czarny Bór odsłonięto kamień pamiątkowy przed domem, w którym mieszkał Józef Mackiewicz.

Przy wsparciu finansowym Senatu RP i Fundacji Pomoc Polakom na Wschodzie dom ten został odrestaurowany. Ma tu powstać m.in. muzeum pisarza i jego twórczości. 

Chciał spocząć w Wilnie, gdy nie będzie tam już komunizmu

- Powrót Józefa Mackiewicza na Litwę jest symboliczny, bo jego prochy nadal pozostają w Londynie - mówi Radczenko. 
Podczas niedzielnej konferencji pojawił się m.in. pomysł wystąpienia z polsko-litewską inicjatywą sprowadzenia do Wilna prochów Józefa Mackiewicza i jego żony Barbary Toporskiej. 

- Ostatnią wolą Mackiewicza było spoczęcie w Wilnie, kiedy już Wilno wyzwoli się spod komunizmu. Ten warunek został spełniony - przypomina Radczenko. 

Bracia Stanisław Cat-Mackiewicz i Józef Mackiewicz byli zwolennikami porozumienia polsko-litewskiego. Stanisław Cat-Mackiewicz w okresie międzywojennym w Wilnie wydawał wpływowy dziennik "Słowo". Józef Mackiewicz, młodszy brat Stanisława, był dziennikarzem „Słowa”. Po wojnie mieszkał w Londynie i Monachium. Jest autorem takich powieści jak "Droga donikąd", "Nie trzeba głośno mówić", "Lewa wolna", opowiadających o skomplikowanej historii Wileńszczyzny początku XX w., doświadczeniach wojennych i zagrożeniu komunizmem. 

PAP/IAR/agkm