"Oddajemy jej hołd". Jan Józef Kasprzyk podczas obchodów 77. rocznicy powstania Brygady Świętokrzyskiej NSZ

Powiązany Artykuł

Warszawa: upamiętniono 77. rocznicę zdobycia Nordwache przez Batalion "Chrobry I"

Szef Urzędu do spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych Jan Józef Kasprzyk, podkreślił, że jednym z najchwalebniejszych czynów żołnierzy Brygady Świętokrzyskiej było wyzwolenie niemieckiego obozu koncentracyjnego dla kobiet w Holiszowie.

Posłuchaj

Jan Józef Kasprzyk: Żołnierze Brygady dokonali heroicznego aktu (IAR) 0:25

Dodaj do playlisty

Dodaj do playlisty

- Jej żołnierze walczyli, abyśmy byli wolni. Żołnierze Brygady dokonali tego wspaniałego, heroicznego aktu w Holiszowie 5 maja 1945 roku, kiedy jako jedyna w historii II wojny światowej jednostka partyzancka, rozbili niemiecki obóz koncentracyjny i dali życie tysiącom kobiet tam więzionych, które miały być przez Niemców podpalone żywcem - wyjaśniał minister.

Posłuchaj

Jan Józef Kasprzyk: Nasza obecność dziś jest dowodem na to, że oddajemy jej hołd (IAR) 0:30

Dodaj do playlisty

Dodaj do playlisty

Jan Józef Kasprzyk przywołał słowa generała Stanisława Maczka skierowane do żołnierzy Brygady Świętokrzyskiej, o tym, że byli dla wielu wyrzutem sumienia. - Rozwój wypadków wam przyznał rację, bo walczyliście i z Niemcami, i z sowietami. A ci, którzy postępowali inaczej, nigdy wam tego nie zapomną. Tak powiedział generał Stanisław Maczek i w słowach tych odnajduje się chyba odpowiedź na to, dlaczego często, wbrew faktom, Brygadę Świętokrzyską i jej historię nadal się opluwa i wypacza. Nasza obecność dziś jest dowodem na to, że oddajemy jej hołd, że wolna Polska o żołnierzach Brygady Świętokrzyskiej pamięta - zaznaczył szef UdsKiOR.

"Ciężkie walki z Niemcami na terenie Czech"

Na przełomie kwietnia i maja 1945 r. Brygada wzięła udział w ciężkich walkach z Niemcami na terenie Czech, działając wspólnie z żołnierzami 3. Armii generała George'a Pattona. Szef Urzędu do spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych wspomniał, że żołnierze Brygady wspólnie z oddziałami USA między innymi wzięli do niewoli sztab XIII armii niemieckiej, w tym dwóch generałów.

- Pamiętać musimy też o tym, że to żołnierze Brygady Świętokrzyskiej stali się jednym z elementów 3. Armii generała George'a Pattona. Jedyni wówczas żołnierze polscy, którzy mogli i mieli honor i zaszczyt nosić naszywki, odznaki tej Armii. Chwała bohaterom Brygady Świętokrzyskiej, chwała żołnierzom Narodowych Sił Zbrojnych - podkreśla minister.

Obchody rozpoczęła Msza święta w Katedrze Polowej Wojska Polskiego w intencji poległych, zmarłych oraz żyjących Żołnierzy Narodowych Sił Zbrojnych. Mszę świętą koncelebrował i homilię wygłosił ksiądz komandor Janusz Bąk, który podkreślił, że to, co kosztuje, stanowi wartość, oraz że na sztandarach Brygady widniało hasło "Bóg, Honor, Ojczyzna".

Posłuchaj

Janusz Bąk: to, co kosztuje, stanowi wartość (IAR) 0:25

Dodaj do playlisty

Dodaj do playlisty

Na zakończenie uroczystości poszczególne delegacje wojskowe i rządowe złożyły wieńce i kwiaty przy Grobie Nieznanego Żołnierza.

Oddziały Brygady współpracowały z oddziałami Armii Krajowej, Batalionów Chłopskich i NSZ-AK biorącymi udział w akcji "burza" oraz nawiązały kontakty z Komendami Okręgów AK: Radomsko-Kieleckiego, Łódzkiego i Krakowskiego.

"Uwolnionych zostało blisko tysiąc kobiet"

Brygada Świętokrzyska między innymi wyzwoliła niemiecki obóz koncentracyjny dla kobiet w Holiszowie. W wyniku akcji uwolnionych zostało blisko tysiąc kobiet, w tym blisko 300 Żydówek z Polski, Francji i Jugosławii.

Od 2016 roku w Holiszowie odbywają się państwowe uroczystości w rocznicę wyzwolenia obozu, z udziałem asysty Wojska Polskiego oraz licznie obecnych weteranów NSZ.

• Posłuchaj wspomnień gen. Tadeusza Bora-Komorowskiego o okolicznościach wybuchu Powstania Warszawskiego
• "Wielka wsypa" elitarnej jednostki Armii Krajowej

W 2018 roku na murach dawnego obozu odsłonięta została pamiątkowa tablica. Po ustaniu działań wojennych część Brygady zasiliła szeregi 2. Korpusu Polskiego generała Władysława Andersa, stacjonującego we Włoszech, a część pozostała w amerykańskiej strefie okupacyjnej Niemiec, zasilając Kompanie Wartownicze przy Armii USA. Nie mogąc wrócić do okupowanej przez komunistów Polski, osiedlali się we Francji, Wielkiej Brytanii, USA oraz Kanadzie.

IAR/ jb