39. dzień walk. Bohaterska obrona stolicy

Posłuchaj

8 września 1944 roku

Dodaj do playlisty

Dodaj do playlisty

Obroną stolicy kierowali generałowie Walerian Czuma, Juliusz Rómmel, Tadeusz Kutrzeba oraz cywilny komisarz obrony stolicy, prezydent Stefan Starzyński. Walkę z oddziałami 3. i 4. armii niemieckiej oraz jednostkami floty powietrznej prowadzili żołnierze Wojska Polskiego oraz ludność cywilna.

Zobacz powstańcze kalendarium Portalu Polskiego Radia>>>

Obrona stolicy trwała do 28 września, kiedy to podpisano kapitulację. Warszawa walczyła z okupantem już od 1 września 1939 roku, kiedy polscy piloci bronili stolicy przed niemieckimi bombowcami. Pułkownik Gustaw Sidorowicz, który został ranny w nierównej walce i uratował się skacząc na spadochronie, wspominał te wydarzenia po latach, w rozmowie z Polskim Radiem.

Zobacz powstańcze kalendarium >>>

Po trzech tygodniach walk w stolicy zaczęło brakować wody i żywności. Nie to jednak było najgorsze. Dowódca obrony Warszawy generał Juliusz Rómmel wspominał, że zarówno dla cywilów, jak i wojskowych, przerażające były niemieckie bombardowania. Najgorsze nastąpiło 25 września. Radio podawało alarmujące informacje.

Dowodzący cywilną obroną Warszawy, prezydent major Stefan Starzyński, wykazał się nie tylko zmysłem organizacyjnym, lecz także niezwykłą determinacją i poświęceniem. Do historii przeszły transmitowane na żywo przemówienia radiowe prezydenta, w których informował o stanie miasta i mobilizował do walki. Kiedy zbliżał się koniec oblężenia, prezydent Starzyński mówił już zachrypniętym, zdartym głosem.

BLANK Jeszcze dwa dni po kapitulacji Warszawy, 30 września rano Polskie Radio nadało ostatni komunikat, za pomocą krótkofalówek. Chwilę potem do gmachu radia weszli Niemcy. Te dramatyczne chwile wspominała pracująca w Polskim Radiu Joanna Poraska-Strzelecka, po wojnie aktorka i reżyser teatralny.

Obrona stolicy trwała do 28 września, kiedy to podpisano kapitulację. Szacuje się, że w walkach obronnych w Warszawie poległo 2 tysiące żołnierzy, a rany odniosło 15 tysięcy. Straty ludności cywilnej wyniosły 10 tysięcy zabitych i 50 tysięcy rannych. Do niewoli niemieckiej dostało się około 120 -140 tysięcy żołnierzy walczących w obronie Warszawy.

Czytaj więcej w serwisie Powstanie Warszawskie>>>

Dla stolicy zaczął się sześcioletni okres okupacji niemieckiej. Jednak już na dzień przed kapitulacją, 27 września w stolicy została powołana Służba Zwycięstwu Polski, pierwsza konspiracyjna organizacja niepodległościowa, która dała początek podziemnemu państwu. Istotną rolę w jego budowie odegrała Armia Krajowa, a także podziemny parlament, czyli Rada Jedności Narodowej i Delegatura Rządu na Kraj.

Powstańcze kalendarium

Powstańcze kalendarium to cykl, przypominający najważniejsze wydarzenia Powstania Warszawskiego. Codziennie prezentujemy wydarzenie przełomowe dla każdego dnia walk w stolicy.

Audycję przygotowali: Edyta Poźniak i Witold Banach we współpracy z Muzeum Powstania Warszawskiego. Czytał Robert Chojecki.

IAR, sm