45 lat minęło, a wspomnienia z Wembley wiecznie żywe. Gdzie są godni następcy Orłów Górskiego?

Posłuchaj

Jan Tomaszewski tak wspomina mecz na Wembley (IAR)

Dodaj do playlisty

Dodaj do playlisty

Nie ma chyba nacji, która by tak namiętnie i masowo rozpamiętywała mecze piłkarzy sprzed pół wieku. Świadczy to z jednej strony o wielkiej miłości do futbolu, potrzebie sukcesów, uwielbieniu dla ich autorów, ale i wielkiej mizerii. Czy Włosi, Hiszpanie, Niemcy, Anglicy, albo Francuzi rozpatrują, w przestrzeni mediów ogólnokrajowych, jakiś wygrany mecz sprzed blisko pięćdziesięciu lat? Tylko w zaciszach jakichś klimatycznych barów, gdzie zacni seniorzy opowiadają jak to drzewiej bywało. Kolejne pokolenia piłkarzy dostarczają bowiem emocji bardziej aktualnych i sugestywnych.

Inaczej jest w Polsce, nieszczęśliwie rozkochanej w futbolu, który dostarcza jedynie radości incydentalnych - zwłaszcza w ostatnich trzydziestu latach. Efektownie wygrany mecz towarzyski bądź eliminacyjny to wszystko, na co może liczyć dzisiejszy kibic piłki kopanej w Polsce.

Tęsknota za lepszymi czasami

45 lat temu, rozpoczął się w polskiej piłce nożnej okres, za którym wszyscy tęsknią. Reprezentacja Kazimierza Górskiego pojechała do Anglii, na owiany złą sławą trudny teren Wembley, by stawić czoła dumnym "Synom Albionu", w starciu z którymi niewielu  dawało nam szansę. Charyzmatyczny lwowiak tak jednak nastroił drużynę, że ta - mimo przedmeczowych prowokacji - nie pękła i upokorzyła Lwy "zwycięskim remisem", który utorował nam drogę do MŚ w 1974 roku. To na Wembley wykuwała się stal, powstawała drużyna, która przywiozła (pechowy) brąz z czempionatu w RFN.  

10 października 1973 r. polscy piłkarze rozegrali ostatni mecz przed decydującym spotkaniem z "Synami Albionu” - na stadionie w Rotterdamie zremisowali 1:1 z reprezentacją Holandii. Następnego dnia polska prasa skupiła się głównie na analizie tego spotkania, ale nie obyło się bez odwołań do nadchodzącego meczu z Anglikami. Przykładem może być tytuł artykułu w "Przeglądzie Sportowym: "1:1 w Rotterdamie cennym sukcesem. Gdyby tak na Wembley...". Z kolei "Życie Warszawy” wskazywało, jak ważny jest to mecz, podając informacje za londyńskimi dziennikami, że wszystkie bilety na to spotkanie zostały już dawno wyprzedane oraz że transmitowane będzie ono w kilkunastu krajach świata i obejrzy je 200 milionów telewidzów.

- Wielu kibiców przysyła mi listy, w których sugeruje takie czy inne ustawienie zespołu. Większość autorów przeróżnych wariantów skłania się do koncepcji żelaznej obrony i sporadycznych ataków. Naturalnie będziemy na Wembley bardzo starannie pilnowali własnej bramki, ale w żadnym przypadku nie możemy ograniczyć się tylko do obrony. Atak musi być naszą silną bronią - mówił przed meczem wielki Kazimierz Górski.

Dumni Synowie Albionu, prowokacje i drużyna, która nie pękła 

Anglia musiała ten mecz wygrać. Traciła do Polski punkt w eliminacyjnej tabeli i tylko zwycięstwo dawało jej awans do Weltmeisterschaft 1974. Każdy inny wynik premiował Polskę, którą lekceważono. Jakby zapomniano, że ten zespół ma na koncie złoty medal Igrzysk Olimpijskich w Monachium zdobyty rok wcześniej, a w czerwcu w Chorzowie pewnie pokonał Anglików 2:0. To miało nie mieć znaczenia. Polski Orzeł się budził, ale Synowie Albionu tego nie widzieli - Kazimierz Górski przechytrzył sir Alfa Ramseya, który  siedem lat wcześniej poprowadził drużynę do tytułu mistrzów świata, a z kolejnego mundialu w Meksyku odpadł w ćwierćfinale, choć prowadził z Niemcami 2:0. Zawodnicy legendarnego szkoleniowca byli piekielnie mocni, ale i zbyt pewni siebie, a słynny trener Brian Clough nazwał nawet Jana Tomaszewskiego "klaunem". 

– Uśmiechali się, jakby chcieli powiedzieć: no, frajerzy, dostaniecie szybko trzy gole, a potem możemy się z wami bawić - wspominał Jan Tomaszewski tamte emocje.

- Wyzwiska, obelgi. Aż się nie chciało wierzyć, że na to było stać właśnie Anglików – dodawał asystent trenera Kazimierza Górskiego, Andrzej Strejlau 

Samo spotkanie było wielką batalią o przetrwanie Polaków. Słynne "Wembley Roar" nie wystraszyło ekipy nieodżałowanego Kazimierza Górskiego, która nie odstawiała nogi, mimo, że przeciwnik naciskał okrutnie, co było widać w pomeczowych statystykach. Na każdy celny strzał Polaków przypadało 8 angielskich. Na każdy rzut rożny dla nas - 11 dla gospodarzy.

Źródło:YouTube/Cestrian81

- Okrzyknięto mnie tym, który zatrzymał Anglię, a przecież ja w tym spotkaniu popełniłem masę błędów! Naprawdę! Koledzy widzieli, że wychodzę do lecącej piłki, i zastępowali mnie w bramce – twierdzi słynny bramkarz, czołowa postać kadry. 

– Wyciągnął kilka takich piłek, o których myśleliśmy, że nie ma żadnych szans. To był jego wielki mecz – powiedział Henryk Kasperczak. 

Drużyna pod wodzą Kazimierza Górskiego osiągnęła "zwycięski" remis 1:1. Gola dla Polski zdobył Jan Domarski płaskim strzałem, który Peter Shilton niefortunnie przepuścił pod brzuchem. Drużyna Anglii wyrównała wynik, dzięki karnemu Allana Clarka.

- Pan Kazimierz Górski tak nas poustawiał na boisku, że myśmy walczyli wedle muszkieterskiego hasła: "jeden za wszystkich, wszyscy za jednego".  Człowiek, który zatrzymał Anglię to pan Kazimierz Górski i jedenastu piłkarzy - przyznaje Jan Tomaszewski

Remis w spotkaniu z Anglią zapewnił polskiej drużynie awans do mistrzostw świata w Niemczech, gdzie podopieczni Górskiego wywalczyli trzecie miejsce, rozpoczynając złotą epokę, w której polska piłka i jej głownie postaci były - zasłużenie - na ustach całego świata. Czas świetności zakończył się Mundialem w Hiszpanii. Od 1982 roku polscy kibice czekają na choćby namiastkę radości. I choć talentów w polskiej piłce nie brakowało, to emocji z tamtych lat wciąż nie możemy się doczekać, ale to już całkiem inna historia...

Londyn, Wembley

17.10.1973

Anglia - Polska 1:1 (Clarke 63' - karny, Domarski 57')

Składy:

Anglia: Shilton - Madeley, Hughes, Bell, MacFarland - Hunter, Currie,Chanton, Chivers (Hector w 88') - Clarke, Peters Trener: Alf Ramsey

Polska: Tomaszewski - Szymanowski, Bulzacki, Gorgoń, Musiał - Kasperczak, Lato, Ćmikiewicz, Deyna - Domarski, Gadocha Trener: Kazimierz Górski

Widzów: 90.587 Sędzia: Vital Loraux (Bel) 

Hubert Borucki, PolskieRadio24.pl