Archiwum Bundu. Szanse na znalezienie coraz mniejsze

Posłuchaj

Zbigniew Polak z Muzeum Historii Warszawy o przedmiotach odnalezionych w Ogrodzie Krasińskich (IAR)

Dodaj do playlisty

Dodaj do playlisty

Marek Edelmam, ostatni przywódca powstania żydowskiego w warszawskim getcie zakopał archiwum Bundu w kamienicy, która stała w dzisiejszym Ogrodzie Krasińskich. Co się dokładnie w nich znajduje? Nie wiadomo. Archiwum owiane jest tajemnicą. - Mogą w nim być nawet dokumenty pokazujące przygotowania do powstania w getcie - mówiła w listopadzie w radiowej Jedynce Eleonora Bergman dyrektor Żydowskiego Instytutu Historycznego.

Przypuszcza się, że w archiwach Budnu mogą być dokumenty dotyczące m.in. kontaktów żydowskiej organizacji z Armią Krajową i rządem RP w Londynie. Mówił o tym wielokrotnie Marek Edelman.

Marek Edelman w Radiach Wolności >>>

Jak mówiła Bergman, działania Bundu były niesłychanie ważne, bo to dzięki tej partii udało się przesłać raporty o sytuacji polskich Żydów do rządu polskiego w Londynie. Dlatego odnalezienie jakiś nowych dokumentów w tej sprawie, byłoby istotne dla historii okupacji.

Poszukiwania archiwum ruszyły w listopadzie zeszłego roku. Po pierwszych dniach pracy Zbigniew Polak z Muzeum Historii Warszawy, który nadzoruje poszukiwania, mówił IAR, że udało się już odsłonić część piwnic budynku. Dawało to nadzieję na odnalezienie archiwum.

Powstanie w getcie - serwis specjalny>>>

Teraz jednak wiadomo już, że zniszczenia kamienicy były tak wielkie, że szanse na wykopanie dokumentów spadły niemal do zera.

Zasuszona bułka

Zbigniew Polak uważa jednak, że w czasie wykopalisk natrafił na wiele znalezisk, które dla niego mają chyba nawet większą wartość. - Jak znalazłem papierek, ile zapłacili za chleb czy kaszę, to widzę za tym człowieka. A jak widzę oficjalny dokument, ile żywność ma kosztować, to jest jakby trochę inna skala - powiedział archeolog. Polak dodał, że wśród odkrytych eksponatów największe wrażenie zrobiła na nim zasuszona bułka.

Odkopane przedmioty na terenie Ogrodu Krasińskich

Polak nie wykluczył, że już wśród odkrytych pamiątkach czy papierach znajdują się jakieś wyjątkowo cenne materiały. Trzeba jednak najpierw dokładnie zinwentaryzować te zbiory, opisać i zbadać.

Zobacz serwis II wojna światowa >>>

W trakcie prac znaleziono szkielet kobiety, a także sporo ludzkich kości. Natrafiono też na przedmioty osobiste, naczynia, a także maszyny związane z funkcjonującymi w kamienicy warsztatami. Wykopano miedzy innymi: ręczną wiertarkę, imadła, maszyny kaletnicze, maszyny do szycia skóry, prasę mimośrodową, małą gilotynę do cięcia blachy, silniki, łyżeczki, kubeczki, czajniki, miedziane żyrandole.

Kolejny etap poszukiwań ma ruszyć wiosną.

IAR/asop

Zobacz galerię: DZIEŃ NA ZDJĘCIACH>>>