Wojna Jom Kippur – Bliski Wschód w ogniu
6 października 1973 roku połączone siły Egiptu i Syrii zaatakowały Izrael w dniu żydowskiego święta Jom Kippur.
2023-10-06, 05:38
Najechały one półwysep Synaj i Wzgórza Golan, które pozostawały pod kontrolą Izraela od czasu wojny sześciodniowej w 1967 roku.
Dopiero 25 października 1973 pod naciskiem Związku Radzieckiego prezydent Egiptu Anwar as-Sadat zgodził się na ogłoszenie zawieszenia broni, kończąc międzynarodowy kryzys, choć konfliktu na tych terenach nie zażegnano do dziś.
Oko za oko
Pod koniec 1972 roku egipski prezydent Sadat publicznie oświadczył, że Egipt jest zobowiązany do wszczęcia wojny z Izraelem i jest gotów "poświęcić milion egipskich żołnierzy" do odzyskania ziem.
– Od 6 października trwają nieustanne starcia z użyciem czołgów i lotnictwa w rejonie Kanału Sueskiego, Wzgórz Golan i nad znacznym obszarem powietrznym – słyszymy w relacji z 14 października 1973 w audycji "7 dni w kraju i na świecie". – U podnóża wznowienia walk trwają problemy nierozstrzygnięte od 1967 roku, gdy Izrael w wyniku agresji zagarnął terytoria arabskie.
REKLAMA
Posłuchaj
Przez pierwsze dni wojny ramadanowej (tak też nazywa się ten konflikt) Egipcjanie i Syryjczycy posuwali się naprzód, później szala zwycięstwa przechyliła się na korzyść Izraela. Syryjczycy zostali wyparci z całego terytorium Wzgórz Golan.
Przepychanka na najwyższych szczeblach
W konflikt na Bliskim Wschodzie zaangażowany był cały świat. Związek Radziecki stanął po stronie Egiptu, który zadeklarował dążenia do socjalizmu. ZSRR zapewniał Sadatowi pomoc gospodarczą i wojskową, w tym najnowsze technologie. Z kolei Stany Zjednoczone wsparły Izrael. Zawieszenie broni w konflikcie w dużej mierze zależało więc od porozumienia dwóch mocarstw.
Sekretarz generalny ONZ Kurt Waldheim apelował do stron konfliktu: "Jestem głęboko zaniepokojony poważną groźbą dla światowego pokoju i bezpieczeństwa, która wyniknąć może z obecnej sytuacji. Apeluję do wszystkich zainteresowanych: nie jest jeszcze za późno, wstrzymajcie się od przelewu krwi!".
REKLAMA
16 października 1973 prezydent Egiptu Anwar as-Sadat podkreślał na specjalnym posiedzeniu parlamentu: "Egipt zgodzi się na zawieszenie broni pod warunkiem, że Izrael wycofa się ze wszystkich terytoriów, które zajął podczas wojny w roku 1967".
Z kolei premier Izraela, Golda Meir wygłosiła w Knesecie wojownicze przemówienie pod adresem państw arabskich: "Działania wojenne mogą ustać dopiero, gdy armia syryjsko-egipska zostanie rozgromiona".
Po zbombardowaniu i ostrzelaniu izraelskich pozycji obronnych, na wschodnim brzegu Kanału Sueskiego zaczęli lądować egipscy komandosi. Izraelczycy uderzyli w przerwę pomiędzy dwiema armiami, które przekroczyły Kanał Sueski. Egipcjanie zostali odcięci i zmuszeni do przyjęcia warunków zawieszenia broni.
Posłuchaj
REKLAMA
Koniec konfliktu?
Choć siły izraelskie wyszły z wojny zwycięsko, przeświadczenie przegranej pozostało. Kraj okazał się nieprzygotowany na atak, a winę za to ponosiła według społeczeństwa premier Golda Meir. Kilka miesięcy później rozpoczęły się protesty przeciwko rządowi. W kwietniu 1974 roku izraelska premier podała się do dymisji.
Pod koniec 1973 roku rozpoczęła się konferencja pokojowa w Genewie, na której szeroko poruszano problem konfliktu na Bliskim Wschodzie.18 stycznia 1974 zawarto ostateczne porozumienie izraelsko-egipskie o wycofaniu wojsk izraelskich z zachodniego brzegu Kanału Sueskiego na Półwysep Synaj.
Posłuchaj
Posłuchaj
Trudna sytuacja na Bliskim Wschodzie nie zakończyła się wraz oficjalnym zakończeniem wojny Jom Kippur. Przełom nastąpił 4 lata później, kiedy 19 listopada 1977 prezydent Egiptu Anwar as-Sadat przybył z oficjalną wizytą do Izraela. Było to wydarzenie bez precedensu – żaden przywódca arabski nigdy nie odwiedził Izraela. 17 września 1978 oba państwa podpisały w Camp David w USA przełomowe porozumienie, które następnie doprowadziło do zawarcia 26 marca 1979 traktatu pokojowego. Izrael zwrócił Egiptowi półwysep Synaj, a ostatnie oddziały izraelskie wycofały się stamtąd 25 kwietnia 1982 roku.
REKLAMA
mb/im
REKLAMA