Jan Włodarkiewicz. Pierwszy komendant "Wachlarza"

"Wachlarz" - dywersja na pograniczu

"Wachlarz" powstał jako odpowiedź Polskiego Państwa Podziemnego na sytuację zaistniałą po agresji Niemiec na ZSRR 22 czerwca 1941 roku.

- Polska będąca do tej pory pod dwiema okupacjami – niemiecką i sowiecką - dostała się w całości pod okupację Niemiec - wyjaśniał gen. Tadeusz Pełczyński, szef sztabu Armii Krajowej w audycji z archiwum Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa.

Posłuchaj

Audycja poświęcona dziejom "Wachlarza" opracowana przez Józefa Garlińskiego. (RWE, 21.06.1964) 26:13

Dodaj do playlisty

Dodaj do playlisty

WIĘCEJ MATERIAŁÓW DOTYCZĄCYCH "WACHLARZA" W SERWISIE SPECJALNYM RADIA WOLNOŚCI >>>>

Dowództwo Związku Walki Zbrojnej, Delegatura w kraju i Rząd w Londynie zgodnie zakładały, że u schyłku wojny w Polsce musi wybuchnąć ogólnonarodowe powstanie przeciw okupantowi.

- Szybki postęp wojsk niemieckich i zdobycie przez nie olbrzymich terytoriów na wschodzie stworzyły nową sytuację stawiającą przed Armią Krajową nowe zadania – mówił na antenie Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa autor audycji Józef Garliński.

Na czym polegały? Wyjaśniał w audycji z 1964 roku gen. Tadeusz Pełczyński: - Przewidywaliśmy, że konieczność podjęcia powstania w Polsce może przyjść w chwili, gdy jeszcze duże, choć pobite siły niemieckie będą się znajdować na wschód od Polski – powiedział gość Józefa Garlińskiego.

Powiązany Artykuł

Polscy żołnierze na frontach II wojny światowej - zobacz serwis historyczny

Wymusiło to stworzenie osłony dla wschodniej flanki planowanego powstania za pomocą dywersji na tyłach wroga. Tym właśnie zajął się "Wachlarz". Jednym z pomysłodawców koncepcji sformowania organizacji był właśnie Jan Włodarkiewicz, który został też jej pierwszym komendantem.

Ułan i dywersant

Włodarkiewicz był do tej roli kandydatem idealnym: podczas I wojny światowej należał do Polskiej Organizacji Wojskowej, pod koniec wojny wstąpił do Wojska Polskiego. Z mundurem nie rozstawał się przez całe dwudziestolecie międzywojenne.

Od początku związany z kawalerią, Włodarkiewicz służył najpierw w 27. Pułku Ułanów, 9. Samodzielnej Brygadzie Kawalerii, słynnym przedwojennym Centrum Wyszkolenia Kawalerii w Grudziądzu, w końcu - w Sztabie Głównym. Już wówczas interesowały go zagadnienia związane z dywersją i walką na tyłach wroga. W czasie wojny obronnej 1939 roku dwukrotnie mobilizował żołnierzy do wysiłku i formował z rozbitków z innych jednostek oddziały kawalerii.

Po klęsce przeszedł do konspiracji. Wraz z Witoldem Pileckim założył organizację o nazwie Tajna Armia Polska, która później została wcielona do ZWZ.

SZLAKIEM PILECKIEGO - ZOBACZ SERWIS SPECJALNY

Śmierć podczas inspekcji

Nie doczekał podporządkowania organizacji Kedywowi pod koniec 1942 roku, a także brzemiennej w skutki akcji "Burza", w której wzięli udział m.in. jego podwładni. Zmarł w niewyjaśnionych okolicznościach we Lwowie, 19 marca 1942 podczas inspekcji I Okręgu "Wachlarza".

Źródło: Polskie Radio