Walerian Czuma. Dowódca obrony Warszawy 1939 roku

- Do najcięższych przeżyć, jakie miałem w mym życiu wojskowym, należą chwile, które przeżyłem w pamiętnych dniach września 1939 roku - wspominał gen. Czuma. Ze swojego zadania wywiązał się najlepiej, jak mógł, biorąc pod uwagę szczątkowe siły, jakimi dysponował.

2024-09-03, 05:45

Walerian Czuma. Dowódca obrony Warszawy 1939 roku
Uroczystości 300 rocznicy urodzin króla Jana III Sobieskiego we Lwowie, gen. Walerian Czuma w centrum, szósty z lewej. Foto: Narodowe Archiwum Cyfrowe

3 września 1939 roku powołano dowództwo obrony Warszawy, na czele którego stanął gen. Walerian Czuma.

Walerian Czuma urodził się 24 grudnia 1890 roku. Studiował w Wiedniu, gdzie zapisał się do Drużyn Strzeleckich. Po wybuchu I wojny światowej wstąpił do Legionów. Wraz ze swoimi oddziałami przebił się na stronę rosyjską, gdzie również zajmował się poborem do polskich oddziałów wojskowych.

Walczył w trakcie rewolucji październikowej przeciw bolszewikom. Pełnił funkcję faktycznego dowódcy 5 Dywizji Strzelców Polskich  na Syberii. Wpadł w sidła Armii Czerwonej i pozostał w niewoli do 1922 roku, kiedy został wymieniony na radzieckich komisarzy.

W dwudziestoleciu międzywojennym pełnił szereg funkcji wojskowych. Służył jako dowódca 9. dywizji piechoty (1922–27), 5. dywizji piechoty (1928–38) oraz komendant główny Straży Granicznej (1939).

REKLAMA

Po wybuchu wojny został mianowany dowódcą obrony Warszawy. Odpowiadał za obronę miasta stołecznego, zaś nad Armią "Warszawa", której celem było osłanianie stolicy, komendę sprawował gen. Juliusz Rómmel.Dowódcy musieli wykazać się nie tylko umiejętnościami taktycznymi, ale i organizacyjnymi: wkrótce do Warszawy napłynęło blisko 70 tys. żołnierzy i oficerów z rozbitych oddziałów. Trzeba było ich wyekwipować i rozdać im przydziały do jednostek.

Posłuchaj pozostałych materiałów dźwiękowych związanych z postacią Waleriana Czumy z archiwów Radia Wolna Europa.

Posłuchaj

Wspomnienia gen. Waleriana Czumy - dowódcy obrony Warszawy we wrześniu 1939 roku. Zapowiedź Bronisława Piekarskiego. Dźwięk nagrany w 1955 roku, wyemitowany już po śmierci generała (RWE 01.09.1964) 14:48
+
Dodaj do playlisty

 

Czuma sprawował funkcję aż do kapitulacji Warszawy. Resztę wojny spędził w niemieckim oflagu. Został wyzwolony przez Amerykanów w 1945 roku. Generał zdecydował się pozostać na emigracji, wycofał się jednak z życia publicznego i zajął się rolnictwem. Zmarł 7 kwietnia 1962 roku.

REKLAMA

bm


Polecane

REKLAMA

Wróć do strony głównej