Wiera Gran. Pieśniarka warszawskiego getta
- Tak łatwo jest rzucać oskarżenia, a tak trudno jest się spod nich wydostać. Widać to w procesie Wiery Gran. Nikt nie ma dowodów, ale wszyscy są pewni, że ona była kolaborantką – mówiła na antenie Polskiego Radia Agata Tuszyńska, autorka biografii Wiery Gran.
2024-04-20, 05:33
20 kwietnia 1916 roku zmarła w Paryżu Wiera Gran (właśc. Dwojra Grynberg), polska aktorka i piosenkarka kabaretowa pochodzenia żydowskiego.
Nina Andrycz nazywała ją niezwykłym zjawiskiem Warszawy lat trzydziestych. Ona sama twierdziła, że Żydówka nie może być gwiazdą w przedwojennej Polsce, choć fanów szczególnej barwy głosu gwiazdy klubu "Paradis" było wielu. Szczyt jej kariery przypadł na dwa ostatnie lata przed wybuchem II wojny światowej.
Wszystko, co miało miejsce później, ma swoje źródło w getcie warszawskim. Młoda pieśniarka przez kilkanaście miesięcy występowała tam w kawiarni "Sztuka", m.in. z Władysławem Szpilmanem, Andrzejem Włastem czy Polą Braun.
- Ona pomagała wszystkim, którzy tam przychodzili. Pozwalała wszystkim widzom chociaż na chwilę przenieść się do szczęśliwego świata bez murów – mówiła Agata Tuszyńska.
REKLAMA
Posłuchaj
Po wojnie pojawiły się oskarżenia o kolaborację z Niemcami. Zarzucano jej związek, czy też związki z ludźmi, którzy współpracowali z gestapo, a także aktywne z nimi stosunki, choć nie bardzo wiadomo jakiego rodzaju.
Te oskarżenia przekreśliły i zniszczyły wszystko, co życie mogło jej zaoferować. Mogła zrobić wielką karierę, tak się jednak nie stało. Z każdej strony leciał kamień, zewsząd spadały oszczerstwa. Pomimo że w wyniku procesu, który toczył się przed Centralnym Komitetem Żydów Polskich, Wiera Gran została uniewinniona.
Antoni Marianowicz, świadek jej pobytu w getcie, pisał: "Wiera Gran była najpopularniejszą pieśniarką getta i nigdy nie słyszałem złego słowa na jej temat. Przeciwnie, znana była z uczynności i filantropii. Pretensje, że zadawała się z żydowskimi gestapowcami, uważam za nieuzasadnione".
REKLAMA
Posłuchaj reportażu Eweliny Karpacz-Oboładze o trudnym losie Wiery Gran.
mjm
REKLAMA