70. lat temu partyzanci "Ognia" uwolnili więźniów bezpieki

Posłuchaj

Maciej Korkuć z Instytutu Pamięci Narodowej o akcji ludzi "Ognia"

Dodaj do playlisty

Dodaj do playlisty

- Była to jedna z najbardziej brawurowych akcji podziemia niepodległościowego w Małopolsce – ocenił historyk, dr Maciej Korkuć z krakowskiego oddziału IPN. Jak dodał, akcję przeprowadzono bez jednego wystrzału.

Więzienie znajdowało się w budynku obecnego Muzeum Archeologicznego, w centrum miasta – gdzie było wielu funkcjonariuszy sowieckich. Akcja w takim miejscu – wyjaśnia historyk – była niezwykle ryzykowna. W dodatku kilkaset metrów od więzienia znajdowały się koszary KBW.

18 sierpnia przed więzienie św. Michała podjechała ciężarówka, którą "ogniowcy" skonfiskowali wcześniej. W samochodzie było pięć osób – m.in. mjr Zbigniew Paliwoda "Jur". Partyzanci weszli do więzienia, posługując się sfałszowanymi dokumentami UB.

Roman Gal/You Tube

Akcja uwolnienia więźniów udała się dzięki Irenie Odrzywołek, która była strażniczką więzienia, ale współpracowała z partyzantami. To ona dostarczyła "ogniowcom" granaty i pistolety – broń umożliwiła obezwładnienie strażników, paraliż więzienia i otworzenie cel.

Informacja IPN

- Na ciężarówkę weszło tyle osób, ile się dało. Reszta się rozpierzchła. Auto brawurowo przejechało przez miasto, mijając siedzibę KBW i wojewódzkiego UB, dotarło na ziemię miechowską. Stamtąd działacze niepodległościowi zostali przerzuceni na Podhale, gdzie porozdzielał ich "Ogień" – zakończył dr Korkuć.

W ramach obchodów 70. rocznicy akcji wolontariusze rozdają ulotki informujące o operacji. W Muzeum Archeologicznym odbywa się sesja popularnonaukowa "Kobiety Wyklęte. Zapomniane filary niepodległościowego podziemia". W samym Muzeum jest też wystawa poświęcona rozbiciu więzienia.

Na Plantach będzie zaś można obejrzeć inscenizację historyczną "Uwalniamy naszych!".

Głównymi organizatorami obchodów są: krakowski oddział IPN, małopolski oddział Stowarzyszenia Odra-Niemen i Muzeum Archeologiczne w Krakowie. Obchody współorganizują Podhalańska Grupa Rekonstrukcji Historycznych Zgrupowania Partyzanckiego "Błyskawica" oraz Studenci dla Rzeczpospolitej.

PAP/IAR/iz