74. rocznica akcji pod Arsenałem. "To nie była wolnoamerykanka"
26 marca 1943 roku Grupy Szturmowe Szarych Szeregów zorganizowały akcję pod kryptonimem "Meksyk II". W jej wyniku, w pobliżu warszawskiego Arsenału, uwolniono Jana Bytnara "Rudego" oraz 20 innych więźniów, przewożonych z siedziby Gestapo do więzienia na Pawiaku. O operacji mówił w audycji Historia na Dziś dr Patryk Pleskot z Instytutu Pamięci Narodowej.
2017-03-27, 21:59
Posłuchaj
Jak przypomniał gość, Grupy Szturmowe Szarych Szeregów były jedną z najbardziej zasłużonych formacji młodzieżowych, wykorzystywaną przez Kedyw do działań militarnych. "Rudy" był jednym z jej dowódców, osobą bardzo lubianą, która "wpadła" przypadkowo. – Stwierdzono, że tak zasłużony młody człowiek, mający duże zasługi w dywersji, zasługuje na to, by go odbić – tłumaczył.
Zdaniem Pleskota, profesjonalizm i przeszkolenie młodych ludzi z Grup Szturmowych widać wyraźnie w projekcie Akcji pod Arsenałem. – Pomyślano nie tylko o samej akcji w ataku, ale ubezpieczeniu, zapewniono drogi ucieczki, punkt medyczny. Dokonano bardzo dobrego przeglądu terenu, ustalono trasę przejazdu z alei Szucha do Pawiaka – wskazywał. Na miejsce ataku wybrano zbieg ulic: Bielańskiej, Długiej i Nalewek, gdzie ciężarówka przewożąca więźniów musiała zwolnić.
Gość przypomniał także, że uwolnienie więźnia planowano już trzy dni wcześniej, w ramach akcji "Meksyk I". Nie zdołano jednak uzyskać wymaganej zgody na jej przeprowadzenie od dowódców Oddziałów Dyspozycyjnych Kedywu Komendy Głównej AK. – Widać, jak ci młodzi ludzie chcieli, by to formalno-prawnie było zorganizowane, chcieli uzyskać zielone światło ze strony AK. To nie była wolnoamerykanka, wszystko musiało realizować się według zasad Polskiego Państwa Podziemnego – podkreślił.
Jan Bytnar "Rudy" zmarł 4 dni po uwolnieniu. – Był tylko na trzech przesłuchaniach, ale został zakatowany. Był problem, jak tych rannych doprowadzić do zdrowia, byłoby ryzykowne osadzić ich w szpitalach, w takich warunkach nie było możliwości uratowania życia – zaznaczył Pleskot.
REKLAMA
W wyniku ran odniesionych w akcji zmarło również dwóch jej uczestników: Aleksy Dawidowski "Alek" oraz Tadeusz Krzyżewicz "Buzdygan". Straty niemieckie wyniosły 4 zabitych.
W audycji Historia na Dziś była również mowa o aresztowaniu 16 przywódców Państwa Podziemnego, które miało miejsce 27 marca 1945 roku.
Więcej w nagraniu.
Gospodarzem programu był Tadeusz Płużański.
REKLAMA
Polskie Radio 24/ip
___________________
Data emisji: 27.03.2017
Godzina emisji: 21:33
REKLAMA
REKLAMA