Pomnik UPA w Hruszowicach rozebrany. Ukraińskie MSZ mówi o prowokacji

Posłuchaj

Piotr Szopa z Oddziałowego Biura Upamiętnienia Walk i Męczeństwa IPN w Rzeszowie mówi, że pomnik na cmentarzu komunalnym powstał nielegalnie (IAR)

Dodaj do playlisty

Dodaj do playlisty

Pomnik UPA stanął na cmentarzu komunalnym w Hruszowicach w październiku 1994 roku. Jak podaje Portal Przemyski, wieloletnie żądania jego likwidacji nie przynosiły żadnego skutku. Przypuszczano, że pod pomnikiem pochowani są ludzie.

- Pomnik ten budził największe sprzeciwy wśród Polaków, którzy zadawali pytania, jak to jest możliwe, że przez tyle lat na polskiej ziemi stoją pomniki ludobójców Polaków na Wołyniu i w Małopolsce Wschodniej. Taka sytuacja jest niedopuszczalna - argumentował rozbiórkę prezes Ruchu Narodowego na Podkarpaciu Marek Kulpa.

Tomasz Poręba Od lat konsekwentnie zabiegałem o likwidację tego pomnika. W ostatnim czasie rozmawiałem o tym z kierownictwem Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa. To jest kwestia szacunku Polaków do samych siebie, do prawdy i pamięci historycznej

Cmentarz, na którym stanął pomnik, był własnością urzędu gminy Stubno. Decyzję o rozbiórce obiektu podjął wójt, podkreślając, że naruszał on co najmniej 11 aktów prawnych. W środę, 26 kwietnia, pomnik UPA udało się usunąć w ramach akcji czynu społecznego.
Demontażu dokonało kilkanaście osób. Według nowin24.pl, część z nich była w koszulkach z napisem „precz z Banderą”.

Sprawę pomnika ku czci UPA w Hruszowicach bardzo mocno w ostatnich latach nagłośnił podkarpacki europoseł PiS Tomasz Poręba, wielokrotnie interweniując m.in. u sekretarza Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa Janusza Kunerta, wskazując, że jest to obiekt tylko i wyłącznie o znaczeniu symbolicznym, nie kryje żadnego pochówku członków UPA, więc nie może być mowy o legalizacji tego miejsca.

Co więcej, pomnik ku czci UPA został w 1994 r. postawiony nielegalnie, gdyż nie uzgodniono tego z żadnym organem państwowym czy samorządowym. Europoseł PiS zwracał się również z prośbą o likwidację tej nielegalnej budowli do wójta gminy Stubno.

– Od lat konsekwentnie zabiegałem o likwidację tego pomnika. W ostatnim czasie rozmawiałem o tym z kierownictwem Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa. To jest kwestia szacunku Polaków do samych siebie, do prawdy i pamięci historycznej. Chcę bardzo podziękować panu wójtowi za podjęcie tej decyzji – powiedział Tomasz Poręba.

Europoseł PiS zapowiedział także, że w przyszłym roku z jego inicjatywy odbędzie się w Parlamencie Europejskim wystawa upamiętniająca ofiary rzezi ludności polskiej na Wołyniu.

Ukraińskie MSZ oburzone

Tymczasem Ministerstwo Spraw Zagranicznych Ukrainy wyraziło oburzenie w związku z demontażem ukraińskiego pomnika we wsi Hruszowice w województwie podkarpackim i oceniło, że jest to prowokacja w przededniu obchodów 70. rocznicy akcji „Wisła”.

Polskie ministerstwo kultury podkreśla, że demontaż pomnika jest zgodny z prawem i zwraca uwagę, że to pomnik UPA wzniesiono z naruszeniem obowiązującego w Polsce prawa. "Mający miejsce demontaż nielegalnie wzniesionego pomnika, odbył się zgodnie z obowiązującym prawem. Decyzja podjęta przez wójta została podjęta zgodnie z zapisami art. 18 ust. 2 pkt 13 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym. Działanie to zostało więc przeprowadzone zgodnie z prawem, choć dla niektórych przedstawicieli strony ukraińskiej może to być trudny do zaakceptowania fakt, szczególne w przededniu obchodów 70. rocznicy Akcji Wisła" - napisało MKiDN w czwartkowym komunikacie.

"Jest to jawna prowokacja w przededniu obchodów 70. rocznicy zbrodniczej akcji Wisła, zorganizowana w oczywistym celu odwrócenia uwagi od tej straszliwej daty" – oświadczyła ukraińska dyplomacja.

MSZ podkreśliło, że we wspólnym interesie dwóch krajów należy uregulowanie sytuacji prawnej upamiętnień do obu stronach granicy, by w przyszłości uniknąć takiego rodzaju zdarzeń.

ksem/