Słońce wstąpiło w znak Raka. Pierwszy dzień astronomicznego lata

Posłuchaj

Lato rozpoczyna się tzw. letnim przesileniem na półkuli północnej - przypomina klimatolog Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej Michał Kowalewski (IAR)

Dodaj do playlisty

Dodaj do playlisty

Środa jest dniem przesilenia letniego, kiedy Słońce za dnia wędruje na niebie najwyżej i najdłużej. Nasza dzienna gwiazda góruje w tym dniu w zenicie na zwrotniku Raka, a cała strefa podbiegunowa na półkuli północnej jest oświetlona i panuje tam dzień polarny

W trakcie przesilenia letniego oś Ziemi jest maksymalnie wychylona w kierunku Słońce w konfiguracji takiej, iż biegun północny jest bliżej naszej dziennej gwiazdy niż południowy.

Ciekawe zjawiska na letnim niebie

Jednym z najbardziej spektakularnych będzie całkowite zaćmienia Słońca przez Księżyc - 21 sierpnia. Niestety w Polsce będzie niewidoczne. Pas całkowitego zaćmienia zacznie wędrować po Ziemi o godz. 16.49 czasu uniwersalnego i przebiegnie w szczególności przez Stany Zjednoczone.

Dwa tygodnie wcześniej, 7 sierpnia, będzie można w Polsce oglądać częściowe zaćmienie Księżyca, widoczne przy wschodzie naturalnego satelity Ziemi. Maksymalna faza zaćmienia nastąpi o godz. 19.22 polskiego czasu.

Trójkąt Letni

Na letnim niebie z łatwością dostrzeżemy tzw. Trójkąt Letni. Są to trzy bardzo jasne gwiazdy, rozmieszczone na wierzchołkach dość dużego trójkąta. Najjaśniejsza jest Wega z konstelacji Lutni. Poza nią trójkąt tworzą: Deneb z gwiazdozbioru Łabędzia i Altair z konstelacji Orła.

Meteory

Lato jest dobrym okresem do obserwowania meteorów, zwanych potocznie "spadającymi gwiazdami". To drobne okruchy materii z kosmosu (meteoroidy), które wpadając w ziemską atmosferę wywołują zjawisko meteoru. Jeżeli obiekt jest na tyle duży, że przetrwa lot przez atmosferę, spada na powierzchnię Ziemi jako meteoryt.

Spadających gwiazd warto wypatrywać szczególnie w nocy z 12 na 13 sierpnia, kiedy to maksimum ma rój Perseidów. Cały okres aktywności Perseidów przypada od 17 lipca do 24 sierpnia. Są to szybkie, białe meteory ze śladami. W maksimum może być ich nawet 150 w ciągu godziny. Źródłem Perseidów jest kometa okresowa 109P/Swift-Tuttle.

Od 13 lipca do 23 sierpnia można dostrzec Południowe Delta Akwarydy. Swoje maksimum mają 30 lipca, kiedy to można oczekiwać do 20 względnie szybkich meteorów na godzinę. Naukowcy przypuszczają, że źródłem dla tego roju jest grupa komet przelatujących bardzo blisko Słońca.

Planety

Latem na nocnym niebie można również podziwiać planety. Wenus będzie bardzo jasno świecić przed wschodem Słońca - będzie to najlepszy od dawna okres jej widoczności jako Gwiazdy Porannej. Na wieczornym można spróbować dostrzec Merkurego.

Król planet – Jowisz, który wiosną był widoczny praktycznie przez całą noc, latem będzie zachodził coraz wcześniej: w połowie lipca około północy, a na koniec sierpnia już około godziny 21.

Saturn widoczny jest na przełomie czerwca i lipca przez większą część nocy, a po koniec sierpnia zaczyna zachodzić około północy.

Dwie kolejne planety - Uran i Neptun - wymagają do obserwacji teleskopu, gdyż są zbyt słabe, by je wypatrzeć nieuzbrojonym okiem. Im bliżej jesieni, tym warunki do ich obserwacji będą się poprawiały.

***

Szczegółowe efemerydy różnych zjawisk astronomicznych na miesiące letnie i na cały rok można znaleźć w darmowym "Almanachu Astronomicznym na rok 2017", wydanym przez Polskie Towarzystwo Astronomiczne (PTA), który jest dostępny na stronie www.urania.edu.pl/almanach oraz na platformie Google Play.

kk