Dwa lata Rodziny 500+ - więcej urodzeń, mniejsze ubóstwo. Rząd podsumował swój najważniejszy program społeczny

Posłuchaj

Premier Mateusz Morawiecki: program Rodzina 500+ dał wielu rodzinom szanse na lepsze życie (IAR)

Dodaj do playlisty

Dodaj do playlisty

W ramach programu rodzinom przysługuje świadczenie w wysokości 500 złotych miesięcznie na drugie i każde kolejne dziecko. W przypadku dochodu mniejszego niż 800 złotych na osobę w rodzinie lub 1200 w przypadku dzieci niepełnosprawnych, pieniądze są wypłacane również na pierwsze dziecko. Wniosek dotyczący udziału w programie trzeba składać raz w roku. Świadczenie przysługuje rodzinom aż do momentu osiągnięcia przez dziecko 18 roku życia.

 

- To inwestycja o wysokiej stopie zwrotu. (…) Budżet na program jest zagwarantowany, w tym roku to 17 mld zł, a w roku 2017 będzie to około 23 miliardy złotych. Nie ukrywam, że to olbrzymi wysiłek dla budżetu państwa, ale właśnie w ten sposób rząd pokazuje, jak ważna jest rodzina, polityka demograficzna i poczucie sprawiedliwości społecznej - tak o programie Rodzina 500+ mówiła 1 kwietnia 2016 roku w radiowej Jedynce minister rodziny, pracy i polityki społecznej Elżbieta Rafalska.

500 plus w praktyce

Rząd podsumowywanie dwóch lat programu Rodzina 500+ rozpoczął w drugiej połowie minonego miesiąca. 21 marca premier Mateusz Morawiecki i Elżbieta Rafalska spotkali się w tym celu z mieszkancami Skołoszowa koło Radymna na Podkarpaciu. Szef rządu podkreślał wówczas, że program dał wielu rodzinom szanse na lepsze życie i pozwolił "odbudować ich godność".

- Rozmawiam z wieloma mamami, ojcami i cieszę się, że coraz częściej nie robią zakupów na zeszyt, na kredyt, że coraz częściej stać ich, by wysłać dzieci na wakacje - powiedział Mateusz Morawiecki.

Z kolei minister rodziny, pracy i polityki społecznej Elżbieta Rafalska powiedziała, że poziom finansowania programu Rodzina 500 Plus umiejscowił Polskę w czołówce krajów, które prowadzą dobrą politykę rodzinną. Dodała, że program spełnia trzy podstawowe cele:

- Cel prodemograficzny. Urodziło się ponad 403 tysiące polskich dzieci. Realizujemy również cel inwestycji w kapitał ludzki. Chcemy, żeby ten dobrostan polskich dzieci był coraz większy. Program redukuje, zmniejsza ubóstwo wśród rodzin z dziećmi, szczególnie rodzin wielodzietnych - zaznaczyła Elżbieta Rafalska.

Liczby, liczby, liczby

Resort rodziny zorganizował konferencję podsumowującą dotychczasowe działanie programu. Poinformowano wówczas, że wnioski o świadczenie złożyło ponad 2 miliony 400 tysięcy rodzin, programem jest objętych ponad 3 miliony 600 tysięcy dzieci, a w ramach świadczeń wypłacono już ponad 42 miliardy złotych.

Minister Elżbieta Rafalska mówiła, ze 60 procent rodzin korzystających z programu mieszka na wsiach. Z tego powodu - dodała - można uznać, że program ma także charakter wyrównujący nierówności dochodowe w różnych częściach Polski. Minister zaznaczyła, że  ponad jedna trzecia rodzin, które korzystają z programu, zamieszkuje gminy wiejskie, a co czwarta rodzina - gminę wiejsko-miejską.

Elżbieta Rafalska podkreśliła, że jest zauważalny wzrost liczby urodzeń. Podała, że w 2017 roku urodziło się ponad 403 tysiące dzieci.

- To jest znacznie więcej, niż prognozowaliśmy w ocenie skutków regulacji, i to jest więcej, niż pokazywały prognozy GUS - powiedziała minister.

Według informacji podawanych przez Elżbietę Rafalską, z programu korzysta ponad 536 tysięcy rodzin z jednym dzieckiem, spełniających kryterium dochodowe, co stanowi 23 procent pobierających świadczenie. Udział rodzin z co najmniej trójką dzieci to 15 procent, co stanowi około 364 tysięcy rodzin.

Szczegółowe podsumowanie dwóch lat programu znaleźć można pod tym adresem. Dostępne tam są m.in. mapki z informacjami, jakie środki trafiły do konkretnych województw.

Wsparcie w górę, Polska w górę

Jak wynika z danych PwC z końca 2016 roku, Polska zajmuje 13 miejsce w Unii Europejskiej pod względem średniej wysokości wsparcia. które rodzina dostaje od państwa w ciągu roku. Jeśli jednak zestawimy poziom wsparcia z przeciętnym wynagrodzeniem, to Polska trafia do europejskiej czołówki, zajmując czwarte miejsce. A jeszcze rok wcześniej byliśmy w ogonie, ze średnim wsparciem nieco wyższym niż 2 tysiące złotych.

Program przynosi także pozytywne efekty gospodarcze. Zastępca Sekretarza Generalnego Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD) Mari Kiviniemi powiedziała, że polska gospodarka ma się dobrze, a wzrost napędza nie tylko dobra koniunktura za granicą, ale również właśnie program Rodzina 500+.

Ryzyko dezaktywizacji zawodowej?

Obok niezaprzeczalnych, pozytywnych efektów społecznych pojawiają się też jednak pewne wątpliwości co do programu. Obawy dotyczą m.in. tego, czy świadczenie na dzieci nie spowoduje zbyt dużej ucieczki kobiet z rynku pracy. O sprawie pisały główne gazety, m.in. "Rzeczpospolita", która w opublikowanym w lutym artykule przytoczyła dane Głównego Urzędu Statystycznego za III kwartał 2017 roku, z których wynika, że aktywność zawodowa kobiet w wieku 25-34 spadła do poziomu najniższego od 2003 roku. Wówczas Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej zaprzeczało, wskazując na inne, równoległe przyczyny takiego stanu rzeczy.

Temat powrócił w marcu, gdy "Dziennik Gazeta Prawna", "Rzeczpospolita" i "Gazeta Wyborcza" - powołując sie na raport Instytutu Badań Strukturalnych napisały, że wskutek wprowadzenia programu w ciągu roku z rynku pracy wycofało się ponad 100 tys. kobiet. I tu również MRPiPS zaprzeczyło.

- Nie ma żadnych podstaw, by twierdzić, że jedynym czynnikiem wpływającym na wzrost bierności zawodowej kobiet pobierających świadczenie jest świadczenie wychowawcze. Dane dotyczące wzrostu bierności odnoszą się do osób biernych zawodowo z tytułu obowiązków rodzinnych i związanych z prowadzeniem domu - oświadczył resort.

Filar polityki socjalnej rządu

Rok temu, w marcu 2017 roku, w sondażu CBOS 52 procent ankietowanych przyznało, że pozytywnie ocenia politykę władz wobec rodziny. Wysoko oceniana jest też "twarz" całego projektu, czyli minister Elżbieta Rafalska.

Rząd Prawa i Sprawiedliwości traktuje program Rodzina 500 Plus jako filar swojej polityki społecznej i zamierza go mocno wspierać. Znalazło to potwierdzenie w słowach premiera Mateusza Morawieckiego w czasie jego wizyty w Skołoszowie.

- Program Rodzina 500 plus będzie w kolejnych latach stałą, kluczową częścią naszego programu społecznego - zapewniał wówczas szef rządu.

Przed rządem wiele nowych wyzwań społecznych, takich jak starzenie się Polaków i wynikająca z tego problemu kwestia niskich emerytur. O rodziny, jak się wydaje, póki co możemy być jednak spokojni.

Naczelna Redakcja Gospodarcza, IAR, PAP, money.pl, "Rz", MRPiPS, Michał Dydliński