Traktat Północnoatlantycki i początek NATO

- W latach 40. uważano, że bez gwarancji jedynego państwa posiadającego wtedy broń nuklearną, Europa Zachodnia nie byłaby w stanie przeciwstawić się radzieckiej ekspansji. Ta koncepcja legła u podstaw stworzenia Sojuszu Północnoatlantyckiego – mówił prof. Jerzy Eisler w audycji "Wiek XX - rok 1949. Kronika dwóch tysiącleci".

2025-04-04, 06:45

Traktat Północnoatlantycki i początek NATO
Waszyngtonie z inicjatywy Stanów Zjednoczonych podpisano Traktat Północnoatlantycki, tworzący Sojusz Północnoatlantycki NATO.Foto: PAP/EPA

4 kwietnia 1949 roku w Waszyngtonie z inicjatywy Stanów Zjednoczonych podpisano Traktat Północnoatlantycki, tworzący Sojusz Północnoatlantycki NATO.

Posłuchaj

O powstaniu NATO mówił prof. Jerzy Eisler w audycji Andrzeja Sowy "Wiek XX - rok 1949. Kronika dwóch tysiącleci". (PR, 10.11.2000) 8:29
+
Dodaj do playlisty

Posłuchaj

Łukasz Walewski przybliżył historię NATO w audycji Marcina Łukawskiego "Początki NATO/Zapraszamy do Trójki - ranek". (PR, 4.07.2016) 4:51
+
Dodaj do playlisty

 

Podłożem do stworzenia organizacji było stałe zagrożenie ze strony ZSRR oraz powstanie bloku państw komunistycznych, który zagrażał tworzeniu powojennego ładu w Europie. Jednym z przejawów tego zagrożenia była powietrzna blokada Berlina Zachodniego w odpowiedzi na jednoczenie się Niemiec Zachodnich.

W 1947 roku prezydent USA Harry Truman wygłosił przed amerykańskim Kongresem przemówienie. Zawarł w nim postulat niesienia przez USA pomocy wszystkim narodom, które zmagają się z ekspansją sił komunistycznych. Nazwana od nazwiska prezydenta doktryna Trumana stała się podstawą polityki zagranicznej Stanów Zjednoczonych na wiele lat oraz podłożem, na którym opierała się działalność NATO.

REKLAMA

Czytaj także:

Sojusz tworzyły państwa, które deklarowały, że będą walczyć o wolność, bezpieczeństwo, wspólne dziedzictwo cywilizacyjne państw członkowskich oparte na zasadach demokracji, indywidualnej wolności i poszanowania prawa. Sygnatariuszami Traktatu Północnoatlantyckiego było 12 państw m.in. Stany Zjednoczone, Kanada, Wielka Brytania, Francja, Belgia i Włochy.

- NATO było organizacją, które miało powstrzymywać postępy komunizmu. Trzeba pamiętać, że kilka miesięcy wcześniej została utworzona w Moskwie Rada Wzajemnej Pomocy Gospodarczej. Po 1948 roku proces sowietyzacji państw bloku wschodniego uległ przyśpieszeniu. W 1949 roku zimna wojna wkraczała w najbardziej gorącą fazę - dodał prof. Jerzy Eisler.


Posłuchaj

Fragmenty wywiadu Bronisława Piekarskiego z Harlanem Clevelandem - stałym reprezentantem Stanów Zjednoczonych przy NAT, na temat poprzedniej, obecnej i przewidywanej w przyszłości roli Sojuszu. (RWE, 1968) 15:28
+
Dodaj do playlisty

 

- Podstawa działania sojuszu to współpraca z sprzymierzeńcami celem utworzenia odpowiedniego systemu ochrony w Europie - mówił w audycji Radia Wolna Europa z 1968 roku stały reprezentant Stanów Zjednoczonych przy NATO Harlan Cleveland.

REKLAMA

Kiedy w 1955 roku państwa bloku komunistycznego utworzyły swoją organizację militarną – Układ Warszawski – NATO stało się elementem utrzymywania równowagi na świecie. Poważnym problemem w kontaktach z blokiem wschodnim było przystąpienie RFN do Sojuszu. Jednak współpraca wewnątrz NATO nie zawsze była pozbawiona kłótni.

Polska stała się jednym z członków organizacji w 1999 roku. NATO weszło w zupełnie nowe czasy po ataku terrorystycznym na World Trade Center w Nowym Jorku w 2001 roku. Wtedy po raz pierwszy wcielono w życie fundamentalną zasadę Sojuszu, zakładającą, że atak na jedno z państw członkowskich jest równoznaczny z atakiem na wszystkie wchodzące w skład wspólnoty.

Źródło: Polskie Radio/seb

Polecane

REKLAMA

Wróć do strony głównej