Wolter – gwiazda filozofii i hipokryta
Był człowiekiem pełnym sprzeczności. Zasłynął jako oświeceniowy myśliciel, który głosił wolność słowa i wyznania, ale jednocześnie poparł rozbiory Polski. Po latach stwierdził, że został wykorzystany przez absolutystycznych monarchów.
2024-05-30, 05:40
Wolter zmarł 30 maja 1778 roku. W rzeczywistości nazywał się jako Francois Marie Arouet, pseudonim Wolter przybrał w trakcie pracy literackiej. Był czołowym filozofem i pisarzem epoki Oświecenia.
Stosunek do Rzeczpospolitej
Najbardziej kontrowersyjną częścią życia Woltera jest jego stosunek do Polski. Filozof – który w swoich pismach deklarował przywiązanie do liberalnych wartości – za namową Katarzyny II poparł rozbiory Polski. Caryca Rosji opłaciła m.in. Woltera i zorganizowała kampanię propagandową, która miała przedstawić państwo polsko-litewskie jako kraj zacofany i nieprzystający do realiów ówczesnej Europy.
– Wykorzystała duch czasu, który opierał się na dążeniu do tolerancji i równości społecznej – mówił dr hab. Jan Sowa w audycji z cyklu "O wszystkim z kulturą", prowadzonej przez Michała Nowaka. – Zaproszenie Woltera było poszukiwaniem autorytetu dla opinii międzynarodowej, który mógłby dostarczyć uzasadnienie dla decyzji politycznych.
Posłuchaj
REKLAMA
Młodość filozofa
Dorastał w zamożnej rodzinie mieszczańskiej, która postarała się o zapewnieniu mu jak najlepszego wykształcenia i startu w życie. W młodości wyróżniał się wśród uczniów jezuickiego kolegium, ale jednocześnie prowadził życie, które obfitowało w rozmaite skandaliki.
– W 1713 roku towarzyszył jako sekretarz ambasadorowi w podróży do Hagi, w której przebywał przez kilka miesięcy. Wyjechał dzięki zabiegom swojej matki, która postanowiła oderwać go od Paryża, żeby młody Wolter ochłonął i spoważniał – powiedział Piotr Dmitrowicz w audycji Andrzeja Sowy z cyklu "Mieć 19 lat".
Posłuchaj
Przez krótki czas próbował się ustatkować – co ostatecznie mu się nie udało – i ostatecznie skupił się na tym, co przyrzekł w wieku 16 lat: zostać bogatym poetą.
REKLAMA
Tułaczka po Europie
W latach 20. XVIII wieku odniósł sukces w rodzinnej Francji jako literat. Postanowił jednak wyjechać na kilka lat do Wielkiej Brytanii, ponieważ borykał się z cenzurą w absolutystycznej monarchii. Po powrocie do kraju starał się przekonać rodaków do brytyjskiej kultury politycznej i osiągnięć naukowych.
Ostatecznie po kilkunastu latach ponownie opuścił Francję i przeniósł się do Prus, w których przebywał na dworze króla Fryderyka Wielkiego. Następnie osiadł na dłużej – aż do 1778 roku – w Szwajcarii i w miejscowości Ferney zarządzał dobrze prosperującym gospodarstwem.
Niedługo przed śmiercią wrócił do Francji otoczony sławą wielkiego myśliciela. Zmarł 30 maja 1778 roku w Paryżu.
Ikona europejskiego Oświecenia
Wolter często przedstawiał swoje podglądy w twórczości literackiej. To właśnie w Ferney napisał i wydał w 1759 roku swoje największe dzieło, powiastkę filozoficzną "Kandyd, czyli optymizm". Pod płaszczem dużej dozy satyry przedstawił w niej własny pogląd na zagadnienia podejmowane ówcześnie przez myślicieli.
REKLAMA
Był czołowym przedstawicielem oświeceniowej filozofii, która głosiła dogmat racjonalnego rozumu. Uważał, że tolerancja religijna i wolność jest niezbędna w społeczeństwie. Evelyn Beatrice Hall – biografka Woltera – podsumowała jego poglądy stwierdzeniem, któremu starał się być wiernym: "nie zgadzam się z tym co mówisz, ale oddam życie, abyś miał prawo to powiedzieć".
sa
REKLAMA