W Trybunale Konstytucyjnym czeka wniosek premiera ws. odpowiedzialności odszkodowawczej państwa

Wniosek premiera trafił do TK pod koniec sierpnia. Tę samą regulację zaskarżyła później we wrześniu marszałek Sejmu Elżbieta Witek.

Powiązany Artykuł

Nowe regulacje bezpieczeństwa w walce z COVID-19. Sprawdź, co zmieni się od soboty

Chodzi o przepis Kodeksu cywilnego, zgodnie z którym "jeżeli szkoda została wyrządzona przez wydanie aktu normatywnego, jej naprawienia można żądać po stwierdzeniu we właściwym postępowaniu niezgodności tego aktu z Konstytucją, ratyfikowaną umową międzynarodową lub ustawą". Przepis ten mogą wykorzystać przedsiębiorcy, chcący ubiegać się o odszkodowania w związku z niemożnością prowadzenia działalności ze względu na pandemię.

Ograniczenie wolności działalności gospodarczej

Część ekspertów już podczas pierwszej fali koronawirusa wskazywała, że konstytucja zezwala na ograniczenie wolności działalności gospodarczej "tylko w drodze ustawy i tylko ze względu na ważny interes publiczny", co figuruje w art. 22 konstytucji. Także art. 31 ust. 3 konstytucji stanowi, że ograniczenia w zakresie korzystania z konstytucyjnych wolności i praw mogą być ustanawiane "tylko w ustawie". Ograniczenia związane z pandemią, w tym czasowe zakazy prowadzenia niektórych działalności gospodarczych, wprowadzane są natomiast w drodze rozporządzeń.

REKLAMA

Niektórzy, powołując się na konstytucję, kwestionują w ogóle zasadność wprowadzania całkowitego zakazu funkcjonowania danej branży. W tym kontekście przywoływany jest art. 233 ust. 3 ustawy zasadniczej, w którym mowa o "ograniczeniu wolności i praw człowieka" - w tym np. wolności działalności gospodarczej - a nie jej całkowitym zakazie.

Doprecyzowanie przepisów

Na to, w jaki sposób przedsiębiorcy będą mogli dochodzić ewentualnych roszczeń od państwa, wpływ może mieć orzeczenie w sprawie zainicjowanej wnioskiem premiera Mateusza Morawieckiego. Premier wnosi w nim o doprecyzowanie przepisów Kodeksu cywilnego tak, by podstawą do stwierdzenia niekonstytucyjności rozporządzenia było orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego.

Powiązany Artykuł

Tarcze antykryzysowe. Prawie 150 mld zł przeznaczono już na wsparcie pracowników i pracodawców

Jak napisano we wniosku, zaniechanie dookreślenia w zaskarżonym przepisie "organu wydającego prejudykat" budzi "poważne wątpliwości". "Stwierdzenie »we właściwym postępowaniu niezgodności aktu normatywnego z Konstytucją, ratyfikowaną umową międzynarodową lub ustawą« nie musiałoby oznaczać wydania przez Trybunał Konstytucyjny odpowiedniego wyroku, a wystarczające byłoby, żeby sąd powszechny lub administracyjny, orzekający w jakiejkolwiek sprawie, wyraził pogląd prawny o takiej niezgodności. W szczególności pogląd taki mógłby wyrazić sąd odszkodowawczy" - czytamy.

Zaufanie do prawa

Zdaniem premiera przepis, na podstawie którego o naprawienie szkody mogą ubiegać się także podmioty bez profesjonalnego pełnomocnika, powinien być sformułowany "w sposób wystarczająco precyzyjny".

REKLAMA

"Doprecyzowanie treści art. 417 1 par. l k. c. w zakresie, w jakim dotyczy niezgodności z prawem rozporządzeń, poprzez wprowadzenie wymogu uzyskania prejudykatu Trybunału Konstytucyjnego, doprowadzi do uzgodnienia tego przepisu z zasadą demokratycznego państwa prawa i wywodzoną z niej zasadą zaufania obywatela do państwa i stanowionego przez nie prawa" - napisał premier.

Premier wniósł w związku z tym o uznanie tego przepisu - w zakresie, w jakim nie wprowadza wymogu stwierdzenia przez Trybunał Konstytucyjny niezgodności rozporządzenia z konstytucją, ratyfikowaną umową międzynarodową lub ustawą - jako niezgodnego z konstytucją.

pg