Dziś Wielki Czwartek. Msza Krzyżma kończy czas Wielkiego Postu
Kościół katolicki obchodzi dziś Wielki Czwartek. Wieczorna Msza Wieczerzy Pańskiej rozpoczyna Święte Triduum: Męki, Śmierci i Zmartwychwstania Chrystusa, będące przygotowaniem do Niedzieli Wielkanocnej.
2021-04-01, 07:42
Wielki Czwartek obchodzony jest jako pamiątka ustanowienia przez Jezusa Chrystusa sakramentów kapłaństwa i Eucharystii podczas Ostatniej Wieczerzy.
Koniec Wielkiego Postu i początek Triduum Paschalnego
W godzinach porannych sprawowana jest w Wielki Czwartek Msza Krzyżma, podczas której poświęcane są nowe oleje przeznaczone do namaszczeń: podczas chrztu, bierzmowania, sakramentu kapłaństwa oraz przy namaszczeniu chorych. W trakcie tej Mszy odbywa się odnowienie przyrzeczeń kapłańskich.
Powiązany Artykuł
Jak zachować wiarę w trudnych dniach pandemii koronawirusa?
Wieczorna Msza Wieczerzy Pańskiej, rozpoczyna Triduum Paschalne i kończy okres Wielkiego Postu. W trakcie hymnu "Chwała na wysokości", biją wszystkie dzwony w świątyni. Po zakończeniu śpiewu dzwony i organy milkną. W czasie Przeistoczenia używane są kołatki.
Po zakończeniu Mszy Wieczerzy Pańskiej obnaża się ołtarz, zdejmując świece, mszał, krzyż oraz obrus. Gest ten symbolizuje koniec wieczerzy, odarcie Chrystusa z szat oraz opuszczenia Go przez bliskich. Tabernakulum pozostaje otwarte i puste, a wieczna lampka zgaszona.
REKLAMA
"Msza Krzyżma sprawowana jest zawsze w katedrze"
- W czasie tej liturgii błogosławione są oleje chorych i katechumenów oraz konsekrowane jest krzyżmo - powiedział ks. prof. Krzysztof Filipowicz z Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie.
Zaznaczył, że "Msza Krzyżma sprawowana jest zawsze w katedrze, pod przewodnictwem ordynariusza miejsca, w otoczeniu prezbiterów z diecezji". - Tego dnia zapraszani są także przedstawiciele zgromadzeń, lektorzy, nadzwyczajni szafarze eucharystii. Msza krzyżma podkreśla jedność biskupa z prezbiterami. W liturgii jedność ta jest podkreślona odnowieniem przyrzeczeń kapłańskich - powiedział ks. prof. Filipowicz.
Czym jest krzyżmo?
Wyjaśnił, że krzyżmo jest mieszaniną oliwy i balsamu a jego historia sięga tradycji biblijnej.
- Oliwa miała szerokie zastosowanie w starożytnych kulturach Bliskiego Wschodu czy nawet szerzej, w basenie Morza Śródziemnego. Dla tamtych ludów była czymś więcej niż pokarmem. Posiadała także zastosowanie kosmetyczne, lecznicze i kultyczne. Oliwą namaszczano władców, kapłanów czy jakieś osobistości, którym powierzano wyjątkowe misje. Drzewo oliwne i jego uprawa pojawiają się nawet mitach. Mieszkańcy Attyki wierzyli, że bogini Atena, współzawodnicząc ze swoim stryjem Posejdonem o prawo do Aten, obdarowała mieszkańców miasta drzewem oliwnym. Ci zaś z wdzięczności nadali miastu imię swojej protektorki - powiedział ks. prof. Filipowicz.
REKLAMA
Podkreślił, że "kultyczne zastosowanie oliwy, a co za tym idzie, namaszczeń, jest dobrze znane w Biblii". - Nawet Jezus uważa siebie za namaszczonego przez Boga, czyli Chrystusa, o czym czytamy w Ewangelii św. Łukasza (Łk 4,18). Tak widzi Go również pierwotny Kościół (Dz 4,27; 10,38). Ponadto oleju do namaszczeń chrześcijanie używali już za czasów Apostołów. Wspomina o tym chociażby św. Paweł w 2 Kor 1,21-22. W namaszczeniu widzieli znak działania Ducha Świętego, więc znalazło to swoje odzwierciedlenie w życiu sakramentalnym Kościoła - wyjaśnił ks. prof. Filipowicz.
Zwrócił uwagę, że namaszczano przygotowujących się do chrztu katechumenów. - Były to namaszczenia bardzo obfite, obejmujące niekiedy całe ciało. Olej taki nazywano też olejem egzorcyzmu. Do namaszczenia pochrzcielnego używano z kolei oleju zwanego olejem dziękczynienia, który nazwano później krzyżmem - powiedział liturgista.
Wspomniał, że "kiedy zrezygnowano z chrztu przez zanurzenie lub taka praktyka okazała się zbyt trudna, zaniechano namaszczania całego ciała na rzecz klatki piersiowej, barków, głowy". - Nie było jednej praktyki - zaznaczył.
REKLAMA
Zwrócił uwagę, że "w trakcie samego chrztu stosowano namaszczenie kilka razy, niekiedy trudno odróżnić namaszczenia chrzcielne od namaszczenia będącego udzieleniem sakramentu bierzmowania". - To ostatnie, następowało już po chrzcie, i było zazwyczaj najobfitsze, jeśli chodzi o ilość oleju, który był zaczerpywany przez biskupa całą dłonią i wylewany na czubek głowy neofity. Obrzędy ulegały zmianom, dostosowywały się do różnych przemian i obyczajów, ale krzyżmo cieszyło się zawsze wyjątkowym poważaniem - powiedział prof. UKSW.
Powiązany Artykuł
Lwów: Obchody Triduum Paschalnego
Wyjaśnił, że "oliwę do przygotowania krzyżma mieszano z wonnym balsamem, a na chrześcijańskim Wschodzie przygotowanie takiego oleju, zwanego myronem, co związane było z bogatymi a nawet skomplikowanymi obrzędami".
Ks. prof. Filipowicz powiedział, że "poświęcenie krzyżma rezerwowano dla biskupa i od VI w. przyjęło się stosowanie tego obrzędu w Wielki Czwartek". Przyznał, że "jeszcze w VII w. zdarzały się lokalne tradycje, jak np. w Galii, gdzie odbywało się ono w Wielką Sobotę. Utrwalał się jednak zwyczaj rzymski, gdzie oleje poświęcano w godzinach rannych".
Powiedział, że dla historyków liturgii czas poświęcenia olejów pozostaje nadal kwestią otwartą. - Względy praktyczne wymuszały inne dni. Nawet i w czasie pandemii, gdyby trudno jest zgromadzić się w Wielki Czwartek na Mszy krzyżma, wolno sprawować obrzęd poświęcenia olejów w innym dniu, najlepiej jednak przed Wielkanocą - powiedział ks. prof. Filipowicz.
REKLAMA
Wskazał, że "zgodnie z Mszałem Rzymskim zaleca, aby przed zakończeniem Modlitwy eucharystycznej pobłogosławić olej chorych". - Natomiast po odmówieniu Modlitwy po komunii św., błogosławi się olej katechumenów, którego używa się tam, gdzie mamy do czynienia z przygotowaniem do chrztu, w domyśle dorosłych - powiedział liturgista. Jak dodał, "użycie tego oleju jest w zasadzie fakultatywne, uzależnione od decyzji Konferencji Episkopatu".
Następnie w czasie mszy św. odbywa się błogosławieństwo krzyżma. - Ze względu na rangę oleju Mszał używa także słów poświęcenie i konsekracja - powiedział ks. prof. Filipowicz.
Mszał zawiera dwie modlitwy konsekracyjne do wyboru. - Przypominają one stosowanie tego znaku w historii zbawienia i odwołują się do zastosowania krzyżma w sakramentach. Chodzi tutaj o uczestnictwo w potrójnej misji Chrystusa: prorockiej, kapłańskiej i królewskiej. Krzyżmo symbolizuje, zatem nadanie godności i jednocześnie przypomina o zadaniach. Użyte po chrzcie przypomina, że każdy ochrzczony wezwany jest do składania swego życia Bogu, gdyż na tym polega powszechne kapłaństwo. Zadanie prorockie polega na świadczeniu o Bogu słowem i życiem, a zadanie królewskie na dokonywaniu wyborów pomiędzy dobrem a złem, panowaniu nad grzechem i odrzucaniu pokus - wyjaśnił liturgista.
REKLAMA
"Krzyżmo użyte podczas bierzmowania umacnia łaskę chrztu"
Powiedział, że "krzyżmo użyte podczas bierzmowania umacnia łaskę chrztu i uzdalnia do realizacji powołania chrześcijańskiego w wymiarze publicznym. Użyte zaś podczas święceń, udziela potrzebnych łask do pełnienia kapłaństwa służebnego wśród wiernych w Kościele".
Jak dodał "oleju krzyżma używa się także do konsekracji ołtarzy i kościołów". Wyjaśnił, że "podczas konsekracji krzyżma biskup wykonuje dość rzadko spotykany gest "tchnienia" nad olejem. Stosowane jest także wyciągnięcie rąk, jako znaku zesłania Ducha Świętego".
W czasie mszy krzyżma kapłani odnawiają swoje przyrzeczenia, co stanowi wyraz jedności z Kościołem reprezentowanym przez biskupa. - Zwyczaj ten został wprowadzony 6 marca 1970 r. przez papieża Pawła VI - powiedział ks. prof. Filipowicz. - Przyrzeczenia przypominają o sprawowaniu misteriów Chrystusa, pilnym i mądrym pełnieniu posługi Słowa, w końcu naśladowaniu Chrystusa Dobrego Pasterza oraz potrzebie coraz głębszego jednoczenia się z Nim w służbie Bogu i dla zbawienia ludzi - wskazał liturgista.
itom
REKLAMA
REKLAMA