"Był okropny głód, Rosjanie zmienili wszystko w piekło". Wstrząsające wspomnienia sybiraczki

Mieszkająca obecnie w stanie Connecticut w USA sybiraczka dzieli się swymi przeżyciami z Polonią, a także amerykańskimi uczniami.

Powiązany Artykuł

Polonia na wschodnim wybrzeżu USA złożyła hołd Żołnierzom Wyklętym

Pół godziny na spakowanie

Helena Knapczyk, która urodziła się w pobliżu Mostów Wielkich koło Lwowa, zauważyła, że jedna chwila może zdruzgotać wszystko na zawsze. Rosjanie dali Polakom pół godziny na spakowanie i ani minuty dłużej.

- Nie obchodziło ich, czy ktoś był chory, nagi, czy kobieta rodziła dziecko. Miałam wtedy 12 lat i musiałam z rodziną opuścić dom. Musieliśmy opuścić naszą kochaną ojczyznę - wspominała. Mówiła o sowieckich żołnierzach, którzy pilnowali zesłańców transportowanych koleją.

REKLAMA

Nie pozwalali nawet chorym, w gorączce z braku wody, wystawić przez szpary w wagonach palców na zewnątrz, żeby sobie płatkami śniegu otrzeć usta. Natychmiast strzelali do nich z karabinów.

"Był okropny głód, brud, żadnych środków higieny"

Nastoletnia wówczas dziewczyna z rodzicami i pięciorgiem rodzeństwa trafiła do obozu w Pidhorodku, w Kraju Krasnojarskim, nad rzeką Jenisej. - Mieszkaliśmy w cuchnących, wilgotnych barakach, w małych zimnych kajutkach, gdzie niemożliwe było pomieścić osiem osób. Chodziły nam po głowach insekty, wdzierały się do ust i uszów, nie dawały spać. Był okropny głód, brud, żadnych środków higieny. Dzieci miały odparzone pupki aż do kości. Umierały. Kiedy się wstawało i otworzyło oczy od razu myślało się o jedzeniu i piciu. Dostawaliśmy kawałek gliniastego chleba, czy czasem odrobinę mięsa, jeśli zdechł koń, albo zabili niedźwiedzia - relacjonowała.

Opowiadała o ciężkiej, ponad siły pracy zesłańców przez sześć, siedem dni w tygodniu w kopalni złota. Wyjaśniała, że tych którzy nie byli w stanie wykonać wyznaczonej normy pozbawiano jedzenia. Wycieńczeni, umierali.

• Koszalin: Sybiracy upamiętnili 81. rocznicę pierwszej deportacji polskiej ludności w głąb Rosji
• Jan Józef Kasprzyk o wsparciu Sybiraków: każda forma jest niezwykle ważna

"Cały czas działaliśmy dla dobra Polonii i Polski"

Kiedy nastolatka wraz z rodziną została po półtora roku zwolniona z obozu zapanowała niesłychana radość wobec perspektywy powrotu do Polski. Ustąpiła jednak rozpaczy, kiedy się okazało, że z powodu wojny nie jest to możliwe. Rodzina wyjechała najpierw do Uzbekistanu, gdzie zmarła matka, a ojciec z siostrą trafili do szpitala. Także brata nigdy już nie zobaczyła. Z młodszymi siostrami znalazła się w Tanzanii, później w Anglii, gdzie poznała męża Wincentego.

W roku 1959 przybyli do USA. - Należeliśmy do Związku Narodowego Polskiego i do Sokołów. W 1973 założyłam zespół taneczny Orlęta. Pracowaliśmy też społecznie przy parafii. Cały czas działaliśmy dla dobra Polonii i Polski, o której nigdy nie zapomnieliśmy. Jeśli idzie o miłość do Polski nikt nas nie zmienił - zapewniała Helena Knapczyk.

Wyjaśniła, że poprzez książkę chcieli z mężem zobrazować ile jest zła na świecie, aby uchronić przed nim młodsze pokolenia.

Poruszające historie

Od prawie 30 lat odwiedza szkoły amerykańskie i polskie. Zwróciła uwagę, że uczniowie są bardzo zainteresowani historią zesłańców i zadają wiele pytań. - Trudno uwierzyć, jak dzieci to przeżywają. Ubolewają, dlaczego nie ma o tym książek, filmów. Amerykańskie nauczycielki płakały i z podziwem patrzyły, jak przez to przeszliśmy. Ponad dwa tysiące młodych ludzi dowiedziało się o tym ode mnie po raz pierwszy. Wciąż mnie zapraszają - powiedziała PAP.

REKLAMA

W przyszłą niedzielę Knapczyk będzie mówić o swej gehennie w Mayka’s Gallery and Arts Sudio w Wallington, w stanie New Jersey. Spotkanie zapowiedziała współorganizatorka Elżbieta Kieszczyńska z EK Polish Bookstore.

msa