Henryk Jordan - wybitny lekarz, pionier wychowania fizycznego

To od jego nazwiska, podążając za jego pomysłami, od końca lat 80. XIX wieku, jak grzyby po deszczu zaczęły powstawać słynne ogrody jordanowskie. Pierwszy powstał właśnie w 1889 roku na krakowskich Błoniach, zgodnie ze wzorem amerykańskim i był to pierwszy w Europie publiczny ogród zabaw i gier ruchowych dla dzieci do lat 15. Co ciekawe, nazwano go imieniem założyciela - Parkiem Miejskim im. dr Henryka Jordana.

W historii wychowania młodzieży na ziemiach polskich dr Jordan okazał się być pionierem wychowania fizycznego widząc w nim drogę do osiągania sukcesów i szczęśliwego życia - wszak mawiał: "Ciągle być poważnym i nieustannie pracować żaden człowiek nie zdoła. Zmęczone ciało wymaga odpoczynku, znużony umysł wymaga wytchnienia, a dusza pragnie wesołości, tego nastroju, który życie milszym nam czyni". W działaniu takim widział wyśmienitą profilaktykę zdrowotną, czyniąc z niej główny cel swoich starań: "Dawać zdrowie i radość poprzez gry w słońcu i na powietrzu".

Był znanym lekarzem ginekologiem i położnikiem. Na Uniwersytecie Jagiellońskim dwukrotnie był dziekanem Wydziału Lekarskiego. Kierował też Krakowskim Towarzystwem Ginekologicznym i Krakowskim Towarzystwem Lekarskim. Co ciekawe, pierwsze praktyki ginekologiczne i położnicze odbywał podczas pobytu w Stanach Zjednoczonych, gdzie zetknął się z gimnastyką szwedzką dla kobiet i dziewcząt. Te amerykańskie doświadczenia ćwiczeń na świeżym powietrzu zaowocowały późniejszymi działaniami w Krakowie. Praktykę położniczą, oprócz otworzonej szkoły w USA, prowadził także w Anglii i Niemczech.

Do Polski wrócił w 1870 roku już jako ukształtowany lekarz i naukowiec. Po powrocie otrzymał polski dyplom doktora medycyny. Tytuł profesora zdobył w 1890 roku.

REKLAMA

Był znanym publicystą medycznym. Jego książki, medyczne i popularyzatorskie, sięgnęły kilkunastu publikacji. Nie wszystkie dotyczyły spraw czysto medycznych: w 1893 zajął się problematyką społeczną w "Z naszych problemów socyalnych", w 1894 pisał o założeniach krakowskiego parku w "Miejski park w Krakowie", a w 1898 rozważał ważne problemy mieszkaniowe w "Towarzystwo tanich mieszkań dla robotników katolików w Krakowie".

Nieco pryncypialne stanowisko zajmował jednak wobec kobiet starających się o prawo do studiowania i pełnienia funkcji w zawodzie lekarza. Dr Jordan w tym względzie był przeciwnikiem równouprawnienia i głosował przeciwko przyjmowaniu kobiet na Wydział Lekarski. Po wielu latach możemy dostrzec jak bardzo mylił się w tym swoim osądzie. Na obronę doktora warto zauważyć, że w tamtych czasach kobiety nie miały choćby w części obecnych praw, na przynależny im szacunek musiały stoczyć jeszcze wieloletnie boje.

Natomiast nieomylnie widział w ćwiczeniach fizycznych dla młodzieży wspaniały mechanizm rozwoju fizyczno-psychicznego widząc w nich jeden z najważniejszych mechanizmów higienicznego życia. To dzięki jego działaniom wprowadzono w szkołach obowiązkowe lekcje gimnastyki, czyli późniejszy, tak dobrze nam znany WF. Tego wychowania fizycznego chciał także uczyć na Uniwersytecie. To m.in. także dr Jordan stał u podstaw zakładania Towarzystw Gimnastycznych "Sokół", tych samych, które na własnej "olimpiadzie" we Lwowie rozegrały pierwszy oficjalny mecz piłkarski w Polsce (pisaliśmy o tym niedawno).

Tych różnorodnych działań medycznych, sportowych, rekreacyjnych i społecznych w wykonaniu Jordana było bardzo dużo. Dość powiedzieć, że za jego przykładem w wielu polskich miastach zaczęły powstawać ogrody rekreacyjne, zwane właśnie jordanowskimi. Oprócz miast galicyjskich pojawiły się też w Warszawie, Płocku, Kaliszu, Lublinie, Katowicach, a w 1929 roku powstało nawet Towarzystwo Ogrodów Jordanowskich stymulujące ich działanie i powstawanie w wielu nowych miejscach.

REKLAMA

Co ciekawe, w 1978 roku Filip Bajon nakręcił film w oparciu o część życiorysu Henryka Jordana - tytuł brzmiał "Zielona ziemia", a główną rolę zagrał Jan Pietrzak. Profesor Jordan zmarł 18 maja 1907 roku w Krakowie i pochowano go 20 maja na Cmentarzu Rakowickim w Krakowie. Profesor Jordan zmarł 18 maja 1907 roku w Krakowie i pochowano go 20 maja na Cmentarzu Rakowickim w Krakowie. Wspomnijmy tego wybitnego lekarza i propagatora zdrowego trybu życia... szczególnie dzisiaj, kiedy w dalekiej Japonii rozpoczęło się światowe święto sportu. Profesor Jordan cieszyłby się każdym naszym ćwiczeniem gimnastycznym - sprawmy mu tę radość.

PP