Diamentowa Batuta. Polskie Radio i mistrzowie dyrygentury

Powiązany Artykuł

Agnieszka Duczmal z Diamentową Batutą Polskiego Radia

Diamentowa Batuta to nagroda indywidualna przyznawana przez Zarząd Polskiego Radia za "wybitne kreacje artystyczne, rozsławianie muzyki polskiej w kraju i za granicą oraz przybliżanie jej milionom słuchaczy Polskiego Radia".

Nagroda ta została wręczona po raz pierwszy w 1995 roku. Na przestrzeni kolejnych lat otrzymywali ją najwybitniejsi polscy dyrygenci.

1995 rok - Jan Krenz

Posłuchaj

- Na samym początku mojej drogi dyrygenckiej moim idolem w sensie techniki dyrygenckiej był Zdzisław Górzyński. Później byłem pod wpływem Fitelberga i... to był absolutny błąd. (PR, 1996) 0:57

Dodaj do playlisty

Dodaj do playlisty

Studiował fortepian u Zbigniewa Drzewieckiego, kompozycję u Kazimierza Sikorskiego, a dyrygenturę u Kazimierza Wiłkomirskiego. Był asystentem Grzegorza Fitelberga, zaś w 1953 roku został jego następcą na stanowisku dyrektora i dyrygenta Wielkiej Orkiestry Symfonicznej Polskiego Radia w Katowicach. Od 1968 roku był szefem Teatru Wielkiego w Warszawie.

Był także kompozytorem, autorem muzyki filmowej (m.in. "Eroica", "Zezowate szczęście" czy "Kanał") oraz symfonicznej, oratoryjnej i kameralnej. Jego instrumentacja "Masek" Karola Szymanowskiego została okrzyknięta "V Symfonią" kompozytora.

Wyróżniony został również Nagrodą Honorową "Koryfeusz Muzyki Polskiej".

***

1995 rok - Stefan Rachoń

Posłuchaj

- Jedna z moich audycji radiowych, bardzo popularne wówczas "Tysiąc taktów muzyki", uratowała mi życie podczas wojny. (PR, 1975) 2:36

Dodaj do playlisty

Dodaj do playlisty

Skrzypek, dyrygent, aranżer. W 1945 roku założył w Warszawie Orkiestrę Polskiego Radia. Wraz z nią dokonał tysięcy nagrań muzyki klasycznej oraz rozrywkowej i wystąpił na najważniejszych festiwalach polskiej piosenki.

W 1974 roku otrzymał Złoty Mikrofon za "czterdzieści lat działalności muzycznej na antenie radiowej oraz dorobek i poziom Orkiestry Polskiego Radia".

Ze Stefanem Rachoniem współpracował w radiowej orkiestrze solista Jerzego Górzyński. "Był wymagający, ale to nie było wymaganie na zasadzie co ty zrobiłeś?, jak ty grasz? Bardzo często, jak chodzi o smyczki, to było pokazywanie przez niego, jak on by chciał, żeby to było wykonane, bo sam był świetnym skrzypkiem. Doprowadził smyczki do takiego stanu, że to brzmiało jak jeden wspaniały organizm. Ilekroć w radiu słyszało się jakąś orkiestrę, od razu było wiadomo, kiedy dyryguje Rachoń. Zupełnie inne brzmienie" - wspominał Jerzy Górzyński. 

***

1997 rok - Stanisław Wisłocki

Posłuchaj

- Życie muzyczne i praca dyrygentów w Polsce były skomplikowane. Nie było możliwości kupowania płyt i partytur wydawanych na Zachodzie. 4:09

Dodaj do playlisty

Dodaj do playlisty

Studia muzyczne rozpoczął we Lwowie, potem w Rumunii. Wrócił do Polski w 1945 roku. W Warszawie założył orkiestrę kameralną Towarzystwa Krzewienia Polskiej Muzyki Ludowej. Dwa lata później zorganizował Orkiestrę Symfoniczną Filharmonii Poznańskiej, której był dyrektorem artystycznym i pierwszym dyrygentem przez jedenaście lat.

Był również dyrygentem Filharmonii Warszawskiej (1961-1967), a przede wszystkim dyrektorem i kierownikiem artystycznym Wielkiej Orkiestry Symfonicznej Polskiego Radia i Telewizji w Katowicach (1978-1982). Prowadził tę orkiestrę podczas nagrań do kilkudziesięciu polskich filmów (m.in. "Młodość Chopina", "Pasażerka", "Potop").

***

1998 rok - Antoni Wit

Posłuchaj

- Studia dyrygenckie zaczęły nas bardzo wciągać. Zwłaszcza że według prof. Henryka Czyża trzeba wszystko poświęcić, by być jak najlepszym dyrygentem. Być przeciętnym dyrygentem – szkoda na to czasu. (PR, 2010) 1:22

Dodaj do playlisty

Dodaj do playlisty

Dyrektor naczelny i artystyczny Filharmonii Narodowej w latach 2002-2013. Wcześniej kierował zespołami: Filharmonii Pomorskiej (1974-1977), Orkiestry i Chóru Polskiego Radia i Telewizji w Krakowie (1977-1983), Narodowej Orkiestry Symfonicznej Polskiego Radia w Katowicach (1983-2000), Orquesta Filarmónica de Gran Canaria (1987-1992).

W historii Narodowej Orkiestry Symfonicznej Polskiego Radia (wcześniej Wielkiej Orkiestry Symfonicznej Polskiego Radia) zapisał się jako najdłużej prowadzący zespół dyrektor naczelny i artystyczny. Odbył z nią liczne podróże zagraniczne, dokonał nagrań archiwalnych, płytowych, filmowych i telewizyjnych - rozpoczął m.in. współpracę z wytwórnią NAXOS. Pod jego kierownictwem orkiestra zyskała zaszczytny tytuł Narodowej Orkiestry Symfonicznej Polskiego Radia.

Antoni Wit. Fot. Grzegorz Śledź/PR

2003 rok - Krzysztof Penderecki

Posłuchaj

- Możliwość wykonywania swojej muzyki jest ważna dla kompozytora. Kiedyś było to naturalne. Czajkowski, Brahms, Beethoven - wszyscy dyrygowali. Nawet Wagner, który podobno był bardzo złym dyrygentem. (PR, 1987) 1:32

Dodaj do playlisty

Dodaj do playlisty

Powiązany Artykuł

Krzysztof Penderecki. Serwis specjalny Polskiego Radia

Należał do grona najwybitniejszych polskich kompozytorów i twórców muzyki współczesnej. Wśród jego kompozycji, które zyskały największe uznanie, są m.in. "Tren ofiarom Hiroszimy", "Pasja wg św. Łukasza", opery "Diabły z Loudun", "Raj utracony", "Czarna maska", "Ubu Król", "Polskie Requiem" i monumentalne "Siedem bram Jerozolimy".

Diamentową Batutę otrzymał z okazji 70-lecia urodzin i 50-lecia pracy artystycznej. Polskie Radio nagrodziło kompozytora za "wybitne zasługi dla muzycznej kultury polskiej i światowej, wyrażając uznanie dla działalności kompozytorskiej i dyrygenckiej oraz aby uhonorować związki z Polskim Radiem SA".

Krzysztof Penderecki jest również laureatem Diamentowego Mikrofonu Polskiego Radia (2018).

***

2005 rok - Kazimierz Kord

Posłuchaj

- Ważne jest, aby orkiestry miały świetnego przewodnika przez dłuższy czas. To gwarantuje, że zespół będzie miał charakterystyczny styl wykonawczy. (PR, 2017) 3:30

Dodaj do playlisty

Dodaj do playlisty

W 1962 roku został najmłodszym szefem teatru operowego na świecie - dyrektorem i kierownikiem artystycznym Miejskiego Teatru Muzycznego w Krakowie.

W latach 1969-1973 był dyrektorem i kierownikiem artystycznym Wielkiej Orkiestry Symfonicznej Polskiego Radia i Telewizji w Katowicach. Kazimierz Kord to również wieloletni (1977-2001) dyrektor artystyczny i naczelny Filharmonii Narodowej (od roku 2002 Dyrektor Honorowy tej instytucji), a w latach 2005-2006 dyrektor muzyczny Teatru Wielkiego - Opery Narodowej.

Dyrygent współpracował m.in. z Metropolitan Opera w Nowym Jorku oraz w wieloma innymi symfonicznymi zespołami. Znany jest także z występów w czołowych teatrach operowych świata.

***

2005 rok - Stefan Stuligorsz

Posłuchaj

- Osiągając wiek sędziwy, dziękuję Bogu za dar powołania muzycznego. Każdy, nauczyciel czy lekarz, jeśli kocha swój zawód, spełnia swoje życiowe powołanie. (PR, 2008) 1:51

Dodaj do playlisty

Dodaj do playlisty

Dyrygent, który światową sławę zyskał, kierując legendarnymi "Poznańskimi Słowikami".

Ukończył muzykologię na Wydziale Humanistycznym Uniwersytetu Poznańskiego. Był też absolwentem Wydziału Wokalnego i Wydziału Kompozycji, Teorii i Dyrygentury Państwowej Wyższej Szkoły Muzycznej w Poznaniu.

Był autorem ponad 600 dzieł, przede wszystkim religijnych utworów chóralnych. Przez wiele lat pełnił funkcję kierownika Redakcji Muzycznej Rozgłośni Polskiego Radia w Poznaniu.

Międzynarodowe uznanie i liczne nagrody zawdzięczał wieloletniej pracy z "Poznańskimi Słowikami" jako kierownik artystyczny i dyrygent.

***

2006 rok - Jerzy Maksymiuk

Posłuchaj

- Pamiętam moment, kiedy zostawiłem dużą orkiestrę dla małej. To chyba jedyny taki wypadek na świecie, bo wszyscy dążą, żeby dyrygować dużymi składami. Nasze początki to była ciężka praca i trudne chwile. (PR, 2014) 3:49

Dodaj do playlisty

Dodaj do playlisty

W 1961 roku został zwycięzcą pierwszej odsłony Międzynarodowego Konkursu Pianistycznego im. Ignacego Jana Paderewskiego. W latach 1970–1972 był dyrygentem Teatru Wielkiego w Warszawie. W 1972 roku stanął na czele zespołu złożonego z członków Warszawskiej Opery Kameralnej, który (od 1973 znany jako Polska Orkiestra Kameralna) zyskał międzynarodową sławę.

W 1975 roku został pierwszym dyrygentem Wielkiej Orkiestry Symfonicznej Polskiego Radia. Z radiową orkiestrą dwukrotnie udawał się trasy koncertowe po Europie i Stanach Zjednoczonych. W latach 1983-1991 szefował BBC Scottish Symphony Orchestra. W uznaniu zasług został wyróżniony tytułem Conductor Laureate BBC Scottish Symphony.

Na swym koncie ma koncerty z tak znanymi orkiestrami, jak London Symphony, London Philharmonic, Philharmonia Orchestra, Orchestre National de France, Tokyo Metropolitan Symphony Orchestra, a w dorobku fonograficznym ponad 100 płyt.

Jerzy Maksymiuk. Fot. Grzegorz Śledź/PR

2008 rok - Jerzy Semkow

Posłuchaj

- Między orkiestrą a dyrygentem wiele odbywa się poniżej poziomu świadomości. Trzeba uznać, że ma się przed sobą stu utalentowanych ludzi, artystów z prawdziwego zdarzenia. Trzeba znaleźć do nich klucz. 1:47

Dodaj do playlisty

Dodaj do playlisty

Był m.in. dyrektorem artystycznym Opery Warszawskiej i pierwszym dyrygentem Królewskiej Opery w Kopenhadze. Pełnił funkcję dyrektora i pierwszego dyrygenta Orkiestry Symfonicznej w St. Louis (USA). Pod koniec lat 70. objął kierownictwo Orkiestry Włoskiego Radia i Telewizji RAI w Rzymie, następnie prowadził Orkiestrę Filharmonii w Rochester (USA).

Występował w najsłynniejszych centrach muzycznych świata, współpracował m.in. z London Philharmonic, Berliner Philharmoniker, Wiener Symphoniker, New York Philharmonic.

Nagrywał dla wielu firm fonograficznych, m.in. Columbia, EMI-His Master’s Voice, Fona, Polskie Nagrania. Zapis płytowy Borysa Godunowa Musorgskiego z orkiestrą WOSPRiTV (obecnie NOSPR), Chórem Polskiego Radia i międzynarodową obsadą solistów dla londyńskiej wytwórni EMI przyniósł dyrygentowi i wykonawcom pięć międzynarodowych nagród. Dla tej samej firmy fonograficznej, również z NOSPR, w cyklu najwybitniejszych utworów Karola Szymanowskiego Jerzy Semkow nagrał III i IV Symfonię.

***

2009 - Stanisław Skrowaczewski

Posłuchaj

- W 1956 roku pojechałem do Rzymu na I Konkurs Międzynarodowy dla Dyrygentów i na moje szczęście wygrałem go, dostałem pierwszą nagrodę, która otworzyła mi zachodnią Europę. (PR, 1992) 4:44

Dodaj do playlisty

Dodaj do playlisty

Lwowianin. Po studiach w Krakowie i Paryżu oraz kilkuletniej pracy z orkiestrami w Warszawie, Katowicach i we Wrocławiu wygrał - w 1956 roku - międzynarodowy konkurs dyrygencki w Rzymie i wyruszył do USA. Cztery lata później stanął na czele orkiestr w Minneapolis i pozostał z nią przez dziewiętnaście lat.

W trakcie swojej długiej kariery artystycznej współpracował z wieloma ważnymi orkiestrami, m.in. z New York Philharmonic, London Symphony Orchestra, Philharmonia Orchestra, Royal Concertgebouw Orchestra, Berliner Philharmoniker, Wiener Philharmoniker.

Występował także w renomowanych ośrodkach operowych, takich jak Opera Wiedeńska czy Metropolitan Opera. Regularnie koncertował w Ameryce Północnej i Południowej, Australii, Azji. Stale współpracował z NHK Symphony Orchestra oraz Yomiuri Nippon Symphony Orchestra.

***

2011 rok - Tadeusz Strugała

Posłuchaj

- Dyrygent staje przed gronem muzyków, z których każdy ma swoją wizję wykonywanego utworu. Muszę więc zapoznać się nie tylko z obrazem partytury. Muszę przekazać orkiestrze swoje uczucia i myśli. Przekonać do nich. (PR, 2019) 5:58

Dodaj do playlisty

Dodaj do playlisty

Absolwent Wydziału Teorii, Kompozycji i Dyrygentury Państwowej Wyższej Szkoły Muzycznej we Wrocławiu. Karierę rozpoczął w latach 50., szybko zostając szefem Filharmonii Wrocławskiej, a następnie m.in. Filharmonii Krakowskiej. Ponadto przez lata kierował Festiwalem Chopinowskim w Dusznikach- Zdroju oraz festiwalem Wratislavia Cantans.

W latach 1975-1976 pełnił funkcję dyrektora naczelnego i artystycznego Wielkiej Orkiestry Symfonicznej Polskiego Radia w Katowicach, zaś w latach 1990-1993: dyrektora artystycznego i dyrygenta Polskiej Orkiestry Radiowej w Warszawie.

***

2015 - Jacek Kaspszyk

Posłuchaj

- Moje pierwsze dyrygowanie to było wielkie przeżycie Ale i pierwsze czerwone światło, że to nie jest jak w wyobraźni, nie jest to takie proste. (PR, 2015) 4:01

Dodaj do playlisty

Dodaj do playlisty

Absolwent Akademii Muzycznej w Warszawie, gdzie studiował teorię muzyki, kompozycję oraz dyrygenturę w klasie Stanisława Wisłockiego. Laureat III nagrody w Konkursie Dyrygenckim im. Herberta von Karajana w Berlinie. Był m.in. dyrektorem muzycznym Wielkiej Orkiestry Symfonicznej Polskiego Radia i Telewizji w Katowicach, Capital Radio Wren Orchestra w Londynie, a także dyrektorem artystycznym i muzycznym (w latach 2002–2005 również dyrektorem naczelnym) Teatru Wielkiego - Opery Narodowej w Warszawie.

W latach 2006-2013 dyrektor artystyczny Orkiestry Symfonicznej Filharmonii im. Witolda Lutosławskiego we Wrocławiu (obecnie Orkiestry Symfonicznej NFM), a od stycznia 2009 roku do stycznia 2012 roku dyrektor muzyczny Narodowej Orkiestry Symfonicznej Polskiego Radia w Katowicach. Pełnił również funkcję dyrektora artystycznego Filharmonii Narodowej w Warszawie.

Jacek Kaspszyk ma w dorobku liczne, wyróżnione nagrodami, nagrania płytowe, m.in. dla EMI i Collins Classics.

jp