"Chcieliśmy być wolni i wolność sobie zawdzięczać". Uczczono pamięć Jana Stanisława Jankowskiego
Przy symbolicznym grobie na Powązkach Wojskowych upamiętniono Jana Stanisława Jankowskiego, wicepremiera polskiego rządu na uchodźstwie, ofiarę terroru sowieckiego. Instytut Dziedzictwa Myśli Narodowej im. Romana Dmowskiego i Ignacego Paderewskiego uczcił w ten sposób 140. rocznicę urodzin polskiego patrioty, sądzonego w Moskwie w procesie przywódców Polskiego Państwa Podziemnego, tak zwanym procesie szesnastu.
2022-05-09, 21:00
Jak powiedział Polskiemu Radiu Karol Mazur z Muzeum Powstania Warszawskiego, po aresztowaniu przez NKWD w marcu 1945 roku i sfingowanym procesie Jankowski nigdy do Polski nie powrócił: "Stalinowi zależało by był to proces pokazowy, by pokazać swoje miłe i łagodne oblicze, wszyscy byli oskarżenie o wrogą działalność wobec Armii Czerwonej" - zaznaczył historyk. Dodał, że po trzech dniach procesu dwóch najważniejszych przywódców Polskiego Państwa Podziemnego Stanisław Jankowski dostał wyrok 8 lat, a sądzony z nim Leopold Okulicki - 10 lat.
Możliwość powrotu
Karol Mazur zaznaczył, że istniała perspektywa, że po odbyciu wyroku będą mogli wrócić do Polski, jednak żaden z nich z więzienia nie wrócił.
Profesor Paweł Skibiński z Instytutu Romana Dmowskiego dodał, że data 9 maja 1949 roku - uznawana przez Stalina za datę wyzwolenia spod okupacji niemieckiej- dla Polski i Polaków jest symbolem niewoli sowieckiej: "Legalne władze państwa polskiego zostały potraktowane przez jednego z aliantów - związek sowietów jako przestępcy" - mówił Paweł Skibiński.
Podkreślał, że tragedia Jankowskiego jest tragedią wszystkich Polaków dążących do wolności, a rocznica urodzin delegata rządu na kraj - Jankowskiego staje się komentarzem do rzeczywistości historycznej, którą symbolizuje data zakończenia II wojny światowej.
Stanisław Jankowski zmarł 13 marca 1953 roku w niewyjaśnionych okolicznościach w sowieckim więzieniu.
REKLAMA
Posłuchaj
Nie wiadomo, gdzie został pochowany, prochy ziemi ze zbiorowej mogiły z Włodzimierza nad Klaźmą, gdzie był więziony Jankowski, przewieziono na cmentarz na Powązkach, gdzie znajduje się jego symboliczny grób.
Stanisław Jankowski funkcję Delegata Rządu na Kraj pełnił do 1945 roku, w okresie największego natężenia działalności podziemia wojennego, przygotowań do akcji "Burza" i Powstania Warszawskiego. Przesądził o rozpoczęciu Powstania Warszawskiego. Jego słowa "Chcieliśmy być wolni i wolność sobie zawdzięczać" umieszczono na drzwiach przy wejściu do Muzeum Powstania Warszawskiego.
dz
REKLAMA