Wacław Lipiński. Głos walczącej Warszawy w 1939 roku

Wrzesień 1939 roku w Polskim Radiu. Posłuchaj!

Urodził się 28 września 1896 roku w Łodzi. Już w 1911 roku należał do grona współzałożycieli tajnego skautingu w tym mieście. Następnie był członkiem drużyn strzeleckich, a po ukończeniu szkoły podoficerskiej służył w szeregach 5. pułku piechoty Legionów Polskich.

Po kryzysie przysięgowym w lipcu 1917 roku wyjechał do Krakowa, gdzie zdał maturę i podjął studia na wydziale filozoficznym Uniwersytetu Jagiellońskiego. Jednocześnie został sekretarzem Ligi Niezawisłości Polski i członkiem komendy głównej POW.

W listopadzie 1918 roku dowodził plutonem podczas obrony Lwowa. Pisał później o tym w książce "Wśród lwowskich orląt". Z kolei udziałowi w wojnie polsko-bolszewickiej poświęcił wspomnienia "Od Wilna po Dynaburg".

W końcu 1919 roku został przeniesiony do pracy sztabowej. Był kolejno referentem prasy i propagandy dowództwa frontu litewsko-białoruskiego. W 1921 roku ukończył prawo na Uniwersytecie Jagiellońskim, a w następnym roku otrzymał tam dyplom doktorski.

Kierował kursami oświatowymi dowództwa Okręgu Generalnego Kraków, był wykładowcą w Wojskowej Szkole Administracji, a jednocześnie komendantem okręgowym Związku Strzeleckiego.

Od 1934 roku pracował w Instytucie Badania Najnowszej Historii Polski, przemianowanego później na Instytut im. Józefa Piłsudskiego. Został jego dyrektorem.

- Nie zrobił wielkiej kariery wojskowej czy politycznej. Mimo to prowadził niesłychanie aktywne życie. Był piłsudczykiem duszą i ciałem oddanym Marszałkowi – mówił na antenie Polskiego Radia Dariusz Baliszewski, publicysta.

Głos walczącej Warszawy

W momencie wybuchu II wojny światowej był już oficerem w stanie spoczynku. Jednak w wojnie obronnej w 1939 roku pełnił funkcję szefa propagandy Dowództwa Obrony Warszawy. Codziennie nadawał komunikaty w Polskim Radiu o sytuacji na froncie. Ponadto starał się instruować ludność, jak należy zachować się wobec nalotów i bombardowań artyleryjskich. Próbował podnosić morale mieszkańców Warszawy i przeciwdziałać panicznym nastrojom i fali szpiegomanii.

Warszawska prasa chwaliła Służbę Informacyjną Polskiego Radia za wzorową pracę. Radiowcy przekazywali wiadomości pomiędzy ludnością cywilną a władzami miasta oraz informowali o bieżących potrzebach w oblężonym mieście. Mieszkańcy wystawiali swoje radioodbiorniki na zewnątrz, aby także przechodnie i żołnierze na barykadach mogli usłyszeć muzykę i radiowe audycje.

• Ostatnie słowa Wacława Lipińskiego w Polskim Radiu: Zwycięstwo będzie po naszej stronie
• Wrzesień'39. Płk Lipiński w Polskim Radiu: "Musi być zwycięstwo prawdy nad złem"
• Ostatni dzień nadawania Polskiego Radia w 1939 roku. Chopin wśród huku bombardowania

Ofiara komunistycznego reżimu

Po zakończeniu II wojny światowej stanął na czele Komitetu Porozumiewawczego Organizacji Polski Podziemnej. Aresztowany przez komunistyczne służby bezpieczeństwa, 27 grudnia 1947 roku został skazany na karę śmierci przez Rejonowy Sąd Wojskowy w Warszawie, zamienioną później na dożywotnie więzienie. Zmarł w więzieniu we Wronkach 4 kwietnia 1949 roku.

Posłuchaj

Wacław Lipiński - audycja biograficzna autorstwa Rafała Seniucha. (PR, 7.12.1995) 36:14

Dodaj do playlisty

Dodaj do playlisty

28 maja 2024 roku pod budynkiem PAST-y w Warszawie odbyła się zorganizowana przez IPN uroczystość odsłonięcia tablicy upamiętniającej Wacława Lipińskiego - podpułkownika Wojska Polskiego, historyka, działacza podziemia antykomunistycznego.

Źródło: Polskie Radio/mjm/bm/th