Korona królów. Nowa Marchia w konflikcie polsko-krzyżackim

Nowa Marchia to brandenburska prowincja obejmująca obszar położony w widłach dolnej Odry i Warty, na obszarze części dzisiejszych województw lubuskiego i zachodniopomorskiego. W 1402 roku niemiecki król Zygmunt Luksemburski miał zaoferować oddanie tej krainy pod zastaw Jagielle (w serialu wciela się w niego Sebastian Skoczeń) jako pokrycie pożyczki (podobna transakcja doprowadziła do przekazania miast tzw. zastawu spiskiego – szesnastu miast na terenie Spiszu, które pozostały w granicach Polski aż do 1769 roku). Polskiego króla przelicytowali Krzyżacy i to oni weszli w posiadanie tej ziemi.

Czytaj także: 

• Korona królów. Jagiełło, Krzyżacy i konflikt o ziemię dobrzyńską 
• Korona królów. Jagiełło, Witold i Krzyżacy w geopolitycznym tyglu
• Korona królów. Czy Jagiełło i Krzyżacy grali w szachy? 
• Korona królów. Kim była Anna Cylejska, druga żona Władysława Jagiełły?

Przejęcie Nowej Marchii przez zakon oznaczało dla Jagiełły duże kłopoty. Granica z państwem krzyżackim, do którego od 1308 roku należało również Pomorze Gdańskie, wydłużyła się znacząco. Krzyżacy mogli szachować króla od północy i zachodu. Polska traciła też dostęp do księstwa pomorskiego, które dawało – co prawda pośredni – dostęp do handlu bałtyckiego niezależny od opanowanego przez Krzyżaków ujścia Wisły.

Czytaj także: 

• Korona królów. Na czym polegało odnowienie Uniwersytetu Jagiellońskiego?
• Korona królów. Czy żona księcia Witolda spiskowała z Krzyżakami?
• Korona królów. Kim był Świdrygiełło, niepokorny brat Jagiełły?

W tej sytuacji wzrosło znaczenie pogranicznych zamków – Drezdenka i Santoka. Oba były w posiadaniu rodziny von der Ost (von Osten). Ród lawirował między lojalnością wobec Polski, Niemiec i zakonu krzyżackiego. Grody Ostenowie otrzymali z nadania brandenburskiego, choć wcześniej - w latach 1252-1316 - należały one do Polski. W 1365 roku panowie Drezdenka i Santoka złożyli hołd lenny Kazimierzowi Wielkiemu. W 1402 roku Ulryk von Osten, głowa rodu, powtórzył tę ceremonię, ale tym razem przed Władysławem Jagiełłą, a co więcej - przyrzekł, że w razie wygaśnięcia rodu jego włości powinny trafić do Polski. Jednak ostatecznie, w obliczu zakupu Nowej Marchii przez Krzyżaków, to właśnie na ich stronę przeszedł. W 1405 roku von Osten napadł na Wielkopolskę.

• Korona królów. Kim był Zyndram z Maszkowic - bohater bitwy pod Grunwaldem?
• Korona królów. Dlaczego Jagiełło i Krzyżacy starali się o przychylność papieża?
• Korona królów. Gorączka relikwii w średniowieczu
• Korona królów. Elżbieta Granowska - trzecia żona i jedyna prawdziwa miłość Jagiełły

Najazd von Ostena na Wielkopolskę wywołał kryzys dyplomatyczny w relacjach polsko-krzyżackich. Jagiełło chciał wybadać rolę zakonu w awanturze i wezwał wielkiego mistrza do wsparcia wyprawy przeciwko zbuntowanemu lennikowi. Konrad von Jungingen (wciela się w niego Krzysztof Olchawa) odmówił wsparcia polskiego króla, a nadto wziął Drezdenko od Ulryka w zastaw.

Konflikt przeciągał się z powodu długiej choroby wielkiego mistrza. Konrad von Jungingen zmarł w 1407 roku, jego następcą został młodszy brat - Ulrich (w tej roli Szymon Nygard). W 1408 roku, na zjeździe w Kownie, Władysław Jagiełło zażądał zwrotu Drezdenka. Ustalono, że sprawę rozstrzygnie sąd polubowny pod przewodnictwem wielkiego księcia Witolda. Von Jungingen był jednak - w przeciwieństwie do brata - dyplomatycznym dyletantem i awanturnikiem. Ulrich wykupił Drezdenko i Santok z rąk von Ostena. Było to wyraźne rzucenie rękawicy polskiemu królowi. Konflikt polsko-krzyżacki wchodził w rozstrzygającą fazę...

bm

Korzystałem z:

REKLAMA

Stefan Kuczyński, "Wielka wojna z zakonem krzyżackim 1409-1411", Warszawa 1987;

Marian Biskup, Gerard Labuda, "Dzieje zakonu krzyżackiego w Prusach", Gdańsk 1988;