108 polskich błogosławionych męczenników czasu II wojny światowej

13 czerwca 1999, podczas VII pielgrzymki do Polski, Jan Paweł II beatyfikował 108 polskich męczenników, którzy ponieśli śmierć w czasie II wojny światowej. Msza beatyfikacyjna miała miejsce na placu Piłsudskiego w Warszawie. 

- Dziś właśnie świętujemy zwycięstwo tych, którzy w naszych czasach oddali życie dla Chrystusa, aby posiąść je na wieki w Jego chwale. Jest to zwycięstwo szczególne, bo dzielą je duchowni i świeccy, młodzi i starzy, ludzie różnego pochodzenia i stanu - mówił Jan Paweł II. -Jeśli dzisiaj radujemy się z beatyfikacji stu ośmiu męczenników duchownych i świeckich, to przede wszystkim dlatego, że są oni świadectwem zwycięstwa Chrystusa - darem przywracającym nadzieję. Gdy bowiem dokonujemy tego uroczystego aktu, niejako odżywa w nas wiara, że bez względu na okoliczności, we wszystkim możemy odnieść pełne zwycięstwo dzięki Temu, który nas umiłował.

Proces beatyfikacyjny

Słudzy Boży (w Kościele katolickim w ten sposób określa się osoby zmarłe, wobec których wszczęto proces beatyfikacyjny) zostali przedstawieni przez 18 diecezji, ordynariat polowy i 22 rodziny zakonne. W gronie 108 błogosławionych znalazło się 3 biskupów, 52 kapłanów diecezjalnych, 26 kapłanów zakonnych, 3 kleryków, 7 braci zakonnych, 8 sióstr zakonnych i 9 osób świeckich.

Wielka uroczystość beatyfikacyjna była zwieńczeniem wieloletniego procesu. Rozpoczął się on tuż po II wojnie światowej, kiedy ocaleni z wojennej hekatomby świadkowie dzielili się informacjami na temat męczeństwa osób, które znały. Wśród wiernych zdarzały się też świadectwa dotyczące łask otrzymanych za wstawiennictwem poległych. Sprawę przyspieszył proces beatyfikacyjny biskupa Michała Kozala, zamordowanego w Dachau - beatyfikacja biskupa Kozala odbyła się 14 czerwca 1987 podczas uroczystej mszy świętej na placu Defilad, w ostatnim dniu trzeciej pielgrzymki Jana Pawła II do Polski.  To wówczas narodził się pomysł przygotowania osobnego procesu dla podobnych jemu męczenników za wiarę. Proces beatyfikacyjny, rozpoczęty w 1992 roku, prowadził biskup diecezji włocławskiej, która poniosła największe procentowe straty wśród duchowieństwa diecezjalnego. 

Na celowniku nazistów 

Osoby duchowne od pierwszych dni okupacji niemieckiej znalazły się wśród najbardziej zagrożonych przez reżim nazistowski. Już 7 września 1939 Reinhard Heydrich, szef Głównego Urzędu Bezpieczeństwa Rzeszy, zainicjował Akcję "Tannenberg", której celem była fizyczna eliminacja "polskich warstw przywódczych". Do owych warstw zaliczono m.in. ziemian, nauczycieli, polityków i samorządowców, intelektualistów oraz właśnie kapłanów

W czasie II wojny światowej, w wyniku okupacji niemieckiej i sowieckiej, zginęło blisko 3 tys. polskich duchownych, co stanowiło 20 proc. przedwojennego duchowieństwa. W samym Dachau śmierć poniosło blisko 900 księży i zakonników. Z kolei więźniowie Auschwitz witani byli przez esesmanów słowami: "Żydzi – dwa tygodnie, księża – miesiąc, młodzi i zdrowi - trzy miesiące mają prawo tu żyć".

Powiązany Artykuł

Jan Paweł II - zobacz serwis specjalny

Ofiary zbrodniczego systemu

Zdecydowana większość błogosławionych męczenników poniosła śmierć w niemieckich nazistowskich obozach koncentracyjnych. 40 zginęło w Dachau, 14 w Auschwitz-Birkenau, 6 w Sachsenhaussen, 4 w Stutthofie, 3 w Soldau (Działdowo), 2 w Mauthausen-Gusen. Po jednej osobie zginęło w Majdanku, Gross-Rosen, Ravensbrück i KL Posen (w Forcie VII w Poznaniu). Męczennicy umierali z powodu wycieńczenia warunkami i chorobami, byli bici i szykanowani za wiarę, uśmiercani zastrzykami i zagazowywani, wielu zostało zakatowanych przez esesmanów i kapo, część zginęła w wyniku eksperymentów pseudomedycznych. Księża Władysław Demski i Józef Kowalski zginęli za to, że odmówili znieważenia różańca, przy czym ten drugi został za to utopiony w beczce ekskrementów. 

17 spośród wyniesionych na ołtarze padło ofiarą rozstrzeliwań. Większość zginęła w masowych akcjach skierowanych przeciwko polskiej inteligencji. Ks. Achilles Puchała i ks. Karol Herman Stępień zginęli, bo odmówili pozostawienia swoich parafian. Siostra Bogumiła Noiszewska została zgładzona za ukrywanie Żydów, a ksiądz Zygmunt Pisarski za to, że nie zgodził się wskazać komunistów Gestapo (znał ich tożsamość, bo wcześniej napadli na kościół).

Marianna Biernacka była wdową. Mieszkała razem z synem Stanisławem, synową Anną i wnuczką Gienią. Anna była w drugiej ciąży, kiedy ona i jej mąż mieli zostać rozstrzelani w akcji odwetowej przeprowadzanej przez Niemców. Mariannie udało się przebłagać Gestapo, by to ona poszła na śmierć zamiast ciężarnej synowej. 

Zgilotynowani zostali członkowie tzw. Poznańskiej Piątki. Pięciu młodych mężczyzn (mieli nieco ponad 20 lat) było wychowankami oratorium księży salezjanów w Poznaniu. Zginęli, bo stali na czele katolickich organizacji społecznych. Ścięty został również brat Grzegorz Frąckowiak, który wziął na siebie pełną winę za kolportaż nielegalnej prasy, chroniąc w ten sposób współpracowników. 

Posłuchaj

Męczennicy za wiarę - rozmowa Jerzego Swalskiego z werbistą, ojcem Eugeniuszem Śliwką, na temat błogosławionych męczenników - członków jego zgromadzenia. (PR, 07.06.1999) 19:41

Dodaj do playlisty

Dodaj do playlisty

Księża Jerzy Kaszyna i Antoni Leszczewicz zostali spaleni żywcem razem z wiernymi w Rosicy, zginęło wówczas ponad 1500 osób. Z kolei w katowniach Gestapo zginęli pobici na śmierć siostra Maria Antonina Kratochwil i ksiądz Franciszek Stryjas. W pierwszych dniach wojny ofiarą hitlerowskich bojówek młodzieżowych padł natomiast ks. Marian Skrzypczak, zakatowany przed drzwiami świątyni, w której służył. 

Wśród beatyfikowanych znaleźli się też dwaj kapelani Powstania Warszawskiego. Ojciec Michał Czartoryski, mimo możliwości ewakuacji, zdecydował się podzielić los pacjentów powstańczego szpitala na Powiślu i razem z nimi został rozstrzelany. Pallotyn Józef Stanek został zamordowany podczas pacyfikacji Czerniakowa. Tam, po torturach, został powieszony na jego własnej stule. 

bm