Sahara jako zielona łąka. O przeszłości pustyni opowiada sztuka naskalna sprzed 4 tysięcy lat

Archeolodzy, którzy w 16 stanowiskach odkryli namalowane i wyryte w skale wizerunki bydła rogatego oraz floty łodzi, byli zaskoczeni znaleziskiem. Wykopaliska prowadzono w miejscu oddalonym 97 kilometrów od najbliższego zbiornika wodnego, jeziora Nubia, a suchy teren zupełnie nie nadaje się do hodowli zwierząt gospodarskich.

"To ważne odkrycie, bo pokazuje, że ludzie, którzy tworzyli tę sztukę naskalną, mieli bliski związek z bydłem, które dziś już nie może żyć na tak suchej pustyni" – pisze kierownik badań w Sudanie Julien Cooper, egiptolog z Macquarie University w Sydney. – "Tematyka dzieł sztuki - w szczególności pojedynczy rysunek krowy prowadzonej przez pasterza - dostarcza wyraźnych dowodów na to, że ten surowy krajobraz był kiedyś znacznie bardziej gościnnym terenem trawiastym".

Zanim bowiem zmiany klimatyczne przekształciły region Sahary położony między Nilem a Morzem Czerwonym w piaszczysty i jałowy krajobraz, trwał tutaj tzw. afrykański okres wilgotny (AHP – African humid period). – "W tym okresie około 5000 lat temu Sahara była znacznie bardziej wilgotna, a pasterze bydła przemierzali pustynie w poszukiwaniu pastwisk. Dziś tylko bardziej odporne zwierzęta, takie jak wielbłądy i kozy, mogą tu przetrwać" – pisze Julien Cooper.

Wiele rysunków zostało wyrzeźbionych w skale, archeolodzy sądzą więc, że ich twórcy prawdopodobnie przebywali w okolicy przez jakiś czas.

REKLAMA

"Wizerunki łodzi są zupełnie inne. Uważamy, że mają coś wspólnego z ludźmi znad Nilu, którzy podróżowali na pustynię. Niektórzy z nich mogli być również nadrzecznymi pasterzami, którzy tymczasowo zamieszkali na tym obszarze, inni zaś mogli przybyć tu w poszukiwaniu bogactw mineralnych, zwłaszcza złota" – spekuluje egiptolog.

Zebrane dane wskazują na to, że odkryta sztuka naskalna została wykonana przed nadejściem tzw. "afrykańskiego monsunu". To on właśnie przekształcił region w pustynię, którą jest do dzisiaj, i zmusił ludzi do przeniesienia się na bardziej zielone pastwiska wzdłuż Nilu. Jak zauważył Julien Cooper, po 3000 r. p.n.e. "lokalna pustynia stała się zbyt sucha dla regularnego wypasu bydła".

"Zdaniem badaczy był to przełomowy moment w historii całego regionu" – pisze egiptolog. – "Niektórzy z pasterzy pozostali na pustyni, ale przerzucili się na hodowlę bardziej odpornych zwierzęt, takich jak kozy, inni opuścili ten teren, udali się nad Nil i stali się częścią dziejów rozwoju państw miejskich w Egipcie i Nubii. Krótko mówiąc: początek okresu suszy to najbardziej fundamentalny fakt w prehistorii Afryki Północnej. Nieodwracalnie odmienił losy wszystkich tamtejszych społeczeństw".

Wyniki swoich odkryć naukowcy opublikowali w "The Journal of Egyptian Archaeology".

REKLAMA

LiveScience/mc