ZUS zabrakło 10 mld zł na wypłaty świadczeń. "System działa zgodnie z planem"

• Fundusz Ubezpieczeń Społecznych pokrywa 81,9 procent wydatków z bieżących składek
• W pierwszym kwartale 2025 roku wymagał 10 mld zł dotacji z budżetu państwa, aby zapewnić płynność wypłat świadczeń
• Największą pozycją kosztową FUS są wypłaty emerytur i rent, których przeciętna wysokość wzrosła w ubiegłym kwartale o ponad 11 procent w stosunku do ubiegłego roku, głównie w wyniku ustawowej waloryzacji

FUS stanowi centralny element polskiego systemu ubezpieczeń społecznych, zarządzany przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Jego podstawowym zadaniem jest gromadzenie składek na ubezpieczenia społeczne – emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe – a następnie wypłacanie z nich przysługujących świadczeń. Z FUS finansowane są przede wszystkim emerytury i renty, a także różnego rodzaju zasiłki, takie jak chorobowe, macierzyńskie, opiekuńcze, świadczenia rehabilitacyjne oraz zasiłki pogrzebowe.

Emerytury i renty z wypłacane z FUS. Składek wystarczyło na 81,9 procent świadczeń

Środki wpływające do FUS pochodzą głównie ze składek na ubezpieczenia społeczne odprowadzanych przez ubezpieczonych i ich pracodawców. Dodatkowo Fundusz zasilany jest dotacjami z budżetu państwa, wpływami z otwartych funduszy emerytalnych (OFE) oraz innymi, mniejszymi pozycjami. Jednym z podstawowych wskaźników oceny kondycji finansowej FUS jest wskaźnik pokrycia wydatków wpływami ze składek i ich pochodnych. W pierwszym kwartale 2025 roku ten wskaźnik ukształtował się na poziomie 81,9 procent. - To pokazuje, że znaczna część świadczeń jest finansowana z bieżących składek, co z kolei świadczy o solidnych fundamentach systemu - poinformował Radosław Socha, wicedyrektor ds. planowania funduszy w Departamencie Finansów ZUS.

"System działa zgodnie z planem. ZUS terminowo wypłaca emerytury, renty, zasiłki i inne świadczenia, które przysługują ubezpieczonym" - podkreślił Zakład w komunikacie.

Wskaźnik jest niższy o 3,6 punktu procentowego w porównaniu do pierwszego kwartału roku poprzedniego. ZUS wyjaśnił, że ten spadek jest przede wszystkim konsekwencją wprowadzenia tak zwanych wakacji składkowych dla przedsiębiorców; w warunkach porównywalnych wskaźnik ten wyniósłby 83,7 procent.

Na przestrzeni lat wskaźnik ten wykazywał pewne wahania, jednak utrzymywał się poniżej 100 procent, co wskazuje na stałą konieczność uzupełniania środków Funduszu innymi dochodami, głównie dotacjami z budżetu państwa. Mimo że Fundusz wciąż potrzebuje wsparcia z budżetu, ZUS ocenia, że system ubezpieczeń społecznych działa sprawnie, terminowo wypłacając wszystkie przysługujące świadczenia, co świadczy o jego stabilności. Na koniec marca 2025 roku Fundusz posiadał stan środków w wysokości 14,1 miliarda złotych, nie mając żadnych zobowiązań z tytułu pożyczek czy kredytów.

Koszty Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w pierwszym kwartale 2025 roku osiągnęły poziom 110 miliardów złotych, co stanowiło wzrost o 11,8 miliarda złotych w stosunku do analogicznego okresu 2024 roku. Zdecydowaną większość tych wydatków, bo aż 97 miliardów złotych, pochłonęły wypłaty emerytur i rent, które były wyższe o 12,2 procent niż rok wcześniej.

Ile emerytur i rent wypłaca ZUS? Ile średnio wynoszą

W okresie styczeń-marzec br. przeciętnie miesięcznie wypłacano 7993,8 tysiąca świadczeń emerytalno-rentowych. Przeciętna wysokość świadczenia emerytalno-rentowego wypłaconego z FUS wyniosła 3909,79 złotych, co oznacza wzrost o 11,2 procent w porównaniu do pierwszego kwartału 2024 roku. Głównym powodem tego wzrostu była waloryzacja świadczeń o 5,5 procent oraz dodanie do statystyk nowo przyznanych, wyższych emerytur.

Najliczniejszą grupę stanowiły emerytury, których przeciętnie miesięcznie wypłacano 6,35 mln. Średnia wysokość emerytury wyniosła 4039,44 złotych. Renty rodzinne pobierało przeciętnie miesięcznie 1,158 mln osób, a ich średnia wysokość to 3535,79 złotych. Renty z tytułu niezdolności do pracy wypłacono przeciętnie miesięcznie 484,4 tysiąca razy, a ich średnia wysokość wyniosła 3104,69 złotych.

Pozostałe świadczenia kosztowały FUS w pierwszym kwartale br. 10,3 miliarda złotych, co oznacza wzrost o 11,2 procent rok do roku. Największą część tych wydatków stanowiły zasiłki chorobowe – 49,5 procent, czyli 5,1 miliarda złotych. Wypłaty zasiłków macierzyńskich stanowiły 25,6 procent wydatków na pozostałe świadczenia, osiągając kwotę 2,6 miliarda złotych.

Świadczenia rehabilitacyjne pochłonęły 1,0 miliarda złotych, co stanowiło 9,8 procent tych wydatków. Zasiłki opiekuńcze wyniosły 0,6 miliarda złotych (6,0 procent pozostałych wydatków), wypłaty środków zewidencjonowanych na subkontach osób zmarłych – 417,1 mln złotych (4,1 procent), a zasiłki pogrzebowe – 414,2 mln złotych (4,0 procent).

Wydatki na zasiłki chorobowe, macierzyńskie i opiekuńcze wzrosły pomimo spadku liczby dni zasiłkowych, co było spowodowane wzrostem przeciętnych dziennych wysokości tych świadczeń. Świadczenia rehabilitacyjne wzrosły zarówno pod względem liczby wypłaconych świadczeń, jak i ich przeciętnej wysokości.

Czytaj także: 

• Taką waloryzację na 2026 rok szykuje rząd. Tabela podwyżek dla emerytów
• Ci seniorzy dostaną niższą 14. emeryturę. Pułapka w ustawie
• Ponowne przeliczenie emerytury. ZUS wypłaca więcej seniorom

Źródło: ZUS/MT