Czym jest artykuł 4 NATO i jak różni się od artykułu 5?

Czym jest 4. artykuł NATO? Co to oznacza dla Polski?

W nocy z wtorku na środę podczas ataku Rosji na Ukrainę polska przestrzeń powietrzna została wielokrotnie naruszona przez drony. Te, które stanowiły bezpośrednie zagrożenie zostały zestrzelone – poinformował premier Donald Tusk. Maszyny spadły m.in. w województwie lubelskim i łódzkim. Sekretarz generalny NATO potwierdził, że Polska uruchomiła dziś procedurę z artykułu 4.

4. artykuł Traktatu Północnoatlantyckiego dotyczy mechanizmu konsultacji między państwami członkowskimi NATO. Jego dokładna treść mówi o tym, że "Strony będą się wspólnie naradzać, ilekroć, zdaniem którejkolwiek z nich, zagrożone będą integralność terytorialna, niezależność polityczna lub bezpieczeństwo którejkolwiek ze Stron".

Czym różni się 4. artykuł NATO od 5. artykułu? 

W praktyce oznacza to, że każdy członek Sojuszu może złożyć wniosek o zwołanie konsultacji, jeżeli uzna, że bezpieczeństwo jest zagrożone. Taka dyskusja odbywa się w Radzie Północnoatlantyckiej, będącej głównym organem decyzyjnym NATO. Warto dodać, że 4. artykuł nie łączy się z 5. artykułem NATO. To jedynie instrument polityczny i dyplomatyczny, którego celem jest:

• wymiana informacji
• ocena zagrożenia
• ewentualne wspólne działania

4. artykuł NATO był wdrażany siedem razy. Polska wnioskowała o niego dwukrotnie. Pierwszy raz zrobiła to wspólnie z Litwą i Łotwą w 2014 roku podczas rosyjskiej agresji na Ukrainę. Drugi miał miejsce w lutym 2022 roku, gdzie razem z państwami bałtyckimi odniesiono się do pełnoskalowej inwazji Rosji na Ukrainę.

5. artykuł NATO. Kiedy można go zastosować?

Natomiast 5. artykuł NATO idzie o wiele dalej od niego. Na jego mocy atak na jednego z państw członkowskich oznacza atak na wszystkie kraje natowskie.

"Strony zgadzają się, że zbrojna napaść na jedną lub więcej z nich w Europie lub Ameryce Północnej będzie uznana za napaść przeciwko nim wszystkim, i dlatego zgadzają się, że jeżeli taka zbrojna napaść nastąpi, to każda z nich, w ramach wykonywania prawa do indywidualnej lub zbiorowej samoobrony, uznanego na mocy artykułu 51 Karty Narodów Zjednoczonych, udzieli pomocy Stronie lub Stronom napadniętym, podejmując niezwłocznie, samodzielnie, jak i w porozumieniu z innymi Stronami, działania, jakie uzna za konieczne, łącznie z użyciem siły zbrojnej, w celu przywrócenia i utrzymania bezpieczeństwa obszaru północnoatlantyckiego" - czytamy w artykule 5. NATO.

Tylko jeden raz w historii NATO użyło 5. artykułu. Miało to miejsce po zamachach na World Trade Center w 2001 roku. Wówczas uruchomiono go w ograniczonym zakresie.

• NATO w kontakcie z polskimi władzami i sojusznikami. "Pełna solidarność"
• Nowe fragmenty dronów. Krzywowierzba-Kolonia, Wyhalew i Wohyń
• Łódzkie. Dron odnaleziony na polu w okolicach Mniszkowa

Źródło: PolskieRadio24.pl/mw