Rada Bezpieczeństwa ONZ. Rosja jest jednym z jej fundamentów
Na wniosek Polski 12 września br. zwołane zostało nadzwyczajne zgromadzenie Rady Bezpieczeństwa ONZ. Powodem tej decyzji jest naruszenie polskiej przestrzeni powietrznej przez rosyjskie drony. Rosja jest jednak jednym z pięciu najważniejszych członków Rady. Jak do tego doszło?
2025-09-12, 15:50
Rada Bezpieczeństwa jest jednym z sześciu głównych organów Organizacji Narodów Zjednoczonych. Do jej najważniejszych kompetencji należy troska o utrzymanie międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa. Rada powinna badać wszelkie spory i zalecać metody ich rozwiązania. Może zdecydować o nałożeniu sankcji, by przeciwdziałać agresji, a nawet podjąć działania militarne przeciwko agresorowi.
W Radzie Bezpieczeństwa ONZ zasiada 15 członków: pięciu stałych i dziesięciu wybieranych na dwuletnią kadencję przez Zgromadzenie Ogólne ONZ. Do stałych członków należą Chiny, USA, Francja, Wielka Brytania oraz Rosja, która w 1991 roku zastąpiła na tym miejscu Związek Sowiecki.
Prawo weta
Decyzję o nadaniu specjalnego statusu tym krajom podjęto podczas tworzenia Organizacji Narodów Zjednoczonych w 1945 roku. Był to ukłon w stronę państw, które w czasie II wojny światowej stanowiły główny trzon sił alianckich. Wierzono, że w kolejnych dekadach będą one wciąż odgrywać kluczową rolę w utrzymaniu światowego pokoju.
Specjalny status państw stałych daje im nie tylko przywilej nieustannego członkostwa w tym kluczowym organie ONZ, lecz także prawo weta. Wszelkie decyzje Rady Bezpieczeństwa podejmowane są większością dziewięciu głosów, ale warunkiem koniecznym jest jednomyślność wszystkich pięciu państw stałych. Jeśli którekolwiek z nich zgłosi weto, rezolucja nie zostanie przyjęta.
Rosja destabilizuje pracę Rady Bezpieczeństwa
Prawo weta może utrudniać funkcjonowanie Rady Bezpieczeństwa, np. gdy jeden ze stałych członków prowadzi wojnę i odrzuca wszelkie rezolucje w niego wymierzone. Takim destabilizatorem pracy organu jest obecnie Rosja, która od lutego 2022 roku prowadzi pełnoskalową agresję na Ukrainę.
Dla przykładu, w trzecią rocznicę ataku Rosja zawetowała propozycję rezolucji Rady Bezpieczeństwa, mówiącej o "pełnoskalowej inwazji Federacji Rosyjskiej na Ukrainę", poparciu dla integralności terytorialnej napadniętego państwa i sprawiedliwego pokoju. Ostatecznie treść dokumentu ograniczyła się do wyrażenia żalu z powodu śmierci ludzi w konflikcie rosyjsko-ukraińskim. Nie wspominała, kto jest sprawcą tego konfliktu.
Co więcej, co miesiąc kto inny przewodzi pracami Rady Bezpieczeństwa. Jest to jeden z 15 członków tymczasowych lub stałych. W tym gronie znajduje się więc Rosja, która prowadzi obecnie inwazję na niepodległy kraj, a jej prezydent ścigany jest listem gończym za zbrodnie wojenne przez Międzynarodowy Trybunał Karny.
Rosja przewodniczyła Radzie Bezpieczeństwa w lutym 2022 roku, w miesiącu, w którym rozpoczęła inwazję na Ukrainę. Od tego czasu pełniła tę funkcję dwukrotnie – w kwietniu 2023 roku i lipcu 2024. Po raz kolejny na czele organizacji odpowiadającej za światowy pokój stanie w październiku 2025 roku.
Ukraina wielokrotnie kwestionowała prawo Rosji do stałego członkostwa w Radzie Bezpieczeństwa ONZ. Zdaniem Kijowa po rozpadzie Związku Sowieckiego Rosja nie przeszła wszystkich niezbędnych procedur, by zająć miejsce ZSRS.
Źródła: Polskie Radio/th/strona internetowa ONZ