W Polsce od 1 października. Litwa, Łotwa i Estonia korzystają od dawna
Od 1 października w Polsce zacznie działać system kaucyjny. Choć nad Wisłą to nowość, u naszych bałtyckich sąsiadów to codzienność. Estonia wprowadziła go już w 2005 roku, a Łotwa ponad trzy lata temu. Prawdziwym wzorem pozostaje jednak Litwa, gdzie kaucja na butelki i puszki stała się ekologicznym i finansowym sukcesem.
2025-09-29, 13:57
System kaucyjny. Litwa pokazuje, jak zrobić to najlepiej
System kaucyjny na Litwie uruchomiony został prawie 10 lat temu. Wyróżnia go prostota – obowiązuje jedna stawka kaucji w wysokości 10 eurocentów za opakowanie. Obejmuje oznaczone wspólnym logo plastikowe butelki, puszki i jednorazowe szkło. Butelkomaty, nazywane na Litwie "taromatami", stoją przy większości supermarketów. W mniejszych miejscowościach do odbioru butelek zobowiązane są miejscowe sklepy. W sumie w całym kraju jest około trzech tysięcy punktów, w których można zwracać opakowania.
Badania pokazują bardzo wysoki poziom akceptacji systemu przez Litwinów. – To dobre rozwiązanie, zmniejszyła się ilość śmieci, także w lasach czy przy drogach – powiedziała korespondentowi Polskiego Radia mieszkanka Wilna Viktorija. – Wszyscy starają się oddawać te opakowania – dodaje Jelena.
Operatorem systemu kaucyjnego jest organizacja non-profit, powołana przez producentów i sprzedawców napojów. Litwa od lat stawiana jest za wzór do naśladowania, gdyż w ciągu pierwszych dwóch lat poziom zwrotu opakowań wzrósł z 30 do około 92 procent. Dzięki temu w skali kraju usprawniony został recykling i ograniczono ilość śmieci. Litwini planują rozszerzyć system o dodatkowe opakowania, takie jak butelki po mleku czy innych napojach.
- Kaucja za butelki. Kiedy sklepy mogą legalnie nie oddać pieniędzy?
- Polacy powinni zmienić ten nawyk. Chodzi o plastikowe butelki
- System kaucyjny w Polsce. Co musisz wiedzieć od 1 października 2025?
Słowacja stawia na kaucję i osiąga imponujące wyniki
System kaucyjny osiągnął założony cel również na Słowacji. Obecnie zbieranych jest tam ponad 90 procent opakowań po napojach wprowadzanych na rynek. To poziom, jaki zakładano przy wdrażaniu rozwiązań. W niespełna cztery lata zebrano już prawie 4 miliardy opakowań. Kaucja wynosi 15 eurocentów. W całej Słowacji działa ponad 3600 punktów odbioru. Około 1/4 z nich to automaty, które najczęściej można znaleźć w supermarketach. Obowiązek przyjmowania opakowań objętych kaucją mają sklepy o powierzchni sprzedażowej powyżej 300 metrów kwadratowych, natomiast mniejsze mogą przystępować do systemu dobrowolnie.
Źródło: IAR