Pokojowa Nagroda Nobla 2025. Maria Corina Machado wyróżniona. "Oddana orędowniczka pokoju"

Pokojowa Nagroda Nobla za walkę na rzecz demokracji. "Ważniejsze, niż kiedykolwiek"

Maria Corina Machado została wyróżniona za "niestrudzoną pracę na rzecz promowania demokratycznych praw dla ludności Wenezueli oraz za walkę o osiągnięcie sprawiedliwego i pokojowego przejścia od dyktatury do demokracji". - To odważna i oddana orędowniczka pokoju - przekazał przewodniczący Norweskiego Komitetu Noblowskiego Jorgen Watne Frydnes. - To kobieta, która podtrzymuje ogień demokracji pomimo otaczającej ciemności - dodał.

Maria Corina Machado została wyróżniona za "niestrudzoną pracę na rzecz promocji demokratycznych praw dla mieszkańców Wenezueli i za walkę w celu osiągnięcia sprawiedliwej i pokojowej transformacji z dyktatury do demokracji". - Jako liderka sił demokratycznych w Wenezueli, Maria Corina Machado jest jednym z najbardziej niezwykłych przykładów cywilnej odwagi w Ameryce Łacińskiej we współczesnych czasach - przekazał Jorgen Watne Frydnes. 

Maria Corina Machado laureatką Pokojowej Nagrody Nobla. Komitet nagrodził jej zaangażowanie w politykę

Wskazał, że Machado jest jedną z kluczowych postaci jednoczących polityczną opozycję w Wenezueli, w przeszłości "głęboko podzieloną". - Opozycji, która znalazła wspólny grunt w domaganiu się wolnych wyborów i reprezentatywnego rządu. To dokładnie to, co leży w sercu demokracji - nasza wspólna wola obrony zasad rządów większości, nawet, jeśli się nie zgadzamy - dodał. - W czasie, gdy demokracja jest zagrożona, jest ważniejsze, niż kiedykolwiek, by bronić tego wspólnego stanowiska - podkreślił. 

Przewodniczący Norweskiego Komitetu Noblowskiego ocenił, że obecnie działalność prodemokratyczna w Wenezueli jest "ekstremalnie niebezpieczna". Przypomniał, że Maria Corina Machado założyła organizację Sumate, działającą na rzecz demokracji i "opowiedziała się za wolnymi i uczciwymi wyborami ponad 20 lat temu".

- Jak sama mówiła: to był wybór kart do głosowania nie pocisków (ballots over bullets - red.). W swojej pracy politycznej i organizacyjnej od tamtej pory, Machado opowiadała się za niezależnością sądów, prawami człowieka i reprezentacją większości. Spędziła lata pracując na rzecz wolności Wenezuelczyków - wyliczał Jorgen Watne Frydnes. 

"Pokazała, że narzędzia demokracji są także narzędziami pokoju". Komitet Noblowski o laureatce pokojowego Nobla

Przypomniał też, że Machado kandydowała w wyborach prezydenckich w 2024, ale jej kandydatura została zablokowana. Mimo to poparła innego opozycyjnego kandydata oraz doprowadziła do powołania obywatelskiego ruchu na rzecz demokratycznych wyborów, przedstawiciele którego przyglądali się głosowaniu w lokalach wyborczych.

- Pokazała, że narzędzia demokracji są także narzędziami pokoju. Uosabia nadzieję na inną przyszłość - w której fundamentalne prawa obywateli są chronione, a ich głosy - słyszalne. W tej przyszłości ludzie wreszcie będą wolni, by żyć w pokoju - powiedział Jorgen Watne Frydnes.

Ceremonię ogłoszenia tegorocznego laureata Pokojowej Nagrody Nobla transmitowano w sieci.

Pokojowa Nagroda Nobla jest przyznawana za "najlepszą pracę na rzecz braterstwa między narodami, likwidacji lub redukcji stałych armii oraz za udział i promocję stowarzyszeń pokojowych". Zwycięzca wyróżnienia otrzymuje medal z wizerunkiem Alfreda Nobla, kaligrafowany dyplom oraz 11 milionów koron, czyli ponad 4,2 miliona złotych. Uroczyste wręczenie odbywa się zawsze 10 grudnia w Oslo.

244 nominowanych do Pokojowej Nagrody Nobla w tym roku

Nominowane do Pokojowej Nagrody Nobla były 244 osoby i 94 organizacje. Do ostatniej chwili, to jest do daty publikacji nazwiska laureata, lista nominowanych pozostawała tajna. Tegoroczna liczba nominowanych była jedną z najwyższych w historii. Dla porównania, w zeszłym roku zgłoszono 286 kandydatów: 197 osób fizycznych i 89 organizacji. Rekordowym pozostaje rok 2016, gdy nominowano 376 osób i organizacji. Od 1901 roku, Pokojową Nagrodę Nobla wręczono 105 razy, 142 laureatom. Wśród nich jest dwóch Polaków: Lech Wałęsa (1983) i Józef Rotblat (1995). 

Czytaj więcej: 

• 42 lata temu Lech Wałęsa został laureatem Pokojowej Nagrody Nobla
• Józef Rotblat. Z warszawskich Nowolipek po nagrodę Nobla

Pokojowa Nagroda Nobla. Kto może nominować do tego wyróżnienia?

Zgodnie ze statutem Fundacji Noblowskiej, do zgłaszania kandydatów uprawnione są następujące kategorie osób: członkowie zgromadzeń narodowych i rządów krajowych suwerennych państw, a także obecni szefowie państw; członkowie Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości w Hadze i Stałego Trybunału Arbitrażowego w Hadze; członkowie Instytutu Prawa Międzynarodowego; członkowie Międzynarodowej Rady Międzynarodowej Ligi Kobiet na rzecz Pokoju i Wolności; profesorowie uniwersyteccy, profesorowie emerytowani i profesorowie nadzwyczajni historii, nauk społecznych, prawa, filozofii, teologii i religii oraz rektorzy uniwersytetów i dyrektorzy uniwersytetów, a także dyrektorzy instytutów badań nad pokojem i instytutów polityki zagranicznej; osoby, które otrzymały Pokojową Nagrodę Nobla; członkowie rady dyrektorów lub jej odpowiednika w organizacjach, które otrzymały Pokojową Nagrodę Nobla; obecni i byli członkowie Norweskiego Komitetu Noblowskiego; byli doradcy Norweskiego Komitetu Noblowskiego.

Pokojowa Nagroda Nobla. Kiedyś nominowano... Adolfa Hitlera

Nominacje, aby były ważne, powinny być przesłane do 31 stycznia danego roku, ale członkowie Norweskiego Komitetu Noblowskiego mogą na pierwszym posiedzeniu zgłosić dodatkowe osoby. Do nagrody teoretycznie może być nominowana dowolna żyjąca osoba i funkcjonująca organizacja. Komitet nie ma wpływu na sensowność przesłanych do niej zgłoszeń i samo zgłoszenie nie jest żadnym oficjalnym tytułem, którym dana osoba czy organizacja może się posługiwać.

Skrajnym przykładem było nominowanie w roku 1939 przywódcy III Rzeszy Niemieckiej Adolfa Hitlera. Nominował go jeden z członków szwedzkiego parlamentu, który chciał w ten sposób wykpić zgłoszenie do nagrody czołowego zwolennika polityki ustępstw wobec Hitlera, ówczesnego premiera Wielkiej Brytanii Neville'a Chamberlaina.

Oto, jak działa Norweski Komitet Noblowski. Laureata wskazuje większością głosów

Pierwszym zadaniem Komitetu jest przedyskutowanie wszystkich zgłoszonych kandydatów i stworzenie krótkiej listy tych, którzy zasługują na dokładniejsze rozważenie. Kandydatury z krótkiej listy są następnie analizowane przez doradców Komitetu oraz norweskich i zagranicznych ekspertów.

Komitet wybiera laureata na ostatnim posiedzeniu przed ogłoszeniem werdyktu na początku października - w tym roku ostatnie posiedzenie odbyło się w poniedziałek. Członkowie Komitetu starają się wyłonić laureata osiągając konsensus, ale czasem jest to niemożliwe i wtedy - rozstrzyga o tym głosowanie, w którym wystarczy zwykła większość głosów.

Czytaj także: 

• Pokojowa Nagroda Nobla dla Narges Mohammadi. Ekspert: jej działalność irytuje irański reżim
• Pokojowa Nagroda Nobla. Laureatem japońska organizacja
  

Komitet Noblowski składa się z pięciu osób powoływanych przez norweski parlament na sześcioletnią kadencję z możliwością ponownego wyboru na kolejną. Skład Komitetu powinien w jak największym stopniu odzwierciedlać układ sił w norweskim parlamencie.

Obecnie tworzą go: przewodniczący Joergen Watne Frydnes, biznesmen i szef organizacji non profit; Anne Enger, była przewodnicząca Partii Centrum i minister kultury; Asle Toje, ekspert ds. polityki zagranicznej; Kristin Clemet, była członkini gabinetu Partii Konserwatywnej i była posłanka; Gry Larsen, była sekretarz spraw zagranicznych Norwegii. 

Źródła: Polskie Radio/PAP/mbl