Najważniejsze informacje w skrócie:

• Spóźniona propozycja: Zakład Ubezpieczeń Społecznych jednoznacznie stwierdził, że przystosowanie systemów informatycznych do nowej, kwotowej waloryzacji wymagałoby co najmniej 9 do 12 miesięcy od momentu ogłoszenia ustawy, co skutecznie odsuwa potencjalne wejście przepisów w życie na rok 2027
• Bariera finansowa: Główną przeszkodą w realizacji prezydenckiej inicjatywy jest brak zabezpieczenia środków w planie finansowym Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (FUS) oraz budżecie państwa na rok 2026, co stawia pod znakiem zapytania możliwość dodatkowych wypłat.
• Wątpliwości ZUS: Eksperci ZUS podważyli celowość proponowanych regulacji, uznając je za potencjalnie zbędne, biorąc pod uwagę już funkcjonujące dodatkowe świadczenia dla seniorów, takie jak trzynaste i czternaste emerytury.

Waloryzacja emerytur o minimum 150 zł? ZUS widzi wiele problemów

ZUS zajął sceptyczne stanowisko wobec projektu ustawy "Godna emerytura", złożonego przez prezydenta Karola Nawrockiego. W szczegółowej analizie ujawnionej przez „Fakt” Zakład wskazał na szereg poważnych wyzwań – zarówno natury legislacyjnej, informatycznej, jak i budżetowej – które zagrażają realności proponowanej kwotowej waloryzacji świadczeń.

"Projektowane regulacje wydają się być nadmiarowe" – stwierdził dyplomatycznie ZUS. Obecny system świadczeń emerytalno-rentowych zawiera już wiele mechanizmów wspierających finansowo beneficjentów. Wśród tych dodatkowych wypłat, które mają charakter uzupełniający i celowy, ZUS wymienia między innymi coroczne trzynastki i czternastki, a także świadczenia takie jak rodzicielskie świadczenie uzupełniające (znane jako "emerytura Mama 4 plus") oraz rentę socjalną.

W ocenie Zakładu, przy istniejącym już szerokim pakiecie pomocy, dodawanie kolejnej gwarantowanej kwotowej podwyżki może stanowić nadmiarową biurokrację i komplikację systemową.

"Zaproponowane w projekcie zmiany wymagają odpowiedniego vacatio legis, tak aby umożliwić zmiany w systemie informatycznym ZUS służące ustaleniu kwot do wypłaty, jak również wspomagających proces obsługi klientów i wypłaty świadczeń" – czytamy w dalszej części opinii.

Wprowadzenie nowych reguł waloryzacyjnych, zwłaszcza opartych na nowym, hybrydowym mechanizmie kwotowo-procentowym, wymaga gruntownego przebudowania systemów informatycznych ZUS. Nawet po przyjęciu ustawy, musi upłynąć czas (tzw. vacatio legis) niezbędny na przeprogramowanie całego aparatu IT, który jest odpowiedzialny za precyzyjne ustalanie i wypłacanie świadczeń oraz za obsługę klienta. Bez stabilnych i poprawnie działających systemów informatycznych, masowa wypłata świadczeń zgodnie z nowymi zasadami byłaby niemożliwa.

"Minimalny okres na przygotowanie przez zakład systemów informatycznych nie może być krótszy niż 9-12 miesięcy od dnia ogłoszenia ustawy" – zastrzegł Zakład. ZUS, z uwagi na ogromną skalę operacji i konieczność zapewnienia bezbłędnych wypłat dla milionów świadczeniobiorców, musiałby mieć czas ja wdrożenie wszystkich ustawowych zmian.

Rok, który jest potrzebny na wszelkie modyfikacje, oznacza, że nawet jeśli prezydencki projekt zostałby przyjęty błyskawicznie przez parlament, to wejście nowych zasad w życie od 1 stycznia 2026 roku jest nierealne, Zgodnie z tym stanowiskiem, nowe regulacje mogłyby zostać wprowadzone najwcześniej w 2027.

"Skutki finansowe projektowanych regulacji nie są uwzględnione w projekcie planu finansowego Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, Funduszu Emerytur Pomostowych oraz wydatków budżetu państwa na 2026 rok" – zauważył ZUS. Fundusz Ubezpieczeń Społecznych (FUS) – główny dysponent środków na wypłaty emerytur i rent – ma co prawda gwarancję wypłacalności ze strony państwa i wspierany jest corocznymi dotacjami z budżetu, jednak wprowadzenie nowego, kosztownego mechanizmu waloryzacyjnego wymaga formalnego uwzględnienia w planach budżetowych.

Opinia ZUS wyraźnie sygnalizuje, że projekt prezydencki w ogóle nie został ujęty w budżecie na 2026 rok, co oznacza, że nawet gdyby formalnie stał się prawem, nie byłoby fizycznych środków na jego realizację.

„Godna emerytura” według Nawrockiego. Gwarancja kwotowa i jej skutki

Projekt ustawy "Godna emerytura", podpisany przez prezydenta Karola Nawrockiego 3 listopada 2025 roku, jest formalną próbą zrealizowania obietnicy wyborczej. Główna idea tego projektu sprowadza się do wprowadzenia minimalnej, gwarantowanej kwotowej waloryzacji świadczeń emerytalnych, ustalonej na poziomie co najmniej 150 zł brutto.

Propozycja ta zakłada fundamentalną zmianę obecnego podejścia do podwyższania emerytur. Zamiast polegać wyłącznie na waloryzacji procentowej, która jest uzależniona od wzrostu płac i inflacji, system miałby stać się mieszany. W praktyce oznacza to, że seniorzy otrzymaliby podwyżkę wynikającą z wskaźnika procentowego lub gwarantowaną kwotę 150 zł brutto – w zależności od tego, która wartość byłaby dla nich korzystniejsza.

Prezydent Nawrocki akcentował, że jego propozycja miała służyć przede wszystkim wsparciu seniorów o najniższych dochodach. Kwotowa podwyżka jest bowiem nieporównywalnie korzystniejsza dla osób z niskimi świadczeniami, ponieważ z ich perspektywy stanowi ona znacznie wyższy wzrost procentowy.

Obliczona według propozycji prezydenta Nawrockiego Waloryzacja kwotowa jest dla nich "bardziej wartościowa" niż dla osób z emeryturami wypracowanymi na wyższym poziomie. Szacunki wskazują, że beneficjentami projektu byliby głównie ci seniorzy, których świadczenia są niższe niż około 3074 zł brutto. 

Czytaj także: 

• Zakupy emerytów wyraźnie potaniały. Oszczędności poszły na "koszyk pamięci"
• Już ponad 2000 zł na samo jedzenie i chemię. Koszyk rodziny 2+2 drożeje mimo spadków cen
• Singiel drogo płaci za niezależność. 20% pensji znika w sklepie

Źródło: Fakt/ZUS/Michał Tomaszkiewicz