Polarne niedźwiedzie dostosowują się do ciepłego klimatu. "Skaczące geny" na ratunek

Zmiany klimatyczne modyfikują ich DNA. Naukowcy zaskoczeni

Zespół z Uniwersytetu we Wschodniej Anglii (UEA, Wielka Brytania) odkrył, że niektóre geny związane ze stresem cieplnym, starzeniem się i metabolizmem zachowują się inaczej u niedźwiedzi polarnych żyjących w południowo-wschodniej Grenlandii. Niektóre zmiany mogą pomagać w radzeniu sobie przy niedoborze pożywienia.

Temperatury w północno-wschodniej Grenlandii były niższe i mniej zmienne, podczas gdy na południowym wschodzie silniej się wahały, a środowisko tutaj było wyraźnie cieplejsze i mniej pokryte lodem. Odkrycie sugeruje, że mogą one dostosowywać się do cieplejszych warunków.

Naukowcy podkreślają, że zrozumienie tych genetycznych zmian ma kluczowe znaczenie dla przyszłych działań ochronnych i analiz, ponieważ pozwala ocenić, jak niedźwiedzie polarne mogą przetrwać w ocieplającym się świecie oraz które populacje są najbardziej zagrożone. Tymczasem - podkreślają badacze - do 2050 roku, według obecnych prognoz, ponad dwie trzecie niedźwiedzi polarnych ma wyginąć, a całkowite wymarcie może nastąpić pod koniec tego stulecia.

Ocean Arktyczny osiąga obecnie rekordowo wysokie temperatury, które nadal rosną, zmniejszając powierzchnię kluczowej pokrywy lodowej, z której niedźwiedzie korzystają podczas polowania na foki. Prowadzi to do izolacji i niedoboru pożywienia.

- DNA to instrukcja zapisana w każdej komórce, która kieruje wzrostem i rozwojem organizmu. Porównując aktywne geny niedźwiedzi z lokalnymi danymi klimatycznymi, odkryliśmy, że rosnące temperatury najwyraźniej powodują gwałtowny wzrost aktywności tzw. skaczących genów w DNA niedźwiedzi z południowo-wschodniej Grenlandii - mówi dr Alice Godden, autorka pracy opublikowanej na łamach magazynu "Mobile DNA".

Z pomocą przychodzą "skaczące geny"

Tzw. skaczące geny to małe, mobilne fragmenty genomu, które mogą wpływać na działanie innych genów. Jak wyjaśniają badacze, w praktyce odkryte zjawisko oznacza, że u różnych grup niedźwiedzi różne fragmenty DNA zmieniają się w różnym tempie, a aktywność ta wydaje się być powiązana z ich konkretnym środowiskiem i warunkami klimatycznymi. Wskazuje to - tłumaczą dalej naukowcy - że pewna grupa niedźwiedzi polarnych, żyjąca w najcieplejszej części Grenlandii, wykorzystuje "skaczące geny", aby zmieniać działanie swojego DNA, co może oznaczać desperacką próbę przetrwania.

- W sytuacji, gdy reszcie gatunku grozi wyginięcie, te konkretne niedźwiedzie dostarczają genetycznego modelu tego, w jaki sposób gatunek ten może szybko przystosować się do zmian klimatu. Czyni to ich unikalny kod genetyczny kluczowym obszarem dla działań ochronnych - mówi dr Godden.

Badaczka przestrzega jednak przez zbytnią pewnością i biernością. Odkrycie daje pewną nadzieję, ale nie oznacza, że niedźwiedzie polarne są bezpieczne. - Nadal trzeba robić wszystko, co w naszej mocy, aby zmniejszyć globalne emisje i spowolnić wzrost temperatur - podkreśla ekspertka, cytowana w informacji prasowej.

W dalszych badaniach naukowcy chcą w podobny sposób przeanalizować genomy innych populacji niedźwiedzi.

Źródło: PAP/mg