38. dzień walk. Niemcy w Śródmieściu

Posłuchaj

Powstańcze kalendarium, 7 września - audycję przygotowali: Edyta Poźniak i Witold Banach we współpracy z Muzeum Powstania Warszawskiego. Czytał Robert Chojecki.

Dodaj do playlisty

Dodaj do playlisty

Zobacz powstańcze kalendarium Portalu Polskiego Radia>>>

Nacierają na Nowy Świat, a z Ogrodu Saskiego i placu Żelaznej Bramy na Królewską i plac Grzybowski. Z kolei od strony Dworca Głównego atakują Chmielną, z placu Zawiszy - Towarową. Niemieckie lotnictwo prowadzi też intensywne bombardowania tego rejonu.

Niemcy, chcąc odciąć Śródmieście północne od południowego, usiłują zniszczyć barykadę w Alejach Jerozolimskich niedaleko wylotu ulicy Kruczej. Barykada osłaniała wykop stanowiący nieustanny szlak komunikacyjny między obiema częściami Śródmieścia.

Dzień na zdjęciach - zobacz galerię>>>

- W pierwszym okresie być może tam się czołgano, kiedy nie było jeszcze obłożonenia workami. Potem to już człowiek po prostu musiał tylko schylić głowę żeby przejść kilkanaście metrów przez ulicę. Z jednej bramy - tam ktoś stał z porządkowych czy żandarmerii - puszczano ludzi kolejno, aby nie było zatoru, do drugiej bramy - wspomina Stanisław Jan Majewski.

"Niemcy Katynia nie zrobili"

Cywilne władze powstańcze upoważniają zarząd PCK do porozumienia się z dowództwem niemieckim w sprawie ewentualnego opuszczenia miasta przez osoby starsze, chore oraz dzieci. Po pertraktacjach ze stroną niemiecką termin wyjścia ludności z Warszawy został ustalony na dni 8 i 9 września.

- Niemcy uszanowali cywilne organizacje. W czasie okupacji były organizacje pomocowe, na których istnienie zgodzili się Niemcy na przykład Rada Główna Opiekuńcza bądź PCK. Choć jak analizujemy okrucieństwa popełnione w Warszawie, to trudno w ogóle o tym mówić, ale częściowo respektowali umowy haskie i genewskie - mówi Szymon Niedziela z Muzeum Powstania Warszawskiego.

- To jest taki paradoks, bo jednego dnia Niemcy na Woli mordują kilka tysięcy ludzi, a z drugiej strony w obozach jenieckich tysiące oficerów polskich w Niemczech było i Niemcy Katynia nie zrobili. Więc na inspekcję Czerwonego Krzyża Niemcy również się godzili, był to pośrednik, dzięki któremu nawiązano łączność - dodaje Niedziela.

7 września 1944 roku w walczącej Warszawie emisariusz Armii Krajowej Jan Nowak-Jeziorański bierze ślub z łączniczką Gretą Jadwigą Wolską.

Powstańcze kalendarium to cykl, przypominający najważniejsze wydarzenia Powstania Warszawskiego. Codziennie prezentujemy wydarzenie przełomowe dla każdego dnia walk w stolicy.

Czytaj więcej w serwisie Powstanie Warszawskie>>>

IAR,kk