26 października

Posłuchaj

François Mitterrand w Jarnac. Autor: Krzysztof Rutkowski.

Dodaj do playlisty

Dodaj do playlisty

1916 - Urodził się Francois Mitterrand, francuski polityk socjalistyczny, od 1981 do 1995 roku prezydent Francji. Rządy Mitterranda doprowadziły do nacjonalizacji 5. podstawowych gałęzi przemysłu oraz banków. Podczas 2. kadencji (1988-1995) wycofał się z radykalnego programu socjalistycznego. W ramach polityki zewnętrznej Mitterrand dążył do zachowania silnej pozycji Francji w świecie. W latach 90. poparcie dla Partii Socjalistycznej i Mitterranda znacznie osłabło, a to przyniosło zwycięstwo centroprawicy w wyborach 1993 roku. (zm. 8.01.1996) 95. rocznica
Wystąpienie Francois Mitterranda po wygranych wyborach prezydenckich w 1981 roku (j. francuski) 

Pozostałe wydarzenia:

1685 - Urodził się Domenico Giuseppe Scarlatti, włoski kompozytor baroku, autor głównie sonat klawesynowych oraz oper i oratoriów. Nadworny klawesynista polskiej królowej Marii Kazimiery, króla Portugalii oraz dworu królewskiego w Madrycie. (zm. 23.07.1757) 

1759 - Urodził się Georges Jacques Danton, jeden z przywódców Wielkiej Rewolucji Francuskiej. Był adwokatem, znakomitym mówcą, członkiem Konwentu Narodowego, od 1790 roku członkiem Komuny Paryskiej. W 1791 roku został administratorem departamentu paryskiego, a od grudnia 1791 roku zastępcą prokuratora Komuny Paryskiej. Został oskarżony o spisek przeciw rządowi i zdradę kraju. Zgilotynowany 5 kwietnia 1794 roku. 

1780 - Zmarł Łukasz Smuglewicz, nadworny malarz króla Augusta III Sasa, twórca portretów rodziny królewskiej, magnaterii, obrazów o tematyce religijnej m.in. w katedrze warszawskiej sceny z życia św. Jana Chrzciciela oraz medalionów kopuły kościoła św. Józefa w Podhorcach; był autorem jednego z projektów Świątyni Opatrzności Bożej w Warszawie, która miała być wotum wdzięczności za Konstytucję 3 Maja 1791 roku.                

1898 - Rozpoczął działalność Akademicki Teatr Artystyczny w Moskwie (MCHAT).  

1899 - Urodziła się Irena Dubiska, skrzypaczka i pedagog. W okresie międzywojennym koncertowała głównie za granicą. W 1930 roku utworzyła Kwartet Polski, w którym grała z Wandą Wiłkomirską, Kazimierzem Wiłkomirskim i Mieczysławem Szaleskim. Była pierwszą wykonawczynią utworów skrzypcowych Karola Szymanowskiego. Od 2003 roku dla uczczenia pamięci skrzypaczki odbywa się Ogólnopolski Konkurs Skrzypcowy im. Ireny Dubiskiej. (zm. 01.06.1989)  

1906 - Zmarł Jan Dzierżoń, ksiądz, najwybitniejszy pszczelarz europejski, odkrywca dzieworództwa pszczół. (ur. 6.01.1811) 105. rocznica

1910 - Urodził się John Król, amerykański kardynał, duchowy przywódca katolików w Filadelfii oraz Polonii Amerykańskiej. (zm. 3.03.1996).    

1911 - Urodziła się Mahalia Jackson, amerykańska pieśniarka stylu negro spirituels. (zm. 27.01.1972) 100. rocznica

1917 - Brazylia wypowiedziała Niemcom walkę w I wojnie światowej.

1919 - Urodził się Mohammed Reza Pahlavi, od 1941 roku szach Iranu. Przeprowadził tzw. "białą rewolucję", doprowadził do wzrostu gospodarczego kraju i reformy rolnej. Sprawował w kraju twardą dyktaturę, wspierając się głównie tajną policją. Prowadził politykę proamerykańską. Został odsunięty od władzy w wyniku irańskiej rewolucji islamskiej, od 1979 roku na emigracji w Egipcie. (zm. 27.07.1980)

1927 - Ze Szwajcarii przywieziono do Polski urnę z sercem Tadeusza Kościuszki oraz zbiory Muzeum Rapperswilskiego.

1929 - Urodziła się Wanda Chotomska, pisarka, autorka ponad 200 książek dla dzieci i młodzieży. Do najważniejszych nalażą: "Siedem księżyców", "Dzieci pana astronoma", "Dla każdego coś śmiesznego", "Drzewo z czerwonym żaglem", "Wszystko gra", "Pięciopsiaczki". Wanda Chotomska jest także autorką audycji radiowych i telewizyjnych, scenariuszy do filmów krótkometrażowych i sztuk teatralnych. Stworzyła popularny cykl programów telewizyjnych dla dzieci "Jacek i Agatka", emitowanych w latach 1962-1973. 

1939 - Decyzją władz niemieckich na obszarze państwa polskiego zajętym przez wojska niemieckie, zostało utworzone Generalne Gubernatorstwo. Na czele GG stanął Hans Frank.

1940 - W Paryżu zmarła malarka Olga Boznańska, wybitna   portrecistka, przedstawicielka polskiego impresjonizmu. Jej najsławniejszym obrazem jest portret "Dziewczynka z chryzantemami" z 1894 roku. Została odznaczona francuską Legią Honorową i orderem Polonia Restituta. (ur. 15.04.1865)    

1945 - Przewodniczący Krajowej Rady Narodowej powołał Polską Agencję Prasową jako przedsiębiorstwo państwowe    

1947 - W Toruniu otwarto trzynastą odbudowaną po wojnie radiostację i rozgłośnię Polskiego Radia.

1953 - Urodził się Krzesimir Dębski, kompozytor, aranżer, dyrygent, skrzypek, lider jazzowego zespołu String Connection. Autor utworów symfonicznych, kameralnych i religijnych, twórca muzyki filmowej: "Ogniem i mieczem", "W pustyni i w puszczy", "Szwadron", "Szatan z VII klasy" oraz piosenek: "Diamentowy kolczyk", "Dumka na dwa serca", "Będzie tak, jak jest".

1954 - W Warszawie utworzono Chrześcijańską Akademię Teologiczną, jedyną w kraju państwową wyższą uczelnię ekumeniczną. Stanowiła ona kontynuację Wydziału Teologii Ewangelickiej Uniwersytetu Warszawskiego, kształcącą kandydatów na duchownych wszystkich wyznań chrześcijańskich w Polsce, z wyjątkiem rzymsko-katolickiego.

1956 - W Wiedniu utworzono Międzynarodową Agencję Energii Atomowej. 55. rocznica

1957 - Zmarł Nikos Kazandzakis, pisarz grecki, autor powieści "Grek Zorba", "Kapitan Michał" i "Chrystus ukrzyżowany po raz wtóry". (ur. 18.02.1887)

1958 - Otwarto muzeum Henryka Sienkiewicza w Oblęgorku na Kielecczyźnie.  

1959 - Urodził się Dariusz Jakubowski, aktor Teatru Studio w Warszawie. Grał między innymi w filmach "Weryfikacja" i "Piłkarski poker".  Popularność zdobył jednak rolą doktora Wójcika w serialu telewizyjnym "Na dobre i na złe".  

1965 - Członkowie zespołu The Beatles zostali odznaczeni Orderami Imperium Brytyjskiego przez królową Elżbietę II.    

1966 - Rada NATO zdecydowała o przeniesieniu siedziby z Paryża do Brukseli.

1969 - Zmarł Stefan Bagiński, lekarz histolog, pionier badań histochemicznych w Polsce, autor licznych prac naukowych w tym "Zarysu embriologii człowieka". W latach 30. kierownik katedry histologii w Akademii Medycyny Weterynaryjnej we Lwowie. W latach 50. współorganizator wydziału lekarskiego w Akademii Medycznej w Łodzi. (ur. 30.08.1892) 

1971 - Polska zakupiła licencję na produkcję samochodu osobowego Fiat 126. 40. rocznica

1972 - Zmarł Igor Sikorski, rosyjski konstruktor samolotów i śmigłowców. W 1913 roku skonstruował pierwszy na świecie samolot bombowy "Ilja Muromiec", który brał udział w I wojnie światowej. Jest uważany za "ojca" współczesnych śmigłowców. Od 1919 roku mieszkał w Stanach Zjednoczonych.

1983 - Zmarł Alfred Tarski, matematyk i filozof, wykładowca na Uniwersytecie Warszawskim i Uniwersytecie Harvarda. Zajmował się wieloma dziedzinami matematyki m.in. teorią mnogości, algebrą, matematyką a także logiką i filozofią. Jest współtwórcą tzw. paradoksu Banacha-Tarskiego, definicji prawdy i teorii modeli. Od 1939 roku w USA.

1990 - Zmarła Barbara Ludwiżanka, aktorka. Oprócz z ról w teatrze, występowała w audycjach Polskiego Radia, w Teatrze Telewizji oraz serialach telewizyjnych. Najgłośniejszy film z jej udziałem to "Sublokator" w reżyserii Janusza Majewskiego z 1966 roku. (ur. 24.01.1908)     

1991 - W Moskwie podpisano umowę polsko-radziecką o wycofaniu oddziałów Armii Czerwonej z Polski stacjonujących tu od zakończenia II wojny światowej. Wycofywanie zakończono 16 września 1993 roku. 

1994 - W Buenos Aires odbył się pierwszy światowy Kongres Gospodyń Domowych.

1994 - Profesor Karolina Lanckorońska ofiarowała Polsce zachowaną część kolekcji dzieł sztuki, zgromadzonej przez jej ojca Karola Lanckorońskiego w Wiedniu.

2007 - Zmarł Jerzy Pietrkiewicz, poeta, pisarz, badacz literatury i tłumacz polskiej literatury na język angielski, m.in. poezji Karola Wojtyły, profesor literatury polskiej w Uniwersytecie Londyńskim. Autor "Antologii poezji polskiej i angielskiej" oraz poezji "Wiersze o dzieciństwie", "Wiersze i poematy". Od 1939 roku mieszkał w Anglii.  

2007 - Zmarł Arthur Kornberg, amerykański lekarz i biochemik, badacz enzymów i kwasów nukleinowych. Laureat nagrody Nobla w 1959 roku  w dziedzinie medycyny, za odkrycie sposobu, w jaki cząsteczki kwasu dezoksyrybonukleinowego są reprodukowane w komórkach bakteryjnych i za odtworzenie go w warunkach laboratoryjnych.