Stutthof, czyli niemieckie piekło

9 maja 1945 roku wojska radzieckie wyzwoliły niemiecki obóz koncentracyjny Stutthof. Założony przez Niemców w miejscowości Sztutowo w 1939 roku był pierwszym i najdłużej istniejącym obozem koncentracyjnym na terenach wchodzących w skład obecnej Polski.

WIĘCEJ NA TEMAT NIEMIECKICH ZBRODNI W SERWISIE II WOJNA ŚWIATOWA

Obóz Stutthof stanowił jedno z głównych miejsc, służących do masowej eksterminacji ludności na obszarze okręgu Rzeszy Gdańsk - Prusy Zachodnie. W czerwcu 1944 roku włączono go do realizacji "ostatecznego rozwiązania kwestii żydowskiej", nabrał więc charakteru obozu masowej zagłady. Łącznie przez KL Stutthof przeszło około 120 tysięcy więźniów, obywateli 25 krajów, z czego 50 tysięcy Żydów. Liczbę ofiar ocenia się na ponad 65 tysięcy ludzi. Niektóre źródła podają liczbę 85 tysięcy zamordowanych. Po wojnie w procesach przeciwko byłym zbrodniarzom KL Stutthof, sądzono 85 członków załogi obozu, łącznie z komendantem i obozowymi kapo.

Zapadło kilkanaście wyroków śmierci i kary od kilku miesięcy więzienia do dożywocia. Obecnie na terenie obozu w miejscowości Sztutowo znajduje się powstałe w 1962 roku Państwowe Muzeum Stutthof, obejmujące zachowaną część budynków i wyposażenia. Prowadzi ono między innymi badania dziejów obozu, jego eksterminacyjnych funkcji oraz miejsca Stutthofu w systemie hitlerowskich obozów zagłady. Kilkaset metrów od obozu w miejscu, gdzie Niemcy palili ciała zmarłych stoi Pomnik Pamięci Ofiar. Wyryto na nim słowa: "Los nasz dla Was przestrogą ma być nie legendą" oraz "Jeśli ludzie zamilkną głazy wołać będą".

Obóz został założony przez hitlerowców 2 września 1939 roku, 34 kilometry od Gdańska. Plany związane z założeniem obozu dla "niepożądanych elementów polskich" powstały już w roku 1936. Od tego czasu policja gdańska zbierała informacje o Polakach zamieszkujących obszary Wolnego Miasta Gdańska. W pierwszych dniach wojny dane te posłużyły do masowych aresztowań. Budowa obozu rozpoczęła się wraz z przyjazdem pierwszego transportu więźniów. Początkowo obóz składał się z 10 baraków i spełniał funkcje koncentracyjne. W listopadzie 1941 roku został powiększony do 120 hektarów i 30 baraków.