31 lat temu wojska radzieckie opuściły Legnicę
16 września 1993 roku wojska rosyjskie opuściły Legnicę, będącą od II wojny światowej siedzibą dowództwa wojsk sowieckich stacjonujących w Polsce.
2024-09-16, 05:40
- To jest wielka sprawa: niepodległe państwo, w którym nie ma obcych oddziałów - mówiła reporterowi Polskiego Radia jedna z osób obserwujących ten historyczny moment. Wojska radzieckie stacjonowały na terenie Polski przez blisko 50 lat.
Oficjalne pożegnanie ostatnich żołnierzy rosyjskich odbyło się w Belwederze 17 września 1993 roku.
- Dzień 17 września stał się w polskich dziejach datą bolesną i złowieszczą, otwierając drogę, która wiodła Polaków do więzień i łagrów, do Katynia, przez mękę, poniżenie i zniewolenie – mówił ówczesny prezydent Lech Wałęsa. - Dzisiejszy dzień kończy pewną epokę w naszej wspólnej historii. Dopełnia się miara sprawiedliwości dziejowej. Na terytorium Polski nie ma już obcych wojsk - mówił prezydent.
Posłuchaj
REKLAMA
- Dziś szczególny i uroczysty dzień. Z Polską, polskim narodem żegnają się ostatnie oddziały żołnierzy radzieckich. To znak nowych stosunków między naszymi bliskimi słowiańskim narodami – powiedział z kolei ambasador Rosji.
Posłuchaj
Stopniowe wycofywanie się Rosjan
9 kwietnia 1991 roku uznany został za początek oficjalnego wycofywania wojsk sowieckich. Tego dnia z garnizonu Borne Sulinowo wyjechał eszelon transportujący w kilkudziesięciu wagonach jednostkę rakietową. Ostatnia jednostka bojowa opuściła Polskę 28 października 1992 roku. Następnego dnia pełnomocnik Rady Ministrów ds. pobytu i wycofania wojsk Federacji Rosyjskiej gen. Zdzisław Ostrowski złożył w Urzędzie Rady Ministrów oficjalny meldunek o wycofaniu z Polski ostatniej rosyjskiej jednostki bojowej.
W całym 1992 roku wycofano z Polski ponad 35 tys. żołnierzy, około 200 samolotów, w tej liczbie 150 bojowych, 220 czołgów, ok. 770 wozów pancernych, 153 działa powyżej 100 mm, 126 wyrzutni i 24 kutry torpedowe. Pozostało ponad 4 tys. żołnierzy rozlokowanych w 20 miejscowościach.
REKLAMA
Władze miejscowości, w których stacjonowali przez wiele lat rosyjscy żołnierze, miały ogromne problemy z ponownym zagospodarowaniem tych terenów. Pokazywał to Janusz Sikorski w cyklu reportaży zatytułowanych "Krajobraz po bitwie". Audycje były emitowane na antenie Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa w 1992 roku.
- Stan nieruchomości jest bardzo zły. Jeśli się wchodzi do mieszkania, w którym jest sześć pokoi ogrzewanych piecami kaflowymi, a piece są dwa, to czy można powiedzieć o właściwej eksploatacji tej nieruchomości? Zawilgocenia, grzyb na ścianach, pozrywana instalacja, wyrwane wszystkie elementy miedziane, brakuje stolarki, bo służyła jako podpałka w piecach, nie ma ani jednego kranu, nie ma drzwi wejściowych - przedstawiał sytuację wiceprezydent Legnicy Zbigniew Kieras.
Posłuchaj
Więcej audycji z cyklu "Krajobraz po bitwie" znajdziesz w serwisie "Radia Wolności">>>
REKLAMA
Zobacz infografikę:
Wielotysięczna Armia Czerwona w Polsce
Północna Grupa Wojsk Sowieckich w Polsce została utworzona w 1945 roku z przekształcenia II Frontu Białoruskiego, lecz formalnoprawne jej usytuowanie nastąpiło dopiero w wyniku odwilży październikowej 17 grudnia 1956 roku na mocy zawartej w Warszawie "Umowy między rządem PRL i rządem ZSRR o statucie prawnym wojsk radzieckich czasowo stacjonujących w Polsce".
Zgodnie z tym porozumieniem ogólną liczbę wojsk sowieckich w Polsce ustalono w granicach 62-66 tys. żołnierzy, z czego wojsk lądowych - 40 tys., lotnictwa - 17 tys. i marynarki wojennej - 7 tys. Armia sowiecka użytkowała ogółem 70 tys. ha różnych terenów, m.in.: gruntów ornych - 563 ha, łąk i pastwisk - 5 tys. ha, lasów - 35 tys. ha, wód (stawów i jezior) 63 ha.
REKLAMA
Na terenach tych rozmieszczonych było 13 lotnisk oraz 4 poligony zajmujące ok. 60 tys. ha. Armia Czerwona użytkowała też bocznice kolejowe o długości 64 km oraz 3 km nabrzeży w dwóch basenach portowych.
PAP/im
REKLAMA