Jedną z cech frazeologizmów jest niezmienność ich składu. Łamanie tej cechy prowadzi do charakterystycznych błędów frazeologicznych, często wiążących się z komizmem albo zmianą znaczenia zdania.

Oto typy wykolejeń frazeologicznych:

- skracanie
np. Co robią ludzie, którym podniosła się stopa? Od razu kupują samochód.
poprawnie: stopa życiowa

- dodawanie jakiegoś składnika
np. Porywać się z przysłowiową motyką na słońce.
Jest to gwóźdź do politycznej trumny tego polityka.
poprawnie: bez „przysłowiowego”
poprawnie: Jest to gwóźdź do trumny działalności politycznej tego polityka. 

- wymiana składnika
Planowali się związać węzłem matrymonialnym.
poprawnie: węzłem małżeńskim

- zmiana formy gramatycznej któregoś składnika
Program uroczystości jest dopinany na ostatni guzik.

poprawnie: …niedługo będzie dopięty na ostatni guzik

- krzyżowanie dwóch lub więcej frazeologizmów
Był trybikiem w tej niebezpiecznej grze, do której dał się wciągnąć.
poprawnie: trybik w maszynie, pionek w grze

- nieprzestrzeganie tzw. łączliwości zewnętrznej frazeologizmów
np. W tej dolegliwości maczają palce pewne bakterie.
poprawnie: ktoś macza palce w czymś (w nieuczciwej, podejrzanej sprawie, działaniu)

Chcesz poznać inne przykłady "wykolejeń frazeologicznych"? Posłuchaj załączonego fragmentu audycji "W cztery oczy".

Śmiejecie się podczas rozmowy z kimś, np. przez internet? Wyrażacie zdziwienie? A może coś podziwiacie i nie chcecie tego pokazywać za pomocą emotikonu, tylko słownie?

Oto jak poprawnie wyrażać swoje emocje, nie tylko w internecie:

ha, ha! a. cha, cha!
he, he! a. che, che!
hi, hi a. chi, chi!
ho, ho! - i tylko tak
hu, hu! - i tylko tak

Zwróćcie uwagę na przecinki, pojawiające się pomiedzy tymi słówkami! Muszą tam być!

Ciekawe, czy napisalibyście poprawnie również takie pary:

wszerz
wzdłuż
w głąb
w poprzek

I jak wypadliście w naszym miniteście? Jeśli chcecie poznać inne ciekawe słówka i ich poprawną pisownię, posłuchajcie savoir-vivre'u językowego w audycji "W cztery oczy".

Słowo "Perfumy" widnieje w Słowniku Języka Polskiego Bogumiła Lindego, z  początku XIX w. Znajdujemy tam zapis: tylko: perfumy.

Następnie, zajrzeliśmy do "Słownika Wileńskiego" z lat 60. XIX w., w którym znaleźliśmy: perfuma, -y; lm. y.

Kolejny tom, który trafił w nasze ręce to "Słownik Języka Polskiego pod redakcją Witolda Doroszewski z połowy XX w., w którym znajdziemy: perfumy w lm., rzadko w lp.

Dziś w języku polskim poprawna forma, to: perfumy (te perfumy, nie: ta perfuma, nie: ten perfum).

Dlaczego? Otóż dlatego, że liczbę mnogą słowa perfumy niejako przejęliśmy z języka francuskiego. Tam słowo perfum ma co najmniej 3 znaczenia:

1. przyjemny zapach (i tu jest lp. oraz lm.)
2. smak (jw.)
3. perfumy - i tu tylko lm.!!!

A zatem najbliżsi oryginału jesteśmy mówiąc właśnie tak, jak podają słowniki - perfumy tylko w lm.

Pojawiająca się od czasu do czasu postać [ta] perfuma (lp.) ma charakter przestarzały, a pojawiła się jako wykolejenie, co zresztą świadczy o mocnej adaptacji tego wyrazu, skoro zaczął on w polszczyźnie żyć własnym życiem.

A jeśli chcecie się dowiedzieć, jak właściwie mówić o większej ilości perfum, posłuchajcie fragmentu audycji "W cztery oczy"!