"Wierni przysiędze żołnierskiej". Historyk o Żołnierzach Wyklętych
2021-03-01, 11:15
- Powstanie narodowe, które doprowadziło do tego, że większość kraju nie znajdowała się w gestii komunistów, wybuchło w sposób spontaniczny już wczesną wiosną 1945 r., kiedy działał legalny, uznawany przez aliantów zachodnich, rząd tymczasowy RP w Londynie - mówił w Polskim Radiu 24 Maciej Rosalak, historyk.
1 marca w Polsce jest obchodzony Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych. Upamiętnia tych, którzy po II wojnie światowej zbrojnie przeciwstawiali się sowietyzacji Polski i podporządkowaniu jej Związkowi Radzieckiemu.
Jedną z takich osób był Zygmunt Szendzielarz "Łupaszka", major kawalerii Wojska Polskiego i Armii Krajowej, dowódca 5 Wileńskiej Brygady Armii Krajowej, żołnierz antykomunistycznego podziemia.
Powiązany Artykuł
Zygmunt Szendzielarz ps. Łupaszka - zobacz serwis historyczny
Maciej Rosalak przypominał, że identyfikacja ludności cywilnej z Żołnierzami Wyklętymi była bardzo duża. - Żołnierze byli w mundurach, zachowywali się z niemałą dyscypliną, o wiele lepiej niż Ludowe Wojsko Polskie, nie mówiąc już o Armii Sowieckiej. Identyfikacja ludności z Żołnierzami Wyklętymi była niezmierna, bardzo daleko posunięta, o wiele dalej niż z wojskami okupacyjnymi, w polskich czy sowieckich mundurach. Jeszcze bardziej w poszczególnych regionach kraju, gdzie z tych samych wiosek, które były w ogniu walki, pochodzili ci żołnierze - zauważył.
- To byli ich żołnierze, ich chłopcy, ale i ich obrońcy, bo przecież rozpoczęło się od rabunków jak i aresztowań, gdy wkraczała armia sowiecka, a za nią NKWD i wykonawcy polscy z UB czy Korpusu Bezpieczeństwa Wewnętrznego, tworzące "karne komanda" - dodał.
Jak zaznaczył historyk, Żołnierze Wyklęci pozostali wierni przysiędze żołnierskiej. - To byli żołnierze wierni rządowi, oni broni Polski, bronili ludności, ale i samych siebie. To, co robiła władza sowiecka na tych terenach, było po prostu zamianą jednego okupanta na drugiego. Więzienia zapełniły się żołnierzami Armii Krajowej, NKWD poszukiwało po wyzwoleniu, np. na terenie Krakowa, wszystkich tych, którzy byli zaangażowani w walkę AK podczas Powstania Warszawskiego. Bronili także swojego życia, dobytku i najbliższych. To była obrona - podkreślał Maciej Rosalak.
Posłuchaj
Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych jest obchodzony 1 marca od 2011 roku. Data ta została wybrana jako upamiętnienie faktu, że 1 marca 1951 r. w mokotowskim więzieniu przy ul. Rakowieckiej, z polecenia władz komunistycznych, strzałem w tył głowy zamordowali przywódców IV Zarządu Zrzeszenia "Wolność i Niezawisłość" – Łukasza Cieplińskiego i jego towarzyszy walki. Tworzyli oni ostatnie kierownictwo ostatniej ogólnopolskiej konspiracji kontynuującej od 1945 r. dzieło Armii Krajowej.
- Jacek Pawłowicz: Żołnierze Wyklęci pozostali wierni przysiędze do końca
- Kurtyka: dla Żołnierzy Wyklętych Polska nie była pustym słowem
Więcej w zapisie audycji
* * *
Audycja: Temat dnia / Gość PR24
Prowadzący: Michał Rachoń
Gość: Maciej Rosalak, historyk
Data emisji: 01.03.2020
Godzina emisji: 10:08
PR24/ka